دبیر کانون گسترش فرهنگ ایران بزرگ گفت : اصفهان خود یک شهر موزه است که حیات و بقای آن در گرو بسیاری از آداب، سنت‌‌ها ،پیشه‌ها و هنرهای دستی است که از هزاران سال پیش تداوم یافته و هنوز قابل مشاهده است.

دکتر شاهین سپنتا – دبیر کانون گسترش فرهنگ ایران بزرگ (اصفهان) در گفت و گو با هنرنیوز با اشاره به اینکه اصفهان یک شهر تاریخی و شهر موزه است، اظهار کرد : با توجه به این موضوع و حضور گردشگران داخلی و خارجی، این شهر نیازمند موزه بزرگ و مجهز است تا اشیای تاریخی مرکز ایران را در خود نگهداری کند اما در حال حاضر اصفهان فاقد این مهم است .

این فعال میراث فرهنگی بیان کرد : نزدیک به 30 موزه تخصصی کوچک در زمینه‌های مختلف در اصفهان دایر است. قدیمی‌ترین موزه اصفهان، «کلیسای وانک»، به دست ارامنه اصفهان اداره می‌شود که شامل آثاری از تاریخ و فرهنگ ارامنه و تجهیزات چاپ و تابلوهای نقاشی است .

وی اعلام کرد : از دیگر موزه‌های مطرح این شهر موزه «تاریخ طبیعی ایران»، موزه مردم‌شناسی «حمام علی‌ قلی آقا» و «کاخ چهل ستون» هستند .این موزه‌ها از امکانات و شرایط بهتری برخوردارند اما به طور کلی موزه تاریخ طبیعی اصفهان به عنوان یکی از مهمترین موزه‌های شهر مانند سایر موزه‌های کشور از استاندارد‌های جهانی عقب‌تر است.

سپنتا در پاسخ به این پرسش که آیا در موزه‌های اصفهان از سیستم‌های پیشرفته‌تر مثل گوشی برای ارائه توضیحاتی به بازدیدکنندگان استفاده می‌شود؟ و کدام موزه از وضعیت بهتری برخوردار است؟ گفت : من فقط در موزه مردم‌شناسی روستای کندلوس این گوشی‌ها را دیده‌ام اما شاید کلیسا وانک موفق‌ترین موزه اصفهان است که حتی از تلویزیون برای پخش فیلم قتل عام ارامنه ، نحوه زندگی آنها ، نگهداری و اطلاع رسانی درباره تاریخچه اشیا موجود در موزه استفاده می‌کند . همچنین موزه «علی‌قلی آقا» به عنوان یک حمام تاریخی نقش مؤثری در جذب گردشگر دارد.

وی ادامه داد :یکسری موزه تخصصی مثل موزه آب در شرکت آب ،موزه آموزش و پرورش در اداره کل آموزش و پرورش، موزه روزنامه‌نگاران در تخت فولاد و هنرهای دستی و معاصر نیز وجود دارد که معمولا زیر نظر ارگان خاصی هستند و بازدیدکنندگان کمتری دارند. تعداد دیگری موزه مثل موزه حسین پناه وجود داردکه به صورت مجموعه آثار عتیقه اداره می‌شوند، این گروه ، مجموعه‌های خصوصی هستند که نام موزه بر آنها گذاشته می‌شود اما قطعا قابلیت های یک موزه را ندارند و بیشتر کلکسیونی از اشیای تاریخی فرهنگی ارزشمند هستند.

دبیر کانون گسترش فرهنگ ایران بزرگ تشریح کرد : در بعضی شهرهای استان مثل نایین، ابیانه، انارک و برزک موزه مردم‌شناسی وجود دارد که معمولاً توسط شهرداری‌ها با مشارکت بخش خصوصی و سازمان میراث فرهنگی ایجاد شده است .همچنین «سیلک » کاشان به عنوان یک سایت موزه به معرفی محوطه باستانی سیلک می‌پردازد و قدمتش به 7 هزار سال می رسد .

وی افزود : طبق گفته رئیس اداره کل میراث فرهنگی اصفهان سایت موزه تپه اشرف نیز پس از اتمام کاوش‌ها افتتاح می‌شود.

سپنتا خاطرنشان کرد :همچنین این اداره کل اعلام کرده در زمان نه چندان دور یکی از کارخانجات ریسندگی مربوط به دوره پهلوی ، واقع در چهار باغ به عنوان نماد معماری صنعتی اصفهان حفظ و بعد از انجام مرمت و نوسازی این ساختمان به موزه بزرگ اصفهان اختصاص می یابد.

وی اذعان کرد : در عین حال هنگامی که گردشگران وارد استان اصفهان می‌شوند همچنان از دیدن یک موزه بزرگ و در خور شان فرهنگی – تاریخی اصفهان محروم هستند.

این فعال میراث فرهنگی یادآور شد : وقتی در بازار اصفهان قدم می‌زنیم مراحل ساخت یک اثر هنری ، زندگی و تداوم و استمرار فرهنگ سنتی را می‌بینیم. به عنوان مثال چگونگی مراحل ساخت ظروف مسی، قلمکاری قابل رویت است ،پس گفتن این جمله که اصفهان یک شهر موزه است ، نه تنها منطقی است بلکه این جمله بار مسولین شهری و فرهنگی این شهر را سنگین تر می‌کند.

وی اضافه کرد : هنگامی که مسافران از طریق شرکت‌های خدمات گردشگری وارد اصفهان می‌شوند این شانس را دارند که از طریق راهنمایان تور به مراکز تاریخی و فرهنگی برده و اطلاعاتی را دریافت ‌کنند اما متاسفانه هیچ برنامه مدونی برای گردشگرانی که به صورت انفرادی به دیدن اصفهان می‌آیند ،وجود ندارد و دریافت اطلاعات به ابتکار و تلاش خود گردشگر بستگی دارد، در صورتی که استفاده از حضور گردشگران به عنوان سفیران فرهنگی و هدایت درست آنها برای بازدید از پتانسیلهای گردشگری در شهری مثل اصفهان از ضروریات است.

دبیر کانون گسترش فرهنگ ایران بزرگ ضمن اشاره به اینکه موزه‌ها در نگهداری فرهنگ و تمدن یک منطقه و کشور نقش موثری ایفا می‌کنند ، خاطرنشان کرد : در بخش آموزشی و ترویج گردشگری هرچند دانش آموزان از باغ پرندگان و پروانه‌ها بازدید می‌کنند، اما به ندرت دانش‌آموزان به سایت موزه‌ها ، موزه‌های مردم‌شناسی و تخصصی مثل آب و سکه و غیره جهت بازدید هدایت می‌شوند.

به گفته این فعال میراث فرهنگی استفاده درست از موزه‌ها برای آموزش مردم، دانشجویان ، دانشجویان و دانش‌آموزان نیازمند برنامه‌ریزی ، استفاده از کارشناسان خبره، طبقه‌بندی درست زیرساخت‌ها و ورود و حضور افراد و گروه‌های فعال فرهنگی است.

وی توضیح داد: بکارگیری صحیح و مناسب ظرفیت موزه‌ها نیازمند استفاده از وسایل دیداری و شنیداری مثل فیلم و صوت و نقشه و CD ، ماکت‌ها و مولاژها ، ایجاد سالن نمایش برای پخش فیلم در راستای آموزش و بهینه سازی موزه ها است .

سپنتا تاکید کرد : فراهم کردن شرایط برای آموزش افراد در موزه ها از طریق آشنایی با گذشته و پیوند آن با زمان حال زمینه ساز ایجاد ایده نو برای طراحی آینده است تا آنجا که دانشجویان معماری، صنایع دستی و هنرهای زیبا با الهام از گذشته و آنچه در حال وجود دارد ،می توانند دست به ابداع و طرح‌های جدیدی بزنند.

وی ابراز تاسف کرد :چنین دیدگاهی در موزه‌های ایران وجود ندارد.این موزه‌ها صرفا به مکانی برای نگهداری اشیاء تبدیل شده‌اند که گاه گاه افراد به آنها سری می‌زنند و راهنمایان موزه بدون کوچکترین رغبتی سعی می کنند در سکوت، این افراد سرگردان را با چشم هایشان مشایعت کنند.

مریم اطیابی