به گزارش هنرنیوز؛ پروفسور کارلو ج. چرِتی ایران‌شناس دانشگاه اسپینزای شهر رم و رایزن فرهنگی سفارت ایتالیا در ایران است. وی که از سخنرانان مراسم شب شهریار عدل بود، گفت: خبر مرگِ شهریارِ عدل همچون طوفانِ گرمسیری، چنان ناگهانی به من رسید. درست در همان لحظه ای که پایم را تویِ هواپیما گذاشته بودم و آماده بودم تا برای مدت کوتاهی به ایتالیا بروم. نتوانستم فوتِ پژوهشگری به این سرشناسی و دوستی به این عزیزی را باور کنم. او که چنان پُلِ مستحکمی بود میانِ فرهنگِ ایران و اروپا. نتوانستم مرگِ یکی از روشنفکرانِ معاصرِ ایران را باور کنم.

او ادامه داد:فعالیتهایِ بی شمارش در حفظِ میراثِ فرهنگی، مطالعاتِ حساسش و فرهنگ گسترده اش باعث میشوند تا جایِ خالیاش بیشتر حس شود، جایِ خالی اش برایِ دوستانِ بسیاری که از همکاری لذتبخش با او و آموزه هایِ درخش انش بهره برده اند.

وی افزود:به نوبه یِ خودم نمی توانم به فکر آن روزهایی نیفتم که در خانه هنرمندان می نشستیم و یک قهوه خوشمزه، یک فنجانِ چایِ داغ یا یک نوشیدنی خُنَک جلویِ ما بود و با او از اینجا و آنجا می گفتیم. از ایران و فضایِ ایرانی، از این فرهنگِ بزرگ صحبت میکردیم که از آسیایِ مرکزی تا سواحلِ مدیترانه را تحت نفوذِ خود قرار داده است، از گنجینه هایِ باستانشناسیِ غارت شده در افغانستان و عراق توسط تجارِ بی وجدان، تأسف می خوردیم و به آینده ای بهتر برایِ مطالعاتمان امیدوار بودیم.

کارلو چرتی تصریح کرد:در این زمانِ اندکی که امروز به من داده شده، نمی توانم هزاران موضوعِ مختلف صحبت شده و گفتگوهایمان را خلاصه کنم، که در موردِ هر کدام از آنها، بسیار از شهریار عدل آموختهام. حتی نمی توانم ذهنم را به مکانهایی متمرکز کنم که در آنجا، کمابیش طولانی، همدیگر را ملاقات کرده ایم. پس می خواهم چند لحظه ای را اختصاص دهم به دو پروژه ای که ذهنش را مشغول کرده بود و همواره مرا تشویق می کرد تا آنها را با موفقیت به پیش ببرم.

وی تأکید کرد: عدل ارگِ بم را به عنوانِ نخستین دژِ تمدنِ ایرانی در صحرایِ شرقی موردِ توجه قرار می داد. پس از زلزله ویرانگر ۲۶ دسامبر ۲۰۰۳، ایتالیا جز نخستین کشورهایی بود که به نجاتِ قربانیانِ حادثه شتافت و توجه بسیاری داشت به بازسازی دوباره یِ ارگ بم. در این سالها، تیمی از طرفِ وزارتِ میراثِ فرهنگی ایتالیا بر رویِ برجِ شماره یِ ۱ کار کرده اند که سرانجام به پایان رسیده و امروز دوباره قابلِ استفاده است.

او توضیح داد:دومین پروژه که به مناسبترین روشِ باستانشناسی، در این سالها هنوز در دستِ کار است مربوط به حفاریِ سنگرِ غربیِ ارگِ بم در جستجویِ بندری باستانی است. با سپاس از تلاشهایِ وزیرِ سابقِ میراثِ فرهنگی ایتالیا، ماسّیمُو بری، و جانشینِ فعلی اش داریُو فرانچسکینی، این پروژه به زودی اجرا خواهد شد، همانطور که در ذهنِ شهریار بود که با این پروژه کشفیاتِ جدید و دانش بیشتری در مورد ارگِ بم به دست خواهد آمد. پروژه یِ جدیدی است که در آن می توانیم روشِ «باستانشناسی عمودی» را اعمال کنیم، مطالعه یِ دقیقی است که از چینه دیوار آغاز می شود تا به مرکز بمِ باستانی ادامه می یابد.

وی دربخش دیگری از سخنانش با اشاره به این که فراتر از باستانشناسی، شهریار عدل، به تاریخ و موضوعِ عکاسی علاقه یِ شدیدی داشت و در این زمینه او یکی از کارشناسان بزرگِ بین المللی بود، توضیح داد:
ساعتهایِ بسیاری بحث می کرد، در مورد مجموعه کاخِ گلستان، اشتیاقِ ناصرالدین شاه برایِ عکاسی و عکاسانِ ایتالیایی در دربارِ قاجار که از آن دسته می توان از لوییجی پِشِه، آنتُونیُو جانّوتزی، لوییجی مُنتابُنِه نام برد. این بحثها و ایده ها در موردِ ضرورت گردآوری مستنداتِ عکاسی قرنِ نوزدهم و بیستم بود که در این مستندات، ذهنِ میراثِ فرهنگیای حفظ شده که مربوط به قبل از تاثیرِ جریانِ مدرنیزه شدن است. سرانجام شاید به صورت یک اثرِ چاپ شده یِ جامع در اختیارِ همگان قرار گیرد.

رایزن فرهنگی سفارت ایتالیا در ایران اظهار کرد:هنوز هم مسیری طولانی در پیشِرو است، اما ثمره یِ گفتگوهایِ ما، اکنون همچون پرتویی قابلِ رؤیت است. متخصصان ایرانی و ایتالیایی، امروز دست به دست هم دادند تا این میراثِ باستانی را به صورتِ نمایشگاهی در معرض نمایش بگذارند تا عکسهایشان مقایسه شوند، عکسهایی که برگرفته از اصلی واحد هستند و از لحاظِ ظاهری دور از هم ولی محتویشان با هم مرتبط است. این هم پروژه ای است که می خواهم آن را به پرتوی الهام بخشِ ذهنِ شهریار اختصاص دهم.

وی در پایان گفت:جایِ خالیِ او برایِ ما پُر نخواهد شد و همواره خالی خواهد ماند. تنها راه برایِ زنده نگاهداشتنِ خاطره ی این مرد و این پژوهشگر این است که در مسیرِ او گام برداریم و پروژه هایی را که آرزو داشت، با هم به پیش ببریم، در حالی که شاهد این هستیم که روح بزرگی، ما را ترک کرده است.