علی (ع) در آینه شعر کهن، جلوه ای ناتمام داشت و در شعر معاصر ستون مقتدر ایمان و رحمت به حساب میآید. بر این اساس به جستاری کوتاه در باب توجه شاعران معاصر به مقام شامخ ایشان می پردازیم؛
علی موسوی گرمارودی در شعر معروف خود «در سایه سار نخل ولایت» به بیان بزرگی علی (ع) پرداخته که بخشی از شعر او را در زیر آورده ایم؛
پیش از تو، هیچ اقیانوس رانمی شناختم
که عمود بر زمین بایستد
پیش از تو، هیچ خدایی را ندیده بودم
که پای افزاری وصله دار به پا کند
و مَشکی کهنه بر دوش کشد
و بردگان را برادر باشد
آه ای خدای نیمه شب های کوفه تنگ
ای روشنِ خدای
در شب های پیوسته تاریخ
ای روح لیلة القدر
حتی مطلع الفجر...
حمید سبزواری نیز در «محراب خونین» به بیان درد فراغ مولی علی(ع) پرداخته است؛
سر نهاده بوتراب اندر تراب
بود غرق شوق و شور و التهاب
محو جانان بود و از خود بی خبر
کامدش شمشیر زهرآگین به سر
غنچه لب های او از هم شگفت
نغمه «فزتُ و ربّ الکعبة» گفت
طایر دل را قفس بشکسته دید
مرغ جان از دام تن وارسته دید
بانگ «عبدی ارجعی» را گوش کرد
باده از جام شهادت نوش کرد
ذکر «إنّاللّه » اش بر لب گذشت
طایر جانش ز مرز شب گذشت
نقش شد بر فرشِ محرابش زخون
آیه «انّا الیه راجعون»
نیما یوشیج پدر شعر نو نیز در بخشی از شعر خود سروده است؛
گفتی ثنای شاه ولایت نکرده ام
بیرون زهر ستایش وحدّ ثنا علی(ع) است
چونش ثنا کنم که ثنا کرده خداست
هر چند چون غُلات، نگویم خدا علی(ع) است
گر بی خودم و گر به خود اینم ثناشْ بس
در هر مقام بر لبم آوای یا علی(ع) است
ملک الشعرای بهار نیز در وصف مولی علی (ع) در غزل«علی ولی الله» آورده است؛
غم بَرَد از دل تو گویی تا همی خواهد چو من
هر زمان مدح و ثنای خواجه قنبر کند
آنکه اندر نیمه شبْ بر جای پیغمبر بخفت
تا تن خود را به تیر کید خصم اِسپر کند
جز صفات داوری در وی نیابد یک صفت
آنکه عقل خویش را بر خویشتن داور کند
در غدیر خُم خطاب آمد زحق بر مصطفی
تا علی را او ولی بر مهِتر و کِهتر کند
تا رساند بر خلایق مصطفی امر خدای
از جهاز اشتران، از بهر خود منبر کند
گِرد آیند از قبایل اندر آن دشت و نبی
خطبه بر منبر پی امر خلافت سر کند
حکم فرمایند اگر خاقان و قیصر در جهان
حاجِب او حُکم بر خاقان و بر قیصر کند
محمدعلی مجاهدی متخلص به «پروانه» نیز در ترجیع بندی مقام شامخ علی (ع) را چنین وصف می کند؛
هست تفسیری موی او واللّیل
رخ او راست، والضحی، تأویل
او مسمّی و دیگران همه اسم
او مثل هست و کار ما تمثیل
«ایلیا» نام اوست در تورات
«بریا» اسم اوست در انجیل
«اوریا» نام او بود به زبور
در صُحُف نام او بود «جزئیل»
نام عبریش هست «ملقاطیس»
نام سریانیش بود «شر حیل»
چنینش «جینی» و حَبش «تیرک»
علیش خوانده کردگار جلیل
ما کجا و علی که می سوزد
اندر این راه شهپر جبریل
چون که پا در رکاب بفشارد
رود از حدّ برون شمار قتیل
که علی دست قادر ازلی است
رشته ما سوا به دست علی است
سیدمهدی هاشمی نژاد از شاعران نسل نو در غزل«آفاق اندوه» آورده است؛
نیمه شب خواب زده ماه به خود می پیچد
یوسف از آه تو در چاه به خود می پیچد
خون دل می خورد آفاق از اندوه تو و...
این همه مردم گمراه به خود می پیچد
کوفه احساس تو را باز نخواهد فهمید
وَ فقط در دل شب "آه" به خود می پیچد
قطره اشکی که دل فاطمه را می سوزاند
مثل سیلی شده ناگاه به خود می پیچد
تک و تنها شده ای حضرت مهتاب و "زمین"
از تب این غم جانکاه به خود می پیچد
وَ هوا تاب ندارد نفسی تازه کند
بغض در چشم تو هرگاه به خود می پیچد
این چه دردی ست که ایّوب ندارد صبر و...
دم به دم وقت سحرگاه به خود می پیچد
تیغ خم می شود از شرم و فرو می افتد
کنج محراب، یدالله به خود می پیچد
ماه از اوج فلک روی زمین افتاده...!
یا که از آه علی چاه به خود می پیچد
حمیدرضا برقعی نیز در غزل«گریه اذان» به وصف اندوه لحظات ضربت خوردن علی(ع) و شهادت او پرداخته است؛
وقت پرواز آسمان شده بود
گوئیا آخر جهان شده بود
کعبه می رفت در دل محراب
لحظه ی گریه ی اذان شده بود
کوفه لبریز از مصیبت بود
باد در کوچه نوحه خوان شده بود
شور افتاد در دل زینب
پی بابا دلش روان شده بود
در و دیوار التماسش کرد
در و دیوار مهربان شده بود
شوق دیدار حضرت زهرا
در نگاه علی عیان شده بود
خار در چشم و تیغ بین گلو
زخم ،مهمان استخوان شده بود
سایه ای شوم پشت هر دیوار
در کمین علی نهان شده بود
ناگهان آسمان ترک برداشت
فرق خورشید خون فشان شده بود
در نجف سینه بی قرار از عشق
گفت "لا یمکن الفرار" از عشق
شاعران زیادی به روزگار ما از جوان تا پیر به یمن ارادت به ساحت والای علی(ع) در وصف او سروده های بسیار دارند که در این رقعه مجال نوشتن و پرداختن به همه آنها نیست. شعر معاصر آینه تجلی صفات و بزرگی علی (ع) است که خوش درخشیده است.
م.خ
