شش تابلوی بزرگ از صنیع الملک با نام «پرده‌های تالار نظامیه » برای اولین بار در کاخ گلستان رونمایی شد.
به گزارش هنرنیوز، عصردیروز دوشنبه( 23 خرداد)مراسم افتتاحیه نمایشگاه پرده‌های تالار نظامیه در کاخ گلستان با حضور جمعی از هنرمندان برگزار شد.
در این مراسم مسعود شریفی-مدیر مجموعه کاخ موزه گلستان- با اشاره به اینکه هنر نقاشی در هر دوره ، مکتب و کشوری ، نشانگر پویایی فکری ، فرهنگ و حضور هنرمندانی است که احوال زمانه‌ی خود را در قاب چیره‌دستی به تصویر کشیده‌اند، افزود: آنها اثری با نشان هایی از برهه های تاریخی ، تفکر و نگاه بشری را خلق نموده‌اند و در این میان زیبایی‌شناسی، توانگری دست ، قلم،بینش درونی و بیرونی و تکنیک‌های شخصی هر نقاش باعث تولید جریان هنری و فرهنگی قابل توجهی شده است که در دوره‌ها و مکاتب مختلف، این مسیر را می‌توانیم مشاهده کنیم.
وی بیان کرد : نقاشان ایران زمین از زمره نقاشانی هستند که فرهنگ و تعالی نگاه و خرد فکری و بصری را می‌توان به خوبی در آثارشان روءيت و غنای نقش، رنگ، فرم و ترکیب محتوا را درآنها به خوبی درک کرد.
شریفی اظهار کرد: کاخ گلستان و گنجینه‌های هنری آثارش، مأمن ارزشمند و قابل توجهی است که هنر دوره‌ی قاجار،تمام و کمال در آن موجود و پا برجاست و تابلوهای زیبای نقاشان این دوره، قابل توصیف و دیدنی است.
وی تابلوهای خاندان غفاری از صنیع الملک تا کمال الملک دیگر نقاشان چون آقا بالا، آقا بزرگ شیرازی، احمد نقاشباشی، مصورالملک (استادمهدی)،محمودخان ملکالشعرا، صمصام ابن ذوالفقار، علی اکبرخان مزین‌الدوله ، مهرعلی، اسماعیل جلایر را چشم نواز دانست و گفت : آثار این بزرگان و بسیاری دیگر از نقاشان بنام و صاحب اثر دوران قاجار، به عنوان مجموعه‌ای نفیس ،متنوع و ارزشمند در کاخ گلستان نگهداری می شود.
مدیر مجموعه کاخ موزه گلستان خاطرنشان کرد: امروز با برپایی نمایشگاهی از داشته‌های پرارزش کاخ گلستان گام و حرکتی متناسب با حضور هنرمندان ایران زمین شکل می‌گیرد و دیگربار آثاری از صنیع‌الملک خالق تابلوهای تالار نظامیه و خالق اثر بی‌نظیرهزار و یک شب و دیگر آثار پر محتوای این نقاش توانمند به نمایش و منظر نگاه بصری علاقه‌مندان به هنرو میراث پرقیمت ایران زمین، گذاشته می‌شود.
وی اضافه کرد: در این راستا ،شش تابلوی بزرگ از صنیع الملک را معرفی و به نظاره می‌نشینیم ،باشد که فرهنگ و هنرایران و ایرانی را یادمان لحظه‌های دیروز و امروز و فرداهایمان کنیم.
در ادامه این مراسم دکتر کازرونی با اشاره به اینکه تاکنون این شش اثر در معرض دید عموم قرار نگرفته و حتی هنرمندان نیز آنها را ندیده‌اند، تصریح کرد: اگر بخواهیم نقاشی صنیع الملک را بانقاشی قبل و بعد از رنساس در اروپا مقایسه کنیم ،باید گفت این نقاش اگر از نقاشان اروپا بزرگتر نبوده قطعاًکمتر نیز نبوده است .
وی ادامه داد: نقاشی‌های دیواری و پرده های او به ما یادآوری می کند که وی یکی ازبزرگترین پُرتریست‌ها بوده است.
کازرونی نوآوری در نقاشی های دوره قاجار را خیره‌کننده دانست و گفت : این نقاشی‌ها فضاسازی‌های کاملاًمنحصر به فردی دارند تا آنجا که نقاشی پشت شیشه به عنوان نقاشی منحصر به فرد شیعه با درخش و رنگ و تماتیکش در این دوران به خوبی می درخشد.
وی با اشاره به اینکه سال 2003 سال جهانی هزار و یک شب بوده و در کشورهای مختلف چون بلژیک و ژاپن نمایشگاه‌های متعددی برای مهمترین کتاب فرهنگ ساز دنیا برگزار شده، تشریح کرد: متأسفانه شهرداری، میراث فرهنگی، دانشگاه، وزارت ارشاد و ... هیچ کدام هیچ برنامه ای برای این سال مهم نداشتند و بالاخره پس از کلی اصرار و مراجعه موفق شدیم در خانه هنرمندان در اواخرآن سال نمایشگاه چاپ سنگی هزار و یک شب برگزار کنیم .خیلی از بازدید کنندگان با علاقه می‌گفتند ما در صندوقچه‌های پدر بزرگ و مادربزرگمان این آثار را دیده‌ایم .
کازرونی ادامه داد: قطعا این بی مهری از سمت سوی مسوولا تاسف بار است
وی تاکید کرد:یکی از شگفت انگیز و نامشخص‌ترین و بهترین هنرهای مورد غفلت قرار گرفته امروز، هنر دوره قاجار است. امیدوارم با برپایی و ادامه این نمایشگاه‌ها از بی مهری به هنر این دوره اندکی بکاهیم .
در ادامه این مراسم اسکندری یکی دیگر از هنرمندان با اشاره به اینکه در تاریخ ما کمتر محققی توانسته در مورد هنر قاجار اطلاعات مبسوط داشته باشدگفت : باید به درستی راجع به اینها تحقیق شود ، مطلب به نگارش درآید و انتشار یابد. این وظیفه محققان و پژوهشگران هنر است که به این مهم بپردازند.
وی این شیوه و مکتب را به ارث رسیده از دوره صفویه و زندیه دانست که بعد از آن به قاجار و پهلوی منتقل شده و در نقاشی قهوه‌خانه‌ای مشهود شده است .
اسکندری تاکید کرد : هنردوره قاجار متأثر از شیوه‌های هنر دوره غربی به علاوه صفوی است .
اسکندری بیان کرد:در دوره صفوی رنگ روغن کم مصر ف شده اما در دوره قاجار رنگ روغن کاملا روی بوم آمده است.
وی اضافه کرد : رنگ روغن در این دوران با یک زیرسازی خاص روی بوم آمد . در این زمان از سریش و شیره‌های گیاهی ماند شیره انگور و عسل برای پشت بوم استفاده می‌شد که مورد هجوم باکتری‌های مختلف است
اسکندری گفت : استفاده از این عناصر طبیعی آثار قاجار را صدمه پذیر و مرمت آنها را بسیار دشوار کرده به طوری که با کمی نم و رطوبت سریش آن حل و رنگ روی سطح تابلو پخش می‌شود.بنابراین مرمت آن تخصص ویژه می‌طلبد.
منصوره حسینی استاد نقاشی خط نیز در ادامه خاندان غفاری را به صورت دسته جمعی دارای استعداد هنری دانست و گفت : در مورد کمال الملک در کتابخانه های خارجی هیچ یافت نمی‌شود آنچه در مورد او نوشتند به صورت جسته وگریخته توسط شاگردانش بوده است .
وی به زمانی اشاره کرد که تحقیقاتی درباره کمال الملک انجام داده و قرار بوده مستندی درباره او بسازد اما درنهایت این کار به فرجام نرسیده و فیلم او پخش نشده و فیلم خانه شماره 82 مرحوم مقدم به نمایش درآمده است.
حسینی یادآور می‌شود: من طی تحقیقاتم به مقام انسانی این نقاش ایمان آوردم .به نظرم این مرد نوکر پدر شاه نبود .او حتی وقتی قرار شد تابلویی از دوقلوهای پهلوی بکشد این تابلو را به ثمر نرساند .
وی ادامه داد: مرحوم حیدریان تصویری ا زمحمدرضا برای مجلس سنا کشید اما کمال الملک هرگز.من او را به عنوان آزاده مرد قبول دارم.
در پایان این مراسم مدیر کاخ گلستان از اساتید نقاشی کازرونی ، اسکندری ، منصوره حسینی و اسفندیاری تقدیر کرد
شریفی با اشاره به صحبت های کازرونی اعلام کرد : امسال در شب یلدا مراسم شب هزار و یک شب برگزار خواهد شد. همچنین یک فیلم مستند و کتاب هزار و یک شب از سوی کاخ گلستان در دست تهیه است .
وی اعلام کرد :به مناسبت زادروز کمال الملک شب نقاشان ایرانی در کاخ گلستان برگزار خواهد شد .
در پایان در تالار سلام از شش پرده تالار نظامیه که مرکب از هفت قطعه بزرگ و کوچک صورت و شخصیت است ،رونمایی شد .
در پرده مرکزی ناصرالدین شاه برتخت خورشید معروف به تخت طاووس نشسته و دو سوی او پسران ،برادر ،عموها، صدراعظم و پسرش نظام الملک ایستاده اند. در شش پرده دیگر شاهزادگان ،درباریان ،رجال مملکتی، اعیان و اشراف ،روسای ایلات و عشایر کشور و سفیران خارجی به صف ایستاده اند. این نقاشی ها مجموعه جالبی از صورت رجال و بزرگان کشور در آن روزگار به شمار می‌رود و از این حیث بسیار ارزشمند است .
