حجت الاسلام خسرو پناه در گفتگو با خبرنگار گروه کتاب و ادبیات هنرنیوز در بازدید از غرفه این پایگاه خبری در پاسخ به این پرسش که «چگونه می توان در مدیریت فرهنگی کشور، جایگاه فلسفه را از منظر شناختی در دپارتمان های هنر ارتقا داد و مسیر بین هنر و فلسفه را از این منظر، تبیین کرد؟» اظهار داشت: از رسانه شما ممنونم که به پیوند هنر و فلسفه توجه ویژه دارد؛ باید گفت با اینکه خود هنر ذاتا جنبه رسانه ای دارد ولی بخش مهمی از موضوع شناختی هنر که همان فلسفه است همواره مغفول بوده است؛ بحث فلسفه هنر و پیوند هنر و اندیشه و نیز پیوند هنر و فلسفه و حکمت از مسائل مهمی است که باید به آن پرداخته شود.
وی با بیان این مطلب افزود: باید اعتراف کنم متاسفانه نه اهل فلسفه ارتباط خوبی با اهل هنر پیدا کرده اند نه اهل هنر با اهل فلسفه و این عدم ارتباط سبب شده تا استحکام روابط موجود بین این دو حوزه تا حدی حتی گسسته شود؛ کارهایی هایی در این باب در موسسه حکمت و فلسفه ایران انجام شده است برای مثال ما نشست هایی را با عنوان «فلسفه و موسیقی» یا « فلسفه و سینما» برگزار کرده ایم اما این دست موارد برای یک کشور فرهنگی بسیار اندک است.
حجت الاسلام خسروپناه به انعقاد تفاهم نامه ای در این باره اشاره نمود و گفت: برای تقویت ارتباط فلسفه و هنر، با فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران تفاهم نامه ای را امضا کردیم و قرار بر این شد که با مشارکت این دو مجموعه؛ یعنی موسسه حکمت و فلسفه ایران و فرهنگستان هنر بتوانیم پیوند وسیعی بین فلسفه و هنر برقرار کنیم.
وی مشارکت اهالی هنر و اهالی فلسفه را از شرایط تحقق این موضوع دانست و گفت: ایجاد ابعاد گسترده‌تر برای پیوند هنر و فلسفه مستلزم آن است که هم اهل هنر و هم اهل فلسفه به فضای هم ورود پیدا کنند؛ چراکه اگر فیلسوفان گرفتار بحث های انتزاعی خودشان بشوند و وارد بحث های انضمامی نشوند و از آنطرف هنرمندان و استادان هنر هم ارتباط با فلسفه پیدا نکنند نمی توانند این دو دانش را مرتبط کنند چراکه «فلسفه هنر» یک بحث میان رشته ای است.
رئیس موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران در ارائه راهکاری برای ارتباط بین هنر و فلسفه، تصریح کرد: راهکاری که برای این موضوع وجود دارد این است که جلسات مشترکی بین فلاسفه و استادان هنر برگزار شود که مسائل نسبتا مشترک و مرتبط را پیدا کنند و بتوانند از طریق گفتگو، طرح بحث نموده و مسئله شناسی کنند و بعد دانشجویان مقطع دکتری «فلسفه هنر» را درگیر کارهای پژوهشی این حوزه نمایند، سپس این کارهای پژوهشی وارد عرصه آموزش دانشگاهی بشود و دانشجویان به این سمت گرایش پیدا کنند.
وی دیگر پرسش هنرنیوز را درباب ورود رویکردهای فلسفه اسلامی به مدیریت آموزشی دپارتمان های هنر، چنین پاسخ داد: به طور حتم از کتاب های فلسفی که غربی ها در باب هنر و فلسفه نوشته اند باید استفاده کردچون راهی است که آنها طی کرده اند و در شناخت مسائل و روش ها، به ما کمک شایانی می کند اما فلسفه اسلامی به لحاظ مبانی معرفتی، هستی شناختی، انسان شناختی و روش شناختی از ساختار غنی برخوردار است و باید عده ای بیایند کاربست این موارد را در هنر نشان بدهند؛ به عبارت بهتر باید مباحث فلسفه اسلامی در بحث های هنری طرح و بررسی شود.
این استاد و پژوهشگر فلسفه با ارائه مصادیقی در باب جایگاه هنر در فلسفه اسلامی، بیان داشت: در گذشته بحث هایی مثل «محاکات» را در فلسفه داشتیم یا بحث های دلالت، عشق، زیبایی شناسی و مواردی از این دست که به خوبی جایگاه هنر را در اندیشه متفکران اسلامی نشان می دهد برای مثال ملاصدرا در جلد هفت «اسفار» بحث مفصلی درباره عشق دارد یا ابن سینا نیز رساله ای درباره عشق نوشته است؛ مباحثی که درباره دلالت در منطق، فلسفه و اصول فقه آمده است قطعا اینها بسیار کمک می کند که ما بتوانیم در مباحث هنری از آنها استفاده کنیم یا مثلا رساله های فارسی که سهرودی تالیف نموده همه اینها مواردی است که به ما می آموزد چطور وارد مقوله هنر از منظر فلسفه اسلامی بشویم.
حجت الاسلام خسروپناه در خاتمه خاطرنشان ساخت: به نظر من برای کاربست فلسفه اسلامی در هنر هم آثار متقدم به ما کمک می کند و هم از آن تجربه ای که غربی ها در فلسفه هنر داشتند می شود به نحو احسن استفاده کرد.
گفتگو: مریم خاکیان
