نگاهی به فیلم «من مادر هستم»؛

فرهنگ سازی و آگاهی بخشی به مردم یک جامعه نیمه سنتی

9 دی 1391 ساعت 12:30

فیلم «من مادر هستم» به خانواده ها هشدار می دهد که جامعه سنتی ما که به شدت به سمت مدرنیته حرکت می کند باید برای ورود به مدرنیته ابزار و امکانات لازم مانند فرهنگ سازی و آگاهی بخشی به مردم را به شکل گسترده ای آغاز کند.

این روزها فیلم سینمایی «من مادر هستم» به کارگردانی « فریدون جیرانی» در حال اکران عمومی در سینماها است و به مدد حواشی که داشته تبدیل به اثری پر فروش شده است. فریدون جیرانی کارگردان این فیلم فیلمنامه‌نویسی را از سال ۱۳۶۰ با فیلم «آفتاب نشین‌ها» ساخته «مهدی صباغ‌زاده» آغاز و با آثاری چون: «گل‌های داوودی» و «پاییزان»،«در آرزوی ازدواج» ،«نرگس» ،«دبیرستان» فیلمنامه نویسی در سینما را ادامه دارد و بعد با فیلم های «آفتاب‌نشین‌ها» و «سناتور» دستیار کارگردان شد و از این طریق کارگردان شدن را در سینما تجربه کرد. جیرانی تاکنون فیلم هایی مانند : «صعود»،«قرمز»،«آب و آتش »، «شام آخر»، «صورتی»، «سالاد فصل»، «ستاره‌ها در سه قسمت»، «پارک‌وی» و «قصۀ پریا» ساخته و آخرین فیلم اش «داستان عوضی» است که این روزها برای حضور در سی ویکمین جشنواره بین المللی فیلم فجر آماده می شود.
فیلم سینمایی«من مادر هستم» آخرین اثر به نمایش درامده جیرانی در سینمای ایران داستانی اجتماعی و جنایی مانند چند اثر قبلی او دارد که تلاش می کند داستان خود را به موضوعی امروزی و در قالب درامی مهیچ و نفسگیر برای مخاطب تعریف کند. داستان این فیلم در خصوص زندگی زن وشوهری از طبقه متوسط جامعه به نام های «ناهید» با بازی «هنگامه قاضیانی» و«نادر» با بازی «فرهاد اصلانی» است که در زندگی زناشویی خود دچار بحران روابط و طلاق عاطفی هستند و قرار است به زودی از هم جدا شوند. دختر آنها «آوا» با بازی «باران کوثری» علاقه مند به موسیقی با پسری به نام «پدرام»با بازی «امیر حسین آرمان» همکاری دارد که نحوه این همکاری مورد اعتراض مادراش و مورد تأیید پدرش است. در میان «سعید» با بازی «حبیب رضایی» دوست نادر به خانواده آنها رفت وآمد دارد و در این میان زنی به نام «سیمین» با بازی «پانته‌آ بهرام» همسر سعید که در گذشته به نادر علاقه داشته است. از فرانسه بازگشته تا با همسر قانونی‌اش سعید دوباره زندگی کند. سعید می خواهد از او صاحب فرزندی شود و سیمین گمان می برد او به گذشته سیاه و تاریک اش پی برده است. از سویی دیگر سعید در همه سال هایی که معتمد و محرم خانواده نادر بوده، علاقه ‌مند و شیفته دختراش آوا شده است . علاقه ای که هیچ وقت امکان بروز نیافته است. در گیر و دار اختلاف آوا با پدر و مادرش و همچنین دلبستگی هایی که به پدرام دارد، سعید که از شدت انس و الفت آوا به او، عمو سعید خطاب می شود، پناه آوا می شود. در میان بر اثر اتفاقاتی سعید توسط آوا به قتل می رسد. مادر آوا یعنی ناهید طی یک فداکاری مادرانه، صحنه را به گونه ‌ای می چیند که گویی او قاتل سعید است وادامه داستان که تا به انتها مخاطب با هر ترفندی کشیده می شود .
جیرانی در این فیلم داستان خانواده ای به انتها رسیده از قشر متوسط رو به بالا را نمایش می دهد که به دلیل برخی رفتارهای روشنفکرمابانه و آزاد خود به پایان می رسد. جیرانی با نمایش بی بندوباری یک خانواده به اصلاح همه چیز دان و به آخر رسیده ، تصویری از انحطاط و فروپاشی خانواده ای شهر نشین ومدرن را به نمایش می گذارد که در آن همه به همدیگر خیانت می کنند واسم آن را با آزادی اشتباه می گیرند. شاید بتوان گفت خیانت در دنیای امروز و معاصر مانند بیماری لاعلاج و بی درمان و عفونت ‌زده ای باشد که هیچ نتیجه ای جز متلاشی شدن و فنا شدن زندگی شخص در انتظار آن نیست . جیرانی در این فیلم روابط قبیح خانواده‌ها در قشر متوسط تازه به دوران رسیده را مطرح می کند وهشدار می دهد که جامعه سنتی ما که به شدت به سمت مدرنیته حرکت می کند باید برای این شیرجه زدن در مدرنیته ابزار و امکانات لازم مانند فرهنگ سازی و آگاهی بخشی به مردم را به شکل گسترده ای آغاز کند. چرا که جوامع انسانی ، جوامعی به مراتب پیچیده تر از آن هستند که بتوان آنها را به نوعی یک پارچگی فرهنگی هدایت کرد و اصولا نمی توان به جوامع انسانی به صورت تمامیت هایی یک دست و یک پارچه و خالص از لحاظ فرهنگی و اجتماعی نگاه کرد تا سپس آنها را بر روی خط یا خطوط یک دست قرار بگیرند و  همه معنای واقعی گذر از سنت به مدرنیته را بفهمند . از طرفی سنت یا سنتی بودن به معنای ماندن در گذشته و مدرنیته هم به معنای به روز بودن در گفتار و پوشش و نوع زندگی نیست. یا دادن آزادی کامل به زنان که مثلا در جوامع سنتی فاقد حضور و قدرت موثر در جامعه نبودند یا بالاعکس به مردان نیست . بلکه چگونگی مواجهه شدن با پدیده های مدرن شدن است . مانند اینکه در یک جامعه سنتی یک مرتبه تلفن همراه وارد شود و مردم آن جامعه چون یک مرتبه این پدیده مدرن وارد زندگی آنها شده نتوانند از آن استفاده کنند. کافی است که به اطراف خودمان نگاه کنیم و به استفاده بی رویه و بیمار گونه از تلفن همراه نگاه کنیم که باعث شده بسیاری از روابط خطرناک شکل بگیرد و بسیاری از خانواده ها به همین دلیل به سمت فروپاشی حرکت کنند. پس فرهنگ سازی بیش از هر چیز امری مهم و لازم برای جامعه کنونی ماست و مخاطب امروز سینمای ایران نیز که تماشاگر آگاه و هوشیاری نسبت به گذشته است ، با نمایش بی پرده حقایق و ناهنجاری های اخلاقی موجود در جامعه اش هرگز به انحراف کشیده نمی شود، بلکه می تواند با دیدن آنها عبرت و حتی بیش از پیش پایبند سنت و اخلاق ، خانواده و فرهنگ می شود. در این فیلم فیلمساز هوشمندانه و در چارچوب و قوانین از انحرافات اخلاقی یک خانواده مرفه ، بی درد و مدرن جامعه ایرانی پرده برداشته و نوع زندگی آنها را مورد نقد قرار داده است. انحرافاتی که نباید وجوداش را در جامعه کنونی وبه خصوص شهر نشین منکر شد. بلکه باید با هشدارها و پیام های موثر مخاطبان به آگاهی رسانید و فکری به حال آن کرد. جیرانی در فیلم «من مادر هستم» تلاش کرده تا مشکلات ، معضلات و نوع زندگی طبقه متوسط تازه به دوران رسیده را به تصویر بکشد که تا حدودی در هدف خود موفق عمل کرده و در این فیلم مخاطب با قشری از جامعه روبروست که به شدت دلداده ناهنجاری ها است و تمام زندگی خود را بر این مبنا تنظیم کرده‌است. تا جایی که هیچ یک از اعضای خانواده به فکر تنهای ها و دلنگرانی ها یکدیگر نیستند وسرنوشت هیچ کدام برای همدیگر مهم نیست. چرا که اگر مهم باشد نادر و ناهید با وجود داشتم یک دختر دم بخت هرگز به همدیگر اجازه نمی دهند که به طلاق فکر کنند و یا در احساسات خود نسبت به همدیگر و دختراشان کوتاهی نمی کنند. چون دختر یا پسری که در خانواده خود کمبود محبت داشته باشد مجبور است که تمام خلع های خود را به بیرون از کانون خانواده منتقل و در بسیاری از روابط خطرناک آنها را جستجو کند. به عنوان مثال در یکی از سکانس های فیلم ، نادر گذشته خود را علت تمام بدبختی‌ها از ‌جمله قصاص دختراش و اتفاقات تاسف باربرای خانواده اش می‌داند و در واقع تاسف او درست است و هر کس باید تاوان اشتباهات خود را بپردازد . تاوانی که نه تنها خود فرد ، بلکه سایر اطرافیان او و حتی خانواده اش را نیز در بر می گیرد ونتیجه آن متلاشی شدن ارزش ها و فروپاشی یک خانواده است.

کد خبر: 51717

آدرس مطلب: http://www.honarnews.com/vdca00nm.49n6615kk4.html