هنر نیوز - حسن بازیان: بخش مرمت نسخ مستلزم تربیت نیروهای زبده است

رویکرد سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در بخش نسخ خطی؛/3/

حسن بازیان: بخش مرمت نسخ مستلزم تربیت نیروهای زبده است

استاد حسن بازیان کارشناس مرمت و بازسازی کتب و نسخ خطی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، کارشناس رشته چاپ و صحافی در انستیتو چاپ و گرافیک وین، کارشناس مرمت و بازسازی کلیسای سنت گابریل، مرمت گر برجسته کنگره بزرگداشت حامیان نسخ خطی در سال1384، گفت: در حوزه مرمت کتب و نسخ خطی کار شاخصی صورت نگرفته است.
بازیان در گفتگو با خبرنگار گروه کتاب هنرنیوز در پاسخ به این پرسش که « تاکنون در راستای مرمت نسخ خطی که وارد سازمان می شوند چه کارهایی انجام شده و آیا برنامه های جدی تری برای آتیه این بخش وجود دارد ؟» به نمایشگاه قرآن های خطی اشاره نمود و اظهار داشت: نسخ خطی و به خصوص کتبی که در این نمایشگاه گردآوری شده اند به این علت که به تازگی وارد این بخش شده اند هیچ کاری از نظر مرمتی روی آن ها انجام نشده است، ولی ما در خصوص دیگر آثاری که در مخزن سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران وجود دارد به تبع کارهایی انجام شده و طبق خواسته ها و نظراتی که در این باب وجود دارد مواردی در حوزه مرمت به اجرا رسید اما به طور کل ما هنوز در این بخش ضعف داریم.
وی با بیان این مطلب افزود: متاسفانه هنوز به آن مرحله نرسیدیم که بتوانیم در بخش مرمت کتب قدیمی حرفی برای گفتن داشته باشیم.
بازیان ضمن اشاره به 45 سال فعالیت خویش در این حوزه تصریح نمود: پس از گذار چند ساله در این بخش می توان گفت که نسبت به سال های پیش، تفاوت چندانی در بخش مرمت کتب مخصوصا قرآن های خطی نداشتیم، البته گاه و بی گاه کارهایی انجام شده است اما تقریبا ناچیز بوده است، البته مسئولین برنامه های جدیدی دارند تا به ملازمت این برنامه ها، نیروهای زبده ای برای این حوزه تربیت کنند تا بتوانیم در سال های آتی جهشی در این حوزه داشته باشیم.
این کارشناس مرمت و بازسازی کتب و نسخ خطی سازمان اسناد و کتابخانه ملی گفت: اگرچه در بخش مرمت کتب فعالیت های چندانی انجام نشده است لکن در بخش مرمت اسناد این فعالیت ها روند خوبی را پشت سر گذاشته است، الان در بخش اسناد، این سازمان افراد زبده و کارشناسان ماهری دارد که در بخش اسناد فعالیت می کنند ولی در بخش کتب چون به لحاظ حفظ و نگهداری ماهیتی و شیوه ای کاملا متفاوت دارد، ما هنوز نیروهای آنچنانی نداریم؛ البته برنامه ریزی هایی شده است که کلاس هایی را آماده بکنیم و افرادی را بیاوریم تا این کار رشته را فرا بگیرند و اصول این کار را انتقال بدهیم تا نهایتا هریک از آن ها بتوانند در آینده مفید باشند.
وی اضافه نمود: تعداد اسناد و کتب زیاد است و هرکدام فراخور حال خودشان به مرمت نیاز دارند و بعد از مرمتشان جلد سازی آن ها حائز اهمیت است و اینکه هر کدام از آن ها برای جلدسازی هایشان باز یک ترفندهای خاصی لازم دارند که مستلزم زمان و امکانات و نیروهایی هست که بعدا بتوانیم این ها را آماده به خدمت کنیم.
بازیان پیرو بحث یکپارچه سازی نسخ و اسناد کشور و بحث مرمت در رشته های دانشگاهی گفت: به این علت که من خود یکی از افرادی هستم که در ایران به صورت آکادمیک بخش مرمت را در کشور های خارجی فرا گرفته است به صراحت می توانم بگویم که متاسفانه در بخش مرمت کتب تا به حال هیچ اقدامی نشده به خصوص در دانشگاه های کشور، البته الان کارهایی در دست انجام است؛ برای مثال در دانشگاه علمی کاربردی قرار است کارآموزانی از پایه اصول مرمت را بیاموزند ولی به طور کل، کار شاخصی در حوزه آکادمیک در این حوزه نداریم.
این کارشناس مرمت و بازسازی کتب و نسخ خطی سازمان اسناد و کتابخانه ملی خاطرنشان نمود: در بخش اسناد یا مرمت کاغذ، کارهایی انجام شده است؛ برای مثال در داشگاه پردیس اصفهان، دانشگاه هنر تهران و دانشگاه های دیگر در بخش اسناد و کاغذ افرادی را داریم و رشته هایی هم پویا هستند ولی در بخش مرمت کتب خطی، صحافی و مجلد سازی جلدهای سنتی هنوز این کار آکادمیک نشده است .

مریم خاکیان