اگر چه بخش زيادي از اوقات مردم در ايام دهه محرم و خصوصا شبهاي عاشورا و تاسوعا در هيات مذهبي و مساجد و تكايا مي‌گذرد وليكن برنامه تلويزيوني هم از جايگاه خاصي نزد مخاطبين برخوردار هستند. به‌طور كلي در مورد مناسبت‌هاي مذهبي چند مقطع خاص داريم كه نگاه متفاوتي هم از سوي مردم به اين ايام و برنامه‌هاي تلويزيوني تدارك ديده شده در آن هست.
ماه رمضان يكي از اين برهه‌هاست و ايام محرم و صفر و بالاخص دهه اول محرم از جمله ديگر اين‌هاست. لذا بد نيست به برنامه‌هاي تلويزيون و در اين يادداشت به طور ويژه به برنامه هاي شبكه اول سيما نگاهي بيندازيم و يك ارزيابي مختصر از اين روند داشته باشيم.
يكي از برنامه‌هاي ويژه‌اي كه در ايام دهه ماه محرم از شبكه ۱ سيما پخش شد برنامه «به رنگ آفتاب» بود كه بيشتر از نگاه معرفتي و نيز تاريخي و فلسفي به حادثه عاشورا نگريست و از حيث توجه به شعور و شور همزمان در عزاداري‌ها قابل تحسين بود.
همچنين برنامه اين شب‌ها كه طي چند شب باقي مانده به عاشورا به طور زنده پخش شد، اگرچه دير هنگام بود و زماني كه اكثر مردم خسته از هيات برگشته‌اند و شايد ديگر رمقي براي بيدار ماندن و تماشاي اين برنامه را نداشتند! ولي مي توان آن را در زمره بهترين برنامه هاي شناختي و معرفتي امام حسين (ع) در ايام محرم برشمرد .
حضور اساتيد برجسته و نيز انتخاب جالب مباحثي كه طي آن برنامه مورد كنكاش قرار گرفت به اضافه ي مجري كارشناس توانمند اين برنامه را به يكي از زيبا ترين برنامه هاي معرفتي ماه محرم تبديل كرده بود كه مخاطبين خاص و ثابت خود را هميشه دارد .
برنامه هاي ديگري كه از شبكه يك سيما به مناسبت اين ماه روي آنتن رفت، پخش مداحي و مرثيه سرايي هاي زيبا و دلنشين بود كه خصوصا در لحظات قبل از اذان و در هنگامه آمادگي مردم براي عزيمت به هيات هاي مذهبي و مراسمات عزاداري يك حال و هواي خاصي به همراه داشت .
البته ديگر برنامه‌هاي شبكه اول سيما هم در محور ماه محرم بودند و از جمله برنامه سيماي خانواده كه تماما رنگ و بوي محرم داشت، يا حتي بخش هاي خبري سيما و خصوصا بخش خبري ۲۱ كه به طور مستمر گزارش هاي خوبي از مراسمات مذهبي و عزاداري حضرت اباعبدالله الحسين (ع) در سراسر كشور و نيز اقصي نقاط دنيا براي مردم پخش مي‌كرد تا جلوه هايي از فراگيري نهضت امام حسين (ع) در گوشه گوشه عالم به تصوير كشيده شود .
اما يكي از مهم ترين ابعاد توجه به برنامه هاي تلويزيون در ماه محرم سريال و فيلم هاي موضوعي و متناسب اين ماه است. شايد يكي از بزرگترين نقايص برنامه هاي شبكه يك سيما و البته در كل شبكه هاي سيما همين موضوع است. بماند كه شبكه ي قرآن و معارف به بازپخش مختار نامه اقدام كرد كه كار شايسته اي بود، اما اين هم تكراري بوده و توليد جديدي نداشته ايم .
سريال ها و فيلم هايي هم كه بعضا از ديگر شبكه هاي سيما پخش گرديد و همچنين از شبكه ي يك سيما چنگي به دل نزد و شايد بتوان مجموعه ي حجر بن عدي كه در شب عاشورا پخش شد و البته خيلي دير هنگام را تنها مجموعه در حيطه سريال و فيلم شبكه يك سيما دانست كه تا حدودي به چشم آمد و در خور تحسين بود .
اين نقطه ضعف بزرگي است. اينكه حدود دو ماه محرم و صفر را داريم و طي آن به نقاط و زواياي بسيار حساسي از درس هاي عاشورا مي توان پرداخت، آن هم به كمك فيلم و سريال ولي شاهد اقدام خاصي نيستيم .
البته خود هنرمندان بايستي پيش دستي كنند و ادر اين حيطه گام بردارند . از مجموعه هايي با محوريت عاطفي و احساس گرفته تا ابعاد سياسي عاشورا و عبرت هاي عاشورا (كه همگي را به خوبي در مختار نامه ديديم و اين اثر فاخر كه اتفاقا از همين شبكه ي يك سيما هم بود تاثيرات اجتماعي و حتي در فضاي جهان اسلام تاثيرات فرهنگي و اجتماعي و مذهبي بسيار زيادي بر جاي گذاشته بود).
لذا اگر در مجموع بخواهيم ارزيابي و قضاوت كنيم بايد در ابعاد معرفت شناسي، برنامه هاي اعتقادي و گفت و گو محور و يا برنامه هاي مشابه نمره خوبي بدهيم ابعاد كلا رسانه ملي و به تبع آن شبكه يك سيما در حوزه فيلم وسريال در اين دهه چندان راضي كننده عمل نكرده است .
محمد جواد جعفريان

هنر نیوز