در روزگاری که هنر موسیقی محدود به کامپیوترو گوشی موبایل شده و هنرمندان قطعات ساخته شده را برای همدیگر ایمیل می کنند دیگر صدای دلنشین نغمات موسیقی از کوچه و بازار شنیده نمی شود. اساتید موسیقی که در فضای سنتی واصیل گذشته کار می کردند با این دگرگونی ها به گوشه منازل رفته اند و برای دل خود ساز می زنند و باید گفت در این روزها دیگر پهلوان زنده را نیز عشق نیست.
در این بین اندک جوانانی هستند که با پیروی از چهارچوب گذشتگان و شاگردی آن ها سعی دارند که نگذارند راه آن ها پایانی داشته باشد. بدون شک یکی از اساتید موسیقی و آهنگسازی کشور فضل الله توکل است. هنوزصدای سنتوراین هنرمند در گوش هنر دوستان موسیقی اصیل جاودانه مانده و خاطرات آهنگسازی آن با صدای اکبرگلپایگانی را در آلبوم های عقیق، مست عشق و روی برگی بنویس هنوز آرام بخش دل اهالی موسیقی است. با این حال فضل الله توکل شاگردی ندارد اما از معدود کسانی که هنر خود را نزد این استاد موسیقی فرا گرفت و در خوانندگی پیرو فضل الله توکل است.
وی متولد ۱۳۵۲و حدود ۱۲ سال در محضر استاد به فرا گیری موسیقی اصیل پرداخته و قرار است تا چند ماه آینده با آهنگسازی استاد توکل آلبوم وی روانه بازار نشر موسیقی شود. پاشایی در گفتگو با هنرنیوز از نقش اساتید بر روی زندگی هنری و شخصی جوانان می گوید.
امروزه موسیقی ما به سمت کامپیوتری شدن پیش می رود و شما پیرو سبک و روش گذشتگان هستید، فکر می کنید این امر چقدر می تواند در موفقیت شما تاثیر گذار باشد؟ببینید آن چه که از دل برآید لاجرم بر دل نشیند و کامپیوتر دل ندارد. تفاوت این دو به مانند دوخطاطی که یکی به وسیله قلم مینویسد و دیگری به وسیله کامپیوتر خوشنویسی میکند. از دور هم به تماشا آثارمینشینید آن خطی که با دست نوشته شده احساس قشنگتر و به دل مینشیند. در زمینه موسیقی هم اینگونه است. هر کاری که مصنوعی و بازاری باشد قطعا به دل نمینشیند واین امر باعث شده که موسیقی تاریخ مصرف پیدا کند . قطعا کارهای که اینگونه است به دل هم نمینشیند.
یکی دیگر از مشکلات امروز موسیقی ما این است که اساتید همدیگر را نمیبینندو با هم همکاری ندارند. نوازندهها زمانی که کنار هم ساز بزنند بر روی احساس زیبای کار تاثیر مستقیم دارد. در گذشته اساتید احساس همدیگر را میگرفتند و درک میکردند واین در بهبود اثر نقش مستقیم داشت اما امروز این احساس وجود ندارد.
معمولا استاد فضل الله توکل به نوآوری در موسیقی معروف است و برای نسل های مختلف چه در زمان قبل از پیروزی انقلاب و چه بعد از آن برای جوانان آثار قابل بحثی ساخته است. فکر میکنید این همنشینی بتواند ادامه دهنده راه توکل باشد؟استاد توکل زمانی در گذشته برای نسل گذشته یک نوع چهارگاه زده و برای نسل جدید آن چهارگاه را طوری تعریف کرده که نسل جدید حوصله گوش دادن به آن را داشته باشد و من نیز سعی دارم این راه را ادامه دهم. تاثیری که از استاد توکل گرفتم چه در زمینه هنر و چه در زمینه زندگی، اخلاق و رفتار، مسیر زندگی من را تغییر داده است. ایشان همه حرفهای موسیقی و هم حرفهای محبت واخلاق نیکو هستند. حال مشکل اصلی هنر ما این است که از تجارب اساتید موسیقی در دانشگاه ها و رادیو تلویزیون استفاده نمی شود. استاد توکل حاصل۶۰ سال خدمت به فرهنگ و موسیقی این مملکت است، هنوز کارهای ۵۰ سال گذشته وی میان مردم زمزمه میشود .
شاید نبود این اساتید و حضور نداشتن در فضاهای آموزشی باعث شده که هرکس با نام استاد ساز خودش را بزند؟اگر از این اساتید استفاده شود موسیقی ما ریشه پیدا خواهد کرد اما چون استفاده نمی شود باعث شده که اکثر آثار به شکل کپی وارد بازار شود و به گوش مردم برسد. موسیقی ما در زمان گذشته در غالب عربی و حال در غالب ترکی کپی می شود. مشکل دیگر هنر ما دکتری افتخاری و لقب استاد است که به برخی هنرمندان داده شد وباعث شد که لقب استاد به نوعی پوچ و توخالی شود. برای لقب استادی باید زحمت کشید.من یک روز به استاد توکل گفتم که چطور استاد شدید و ایشان به من گفت آنقدر جلوی اساتید زانو زدم.متاسفانه در موسیقی امروز ما یک چیز کم است موسیقی اصیل امروز شعر و آهنگ با هم هارمونی ندارند. بعضی مواقع به برخی آثار گوش میدهید میبینیم که موسیقی یک چیز دیگر است و شعر روایت دیگری دارد. امروز ملودی ساز وجود ندارد و موسیقی و اشعار ما به سمت بی ادبی و خشونت پیش میرود و این به خاطر این است که موسیقی خوب به گوش جوانان نمیرسد و از هر دری یک صدایی میآید. حال کلمهای به نام ضد عشق در موسیقی ما باب شده که آینده موسیقی ایرانی را در خطر قرار داده.
با این اوصاف شما تفاوت این دو را درک کردید؟بله برخی موسیقی را میسازند اما امثال فضل ا... توکل موسیقی را مینویسند این نوشتن با ساختن بسیار متفاوت است عشق در موسیقی ما جای خود را به ننفرت داده است. شما کار شاعران گذشته را میخوانید همه آنها از عشق می نویسند .
چه برنامه ای برای آینده دارید؟استاد دو آلبوم برای من تهیه کردهاندکه آلبوم یکی از آنها با همکاری بابک شهرکی است.
گفتگو: وحید استرون