میر جلال الدین کزازی در گفتگو با هنرنیوز؛

«درخت» یکی از بن مایه‌های ادبی است

18 اسفند 1392 ساعت 11:33

میرجلال الدین کزازی استاد بزرگ زبان و ادب پارسی گفت: درخت، در فرهنگ ایران پدیده ای باورشناختی است و ارزش آیینی دارد.

 استاد میرجلال الدین کزازی در حاشیه آیین کاشت نهال به یاد مفاخر ایران اسلامی در گفتگو با خبرنگار گروه ادبیات هنرنیوز درباره مناسبات طبیعت و ادبیات پارسی و خصوصا اشعار شاعر حماسه سرا فردوسی، اظهار داشت: درخت، در فرهنگ ایران پدیده ای باورشناختی است و ارزش آیینی دارد. 

وی با اشاره به جایگاه مینوی درخت، بیان کرد: شما در همه کیش های ایرانی می‌بینید که درخت در تاریخ و فرهنگ ایران ارزش آیینی داشته و کمابیش در همه کیش های ایرانی درخت پدیده‌ای اهورایی و مینوی شمرده ‌شده و در ادب پارسی هم بازتابی گسترده یافته است. 

این استاد بزرگ شاهنامه پژوه با ارائه مصادیقی در این باب، گفت: «درخت» یکی از بن مایه‌های ادبی است؛ در شاهنامه هم مانند دیگر متن‌های ادب ایران این ارج و ارزش ویژه را برای درخت می بینیم. من تنها به یک نمونه بسنده می کنم؛ از گورگاه سیاوش که شاهزاده‌ای آزاده و پاکنهاد بوده است درختی شگرف می روید، درختی که هزاران سال می پاید. 

وی با بیان این مطلب افزود: ایرانیان که سوگواران همواره سیاوش بوده‌اند هر زمان می‌توانسته‌اند به دیدار این درخت می رفتند، در فرود این درخت بر مرگ اندوهبار سیاوش می‌موییدند، همین درخت به تنهایی پیوند درخت و سبزی و گیاه را با باورهای ایرانی با اندیشه های مینوی در ایران آشکار می‌دارد. 

استاد کزازی با نگاهی به جایگاه درخت در ادب پارسی، عنوان نمود: از سوی دیگر شما اگر در هر دیوان سخن پارسی بنگرید واژه «درخت» یکی از بالاترین بسامدها را در آن دارد. برای مثال یک بیت که از خواجه بزرگ شیراز این است که «درخت دوستی بنشان که کام دل به بار آرد، نهال دشمنی برکن که رنج بیشمار آرد»؛ خواجه شیراز در این بیت،«دوستی» را به «درخت» مانند کرده است؛ چون دو ویژگی بنیادین دوستی را می‌توان گفت یکی «پایداری» است، دو دیگر «خرمی» و «سرسبزی» است؛ یعنی هر دوست _دوست یک رنگ و یک دله، همراز و همساز_ مایه خرمی دل و آرامش جان است اما از آن سوی گفته است که «نهال دشمنی را برکن»، بیهوده در مصراع قبل سخن از درخت دوستی و در اینجا سخن از نهال دشمنی نگفته است ، بلکه دشمنی را به نهال مانند کرده است و باید این نهال را پیش از آنکه ببالد، بپرورد، استواری بگیرد و ریشه بدواند برکند و از ریشه به در آورد. از این بیت ها فراوان می‌توان نمونه آورد، من به همین یک بیت بلند دل پسند ارجمند بسنده میکنم. 

گفتنی است آیین کاشت نهال به یاد مفاخر بزرگ ایران اسلامی همزمان با روز درختکاری در فرهنگسرای ملل برگزار شد که در این مراسم به یاد چهارده تن از مشاهیر، چهارده اصله نهال به دست چهارده تن از اساتید بزرگ چون دکتر غلامرضا اعوانی، دکتر میرجلال الدین کزازی، دکتر حسن انوری، مهندس ایرج حسابی، علی موسوی گرماروی و سایر بزرگان کاشته شد که کاشت نهال «فردوسی» بر عهده استاد میرجلال الدین کزازی بود. 

باغ مشاهیر در فرهنگسرای ملل به همت سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، در بوستان قیطریه احداث شده است که به مناسبت های مختلف، به یاد مشاهیر و مفاخر بزرگ ادب و علم و فلسفه، به کاشت نهال در آن اقدام خواهد شد. 

در این مراسم همچنین همه اساتید حاضر به بیان سخنانی در باب درخت در ادب و فرهنگ ایرانی پرداختند و هرکدام از منظر تخصص خود به واکاوی جایگاه درخت و طبیعت در حوزه مطالعاتی خویش اشاراتی داشتند که دکتر جلال الدین کزازی به بررسی پیوندهای طبیعت در ادب فارسی و شعرحماسی پرداخت.

مریم خاکیان

کد خبر: 69961

آدرس مطلب: http://www.honarnews.com/vdca6oni.49noi15kk4.html