بر انصاری شرقی چه میگذرد؛
هفت اپیزود و بافت تاریخی قزوین!
2 مهر 1393 ساعت 14:29
پرونده احداث خیابان انصاری شرقی و شکل گیری شهرسازی ایرانی-اسلامی توهمی که از حرکت باز ایستاد.
اپیزود اول/سابقه:نزدیک به نیم قرن از احداث خیابان انصاری(کورش سابق)گذشت،خیابانی که فاز اول و دوم آن در دهه ۵۰ خورشیدی بخشهای وسیعی از بافت تاریخی قزوین را از بین برد. اما آنچه بیش از کالبد تاریخی و ارزشمند از میان رفت، هویت و اصالت نهفته در آن بود که شهر قزوین را در مقابل دیگر شهرها متمایز ساخته بود.
اپیزود دوم/عواقب:آن زمان با توجه به شرایط حاکم بر کشور؛ شاید کسی نمیدانست احداث کانال عبور خودرویی به نام خیابان کورش چه بلایی بر سر شهر و ساکنان این محدوده خواهد آورد. اما پس از گذشت ۳۰ سال و شروع فاز دوم آن-انصاری غربی- در دهه ۸۰ خورشیدی تا به امروز و محسوس شدن عواقب ایجاد شده همچون تخریب گسترده خانههای تاریخی، ساخت و ساز ساختمانهای بدون هویت در بدنه خیابان انصاری غربی، پاکسازیهای گسترده در اطراف بناهای شاخص(سلطان سیدمحمد، آبانبار سردار و ...) و از همه مهمتر ترک ساکنان اصیل، جایگزینی افراد غیربومی(افاغنه) و بروز جرم در این محدوده،کارشناسان، برخی مسئولین و دلسوزان را به فکر چاره برای حل معضلات انداخت.
اپیزود سوم/احداث فاز سوم: با شکل گیری چنین رویدادهایی کسانی که این وقایع را از نزدیک لمس کرده بودند هرگز تصور آن را نیز نمیکردند که فاز سوم خیابان-انصاری شرقی- که در طرح جامع شارمند در سال ۱۳۷۲ پیشنهاد شده بود اجرایی گردد.اما در کمال ناباوری از یک دهه پیش زمزمه احداث خیابان آغاز و تا به امروز به شکل جدی پیگیری و به مرحله اجرا نزدیک گردید.
اپیزود چهارم/مخالفتها: نزدیک به ۱۰ سال به اشکال مختلف و از سوی اشخاص و نهادها برای جلوگیری از وقوع فاجعهای دیگر در یکی از بکرترین و قدیمیترین محلات شهر قزوین اقداماتی انجام شد.در نتیجه آن، به دفعات موضوع احداث خیابان به تعویق افتاد و با تعویض بخشهایی از طرح همچون تغییر مسیر آن موضوع مورد تجدید نظر قرار گرفت. اما هرگز موضوع توقف پروژه از سوی هیچ سازمانی مطرح نشد.
اپیزود پنجم/نظرات: مسئولین عالی رتبه شهر و کمیسیون ماده ۵ که از سردمداران احداث خیابان هستند، این ناحیه را به بافتی بدون اصالت و بیارزش متهم کرده و بر همین اساس نابودی آن را خواستار شدند. در این میان دیگر ارگانهای شهر که از پیشگامان حفاظت از شهر قزوین هستند با عدم مخالفت جدی خود با این جریان، با احداث کنندگان خیابان همراه شدند. تنها برخی از کارشناسان شهر ارزشمند بودن و عواقب احداث این خیابان را بارها و بارها به مسئولین گوشزد کرده و خواستار توقف آن شدند. تخریب بخشهایی از بافت محله بلاغی و تملک واحدهای مسکونی متعدد در نتیجه ادامه یافتن موضوع احداث کانال عبوری بیوقفه ادامه یافت.
اپیزود ششم/چاپلوسی:بانیان تخریب بافت تاریخی با در خطر قرار گرفتن پروژه قطار تخریب توسط انتقادات افکار عمومی، کارشناسان فرهنگی و برخی مسئولین دلسوز کشوری بر آن شدند تا راه چاره دیگری پیدا کنند. آنها راه حل را در تغییر صورت مساله یافتند. برگزیدن عنوانی مُدروز و دهان پرکن:«طراحی ایرانی-اسلامی در محور انصاری شرقی!»
در این میان کسی پیدا نشد به این افراد بگوید اگر شما طراحی ایرانی-اسلامی میدانستید که وضع شهر چنین آشفته و مخدوش نمیشد و چنانچه تازه آموختهاید و قصد تجربه آن را دارید چرا گنجینه واقعی شهر ایرانی-اسلامی را محل آزمون و خطا قرار دادهاید؟شهر واقعی ایرانی-اسلامی را تخریب کنیم تا یک محور توهمی ایرانی-اسلامی بسازیم؟ واقعا این افراد چه تفکریدرباره درک مردم از این شعارکرده بودند؟ آخر چاپلوسی تا کجا؟
اپیزود هفتم/آگاهی:در نهایت با پیگیری و تلاش برخی از کارشناسان دلسوز وبه ویژه انجام مطالعات باستان شناسی در محدوده عرصه مسجد-مدرسه حیدریه و تنها معرفی گوشهای از قدمت این ناحیه از بافت تاریخی شهر به مسئولین کشوری و پیگیری مداوم کمیتهی تخصصی بافت تاریخی شورای عالی شهرسازی و معماری مبنی بر جلوگیری از هرگونه اقدام غیراصولی در این محدوده، پرونده احداث خیابان شهیدانصاری شرقی در تاریخ ۲۹/۶/۱۳۹۳بسته شد تا خزان دیگری برای شهر تاریخی به سرانجام نرسد.
امید است این دستور بدون اعمال نفوذ و تخطئه آن توسط متضررین صاحب نفوذ اجرا شود، و این گونه خطکشیهای توهمی از نقشههای آینده شهر تاریخی قزوین برای همیشه حذف گردد. البته پایان این تراژدی حذف کامل فاز سوم خیابان انصاری در طرح تفضیلی جدید شهر قزوین(مشاور شهر و برنامه) خواهد بود، تا جلوی هرگونه تعبیر و تفسیرکاسب کارانه مجدد برای بازگرداندن آن گرفته شود و لازمه تحقق کامل آن پیگیری و تلاش مستمر بانیان اصلی این اتفاق خجسته خواهد بود.
انجمن دوستداران یادمانهای ماندگار-انجمن تخصصی حوزه میراث فرهنگی استان قزوین
کد خبر: 75018
آدرس مطلب: http://www.honarnews.com/vdcaawn0.49nm615kk4.html
هنر نیوز
http://www.honarnews.com