پرونده تعیین حریم جوبجی در تهران خاک می‌خورد

یک پایگاه پژوهشی و دو منطقه تاریخی به فاصله 90 کیلومتر!

20 فروردين 1393 ساعت 9:32

در اتفاقی عجیب در حالی که منطقه ارجان- در بهبهان (جنوب شرق استان)- با جوبجی – تپه دوره عیلامی واقع در رامهرمز(شرق استان) - بیش از 90 کیلومتر فاصله دارد اداره کل استان خوزستان در سال 89 محور تاریخی ارجان- جوبجی را تعریف و پایگاه پژوهشی با همین نام و به سرپرستی یک نفر برگزید!



مریم اطیابی- به گزارش هنرنیوز؛ کاوشهای هیئت باستان شناسی به سرپرستی خانم دکتر آرمان شیشه گر در منطقه جوبَجی رامهرمز در استان خوزستان در سال ۸۶ منجر به کشف آرامگاهی شد که در آن دو تابوت متعلق به دو زن عیلامی از نزديكان پادشاه ايلامی نو يعنی «فرزند اين دد» وجود داشت که همراه آنها اسباب و زیور آلاتی که با این دفن شده بود. شیشه‌گر در آن زمان توضیح داده بود که تپه جوبجی دارای آثاری از دوره اشکانی است که لايه اشکانی آن دچار آسيب فراوانی شده است ولی لايه عيلامی که آرامگاه يافت شده در سال ۱۳۸۶ در آن قرار دارد در بستر طبيعی رودخانه بوده و آسيب کمتری متوجه آن شده است. 

او در سال ۸۸ برای عمليات گمانه‌زنی به منظور تعيين حريم محوطه باستانی جوبجی شهرستان رامهرمز راهی استان خوزستان شد.
 

 



شیشه گر در گفت و گو با هنرنیوز درباره وضعیت تعیین حریم جوبجی و ماحصل تلاش‌هایش می‌گوید:« من تعیین حریم کردم و نقشه و عکس و... را نیز طی پرونده‌ای تکمیل شده ارائه کردم اما این که حریم تصویب شده یا نه؟ شنیده‌ها حاکی از آن است که در سازمان مرکزی میراث فرهنگی این اتفاق نیفتاده است به عبارتی این حریم فقط در استان خوزستان مصوب شده است.»

او درباره جوبجی و وضعیت حفاظت از آن با تأسف اظهار می‌کند:« هر چند برنامه تعیین عرصه و حریم انجام شد اما تصویب و ابلاغ نشدن آن عملاً به معنای تهدید عرصه باستانی محوطه است. طی این سالها نه تنها تپه جوبجی که سایر مناطق مثل شوش، جندی شاپور و... هم در استان خوزستان در وضعیت نامناسبی قرار داشتند. برای چه تعیین حریم می‌کنیم؟ قطعاً برای حراست و حفاظت. چرا پرونده در تهران خاک می‌خورد؟ کسی نمی‌داد. وقتی جایی کاوش می‌شود حفاظت آن را استان مذکور باید به عهده بگیرد مخصوصاً اگر تبدیل به پایگاه هم شده باشد. من که تا به حال نشنیدم و ندیدم کسی از این تپه حفاظت ‌کند. از طرفی وقتی پایگاه تشکیل می‌شود حداقل وقتی منِ باستان‌شناس نامه می‌زنم که اینجا جاده کشیده شده و کامیون از آن رد می‌شود، یک نفر باید جوابگو باشد؟! وقتی اداره باستان‌شناسی نامه می‌زند که حداقل این منطقه برای حراست آثار فنس کشی شود پایگاه باید به این موضوع یک پاسخی می‌داد. متأسفانه طی چند سال اخیر ما هیچ پاسخی از خوزستان نشنیدیم.»
 



پس از کشفیات باستان شناسی در مجموعه باستانی جوبجی و شهرتی که این محوطه به دست آورد، لزوم توجه بیشتر به پژوهش درباره آن افزایش یافت. با این حال، برنامه‌های اختصاص یافته به این محوطه ناچیز بود و اهمیت لازم به آن داده نشد. البته کشف این محوطه موجب یک اتفاق عجیب اداری شد. موضوع از این قرار است که در سال ۱۳۸۹ یک پایگاه پژوهشی به نام «محور تاریخی ارجان-جوبجی» در سازمان میراث فرهنگی و گردشگری تأسیس شد که مسئولیت آن به سرپرست پایگاه پژوهشی ارجان/ ارگان در شهرستان بهبهان واگذار شد. ارگان یا ارجان نیز شهری تاریخی و مربوط به آغاز دوره اسلامی است که بقایای قابل توجهی از آن باقی مانده و کمی بیش از یک دهه پیش برای آن یک پایگاه پژوهشی تأسیس شده بود.

طی چند سال گذشته این پرسش مطرح بود که اساساً به کار بردن تعبیر «محور» از نظر علمی حامل چه معنایی است و اساساً چرا باید پایگاهی پژوهشی با نام «محور تاریخی ارجان-رامهرمز» تشکیل شود؟


شیشه‌گر در این باره تأکید می‌کند:« ما در طول این سالها شاهد حضور مدیرانی بودیم که رامهرمز را حتا نمی‌توانستند روی نقشه جغرافیایی پیدا کنند یا نمی‌دانستند بهبهان کجاست. مگر می‌شود یک محور تاریخی به نام ارجان- جوبجی تعریف کرد؟! آخر این دو منطقه چه ربطی به هم دارند؟! اینقدر مطالعه نداشتند و مسایل میراث فرهنگی برایشان کم اهمیت بود که حتا حاضر نشدند کارشناسی را به محل اعزام کنند تا بگوید فاصله این دو منطقه چقدر است؟ از نظر جغرافیایی، باستان‌شناسی، تاریخی و محیطی این دو با هم چه تفاوتی دارند؟ برخی دوست دارند تا می‌توانند رییس باشند به همین سادگی. ماحصل آن هم وضعیت محوطه‌ها و بناها و تپه‌های تاریخی است.» 
 



وی در ادامه توضیح می‌دهد:« این گونه تصمیمات ناشی از عدم همفکری با متخصصان و کارشناسان است. جوبجی یک جای کوچک مستقل در رامهرمز است. از هر لحاظ ارجان و رامهرز دو منطقه جدا از هم هستند و هیچ ارتباطی با هم ندارند. 90 کیلومتر بهبهان (ارجان قدیم) و رامهرمز از هم فاصله دارند.این تصمیمات داخلی است. هرگز من و دیگر کارشناسان را هم در جریان قرار ندادند.هر چند پایگاه‌ها جدا از پژوهشکده باستان‌شناسی هستند اما هرگز هم از ما به عنوان کارشناس درباره تعیین این محور کمکی خواسته نشد. از طرفی آیا کسی تا کنون برونداد این پایگاه را دیده است؟ مجموعه باستانی جوبجی محوطه‌ای شاخص از دوره عیلامی است و اهمیت علمی بسیاری دارد. ارجان هم بسیار حائز اهمیت است. » 
 
این باستان شناس درباره این که محور تاریخی ارجان – جوبجی از نظر علمی چه معنایی در بردارد؟ و آیا تشکیل پایگاهی به این نام صحیح است؟ تأکید می‌کند:« در کلمات خیلی حرفها زده می‌شود مثلاً محور تاریخی خوزستان- تهران! بالاخره در کل این مسیر آثار تاریخی وجود دارد. وقتی بدون مطالعه کاری انجام شود نتیجه‌اش همین است. شاید حتا اگر می‌گفتند پایگاه رامهرمز بهتر بود چون وقتی سخن از پایگاه جوبجی است ما درباره یک فضای کوچک در مقابل دشتی بزرگ صحبت می‌کنیم. به عبارتی اگر گفته می‌شد محور بهبهان – رامهرمز باز قابل چشم‌پوشی بود هر چند در نهایت در اصل قضیه تغییری ایجاد نمی کرد. این دو منطقه کاملاً از هم منفک و در دو شهر مختلف هستند! اینکه چراچنین پایگاهی تعریف شده است؟! باید گفت این هم یکی از شاهکارهای اداره میراث فرهنگی خوزستان است. از آنها بپرسید چگونه دو منطقه مهم تاریخی با فاصله 90 کیلومتری با هم ادغام شده و یک مسئول دارد؟ اصلاً هدف از تشکیل پایگاه چیست؟ حفاظت؟ حراست؟ پژوهش؟ وضعیت این دو منطقه در حال حاضر چگونه است؟کدام کار پژوهشی- علمی در طی این سالها در این دو منطقه انجام شده است؟
 »


 


کد خبر: 70428

آدرس مطلب: http://www.honarnews.com/vdcaayn0.49nwu15kk4.html

هنر نیوز
  http://www.honarnews.com