دکتر غلامرضا اعوانی در گفتگو با هنرنیوز؛

طبیعت مرآت حق است

19 اسفند 1392 ساعت 14:00

دکتر غلامرضا اعوانی استاد فلسفه، در حاشیه آیین کاشت نهال به یاد مفاخر ایران اسلامی گفت: اصل عالم خداوند است و طبیعت آینه حق است.

دکتر غلامرضا اعوانی در گفتگو با خبرنگار گروه ادبیات هنرنیوز در پاسخ به این پرسش که «مناسبات بین جهان فلسفه و طبیعت و رابطه هستی شناسی موجود بین آنها به چه صورت است؟» گفت: طبیعت را می شود از دیدگاه‌های مختلف بررسی کرد؛ یک دیدگاه، دیدگاه علمی است، چیزی که حس می‌بیند این عالم طبیعت است و علوم و فنون هم به هر جهت قواعد و قوانینی دارند که به اکتشاف طبیعت بر اساس این قوانین می پردازند. 

وی با اشاره به نگاه حکمی در طبیعت اظهار داشت: طبیعت اگر از دیدگاه حکمی و حکمت الهی بررسی شود در واقع معنای بسیار بسیار عمیق تری دارد؛ زیرا که هرچه در جهان هست تجلی حق است؛ طبیعت ظهور تمامی آثار، افعال، اسماء و صفات حق است یعنی شما می توانید خداوند را در طبیعت متجلی ببینید. 

وی با بیان این مطلب افزود: اولا طبیعت مظهر زیبایی و جمال حق است، اگر به طبیعت از دیدگاه زیبایی نگاه کنید همه چیز آن زیباست؛ درخت زیباست، سبزه زیباست، آسمان زیباست، زمین زیباست، کوه و دشت و حیوان همه و همه زیبا هستند و چه عجایبی در آنهاست، انواع حیوانات را در کره زمین می بینیم و درختان را و همه زیبایی ها جلوه ای از زیبایی حق است. 

دکتر اعوانی در بیان وجه دوم این مناسبات گفت: وجه دوم حیات است؛ ما فقط با چشم سر نباید قضاوت کنیم، باید همه چیز را با دید عقل و جان ببینیم اگر به دیده سر بنگریم به نظر میرسد که عالم، عالم ماده است اما این کاملا اشتباه است؛«چشم دل باز کن که جان بینی، آنچه نادیدنی ست آن بینی» اگر انسان چشم دلش و چشم درون را بگشاید تمام عالم دارای حیات است و هرچه وجود دارد تماما تجلی صفات الهی است. 

وی تصریح کرد: منتها اگر با چشم دل نگاه کنیم همه چیز در طبیعت زبان دارد، برای خودش فهم دارد، شعور دارد، علم دارد، قدرت دارد یعنی عالم پر از حیات است، پر از جان است، گل و درخت رنگ دارد، از درون نه از بیرون، اینها را از این عالم نگرفته بلکه از یک عالم دیگر گرفته که عالم غیب و ملکوت است. 

این استاد بزرگ فلسفه با نگاهی به ذات طبیعت و مناسبات آن با آدمی گفت: چشم ما عالم ملک و عالم ماده را می بیند اما دل ما، روح ما، عقل ما در درون عالم نفوذ می کند، لذا باید حواس باطن را به کار گرفت و شهود باید کرد و شهود اگر داشته باشد، می بیند که عالم ملک وابسته به عالم دیگری است که ما نمی بینیم و آن عالم غیب است. 

وی ادامه داد: به هر ترتیب این چشم ظاهر عالم است و ظاهر بین است ولی هر ظاهری باطنی دارد که بعد از مرگ بر ما آشکار می شود و در حال حاضر بر ما پوشیده است، این عالم تمام صفات الهی را ظاهر کرده بنابراین گفته می شود که این عالم مرآت حق و آینه حق است؛ یعنی اینکه کار آینه نشان دادن صورت است و اگر به عالم نگاه کنیم که عالم تجلی خداست و آن را به صورت آینه ببینیم تمام صفات خدا در آن هست؛« خلق را چون آب دان صاف و زلال، اندرو پیدا صفات ذوالجلال، علمشان و حلمشان و عدلشان، چون ستاره چرخ بر آب روان، پادشاهان مظهر شاهی حق، عارفان مرآت الهی هی حق...» یعنی طبیعت را باید همچون مثل آینه دانست. 

دکتر اعوانی با تاکید بر اصل تجلی آیات حق در طبیعت گفت: آینه اگر صاف باشد، صورت را نشان می‌دهد که تجلی حق است و صفات حق در آن متجلی می شود؛ «چون ستاره چرخ بر آب روان»یعنی طبیعت را می شود اینگونه دید؛ البته علوم هم مصادیقی از طبیعت را نشان می‌دهند ولی اگر به شهود در طبیعت بنگریم، باطن عالم حق است، صفات حق، آیات و نشانه ها را باید در آن دید. 

وی در خاتمه با بیان این موضوع که «حکمای ما، در تفکر و آثارشان به این موضوع پرداخته اند» گفت: حکما ظاهر را فقط ظاهر نمی بینند بلکه سعی می کنند هرچیزی را به اصل خودش برگردانند یعنی حکمت خلاصه می شود در این حرف که «بازگرداندن هرچیز به اصل خود و دیدن  اصل را و دیدن ظاهر را در باطن»، دیدن نمود را در بود، این دیدن اصل عالم است و اصل عالم خداوند است و ملاصدرا و حکمای ما در این باب بسیار گفته اند.

مریم خاکیان

کد خبر: 70013

آدرس مطلب: http://www.honarnews.com/vdcaewn0.49nw615kk4.html