هنر نیوز - پیشنهادات رییس ایکوموس به سپاه درباره عشرت آباد

پیشنهادات رییس ایکوموس به سپاه درباره عشرت آباد

حجت درباره عمارت کلاه فرنگی میدان سپاه می‌گوید:« من می‌نویسم و امضا می‌کنم زمانی‌که مرمت شد همین سپاه اجازه ندهد کسی مالک آن شود و خود راغب می‌شود که از این بنا به بهترین نحو ممکن استفاده شود و لذت این بنا و معماری تاریخی آن را خود ببرد و آن را به مکانی برای امضای موافقت‌نامه‌ها، معاهده‌ها و رفت‌وآمد سران و فرماندهان نظامی و بین دول استفاده کند.»

به گزارش هنرنیوز؛ حدود یک ماه و یک هفته از اعلام فوریت برای کاهش ارتفاع سازه‌های عشرت آباد گذشته است،از دیدار احمد مسجد جامعی و مسوولان میراث فرهنگی از عمارت کلاه فرنگی و خبر توافق سه جانبه بین آنها و مسوولان سپاه برای مرمت عمارت کلاه فرنگی که لبخند رضایت را برلبان دوستداران میراث پایتخت نشاند تا کشیده شدن موضوع ساخت و ساز اطراف میدان سپاه آن هم در حریم منظری این عمارت به صحن غیر علنی شورای شهر و حتی اظهار نظر نمایندگان مجلس در مورد آن، و پیام اینستاگرامی قالیباف از عجایب روزگار عشرت آباد است. از سویی با وجود آن که اعلام شد به دستور سردار سردار عزیز جعفری، فرمانده سپاه ساخت این سازه متوقف شده است اما با نگاهی به سازه درمی یابیم نه تنها حتی یک سانتی‌متر از ارتفاع آن کاهش نیافته، بلکه بخش زیادی از دیواره‌چینی آن نیز به پایان رسیده است!

«سید مهدی حجت»،‌ رییس ایکوموس ایران ساخت این مجتمع را به غولی تشبیه می‌کند که باعث از دست رفتن بالانس میدان سپاه شده و سپس به شرح ایرادهای این کار می‌پردازد. او می‌گوید:« ساخت این مجتمع علاوه‌بر این‌که خلاف قانون است،‌ منظری را که مُشرف بر کوشک تاریخی است می‌بندد. کسانی که خود متولی امور و نخستین مجریان قانون هستند و باید بیش از همه قانون را اجرا کنند،‌ صلاح است که تمکین کنند و آنچه قانون است را به اجرا درآورند.»

وی با اشاره به ساخت چنین ساختمان مرتفعی در کنار میدان سپاه از نقطه نظر معماری به این نکته اشاره می‌کند که یک نهاد نظامی بهتر است در ورودیِ ساختمان‌هایش، درست جایی که بناها در مواجه با عامه‌ی مردم هستند، لبه‌های نرم، دوست‌داشتنی و مردم‌دوست ایجاد کنند. به عنوان مثال، لبه‌های این مناطق فضای سبز باشد تا چهره لطیف از آنها نشان دهد و ساختمان‌های سترگ، بزرگ و اصلی را در وسط و در موقعیت‌هایی قرار دهند که زیاد در دید عموم نبوده و مسلط بر عابران نباشد.

به اعتقاد حجت دنیا به چنین نتیجه‌ای رسیده که این نوع از ساختمان‌ها در داخل یک باند سبز باشند و نرده‌های زیبایی دور آن‌ها کشیده شود تا زمانی که مردم نام این نهادها را می‌شوند، احساس کنند با یک محوطه و باغی سبز رو به رو هستند.

او گواه این نظریه را در تهران، موقعیت خیابان پاسداران (سلطنت‌آباد سابق)می‌داند و می‌افزاید: در این خیابان تعدادی درخت و دیوار می‌بینید، در صورتی که در قسمت مرکزی آن ساختمان‌های ۱۰ طبقه در دوره‌ی رضاخان ساخته شده است، اما آنچه در پیاده‌رو دیده می‌شود این احساس را تداعی می‌کند که در پارک قدم می‌زنید. یا در یک حالت دیگر با رجوع به عقل‌مان به این نتیجه می‌رسیم که نیروهای نظامی یا آتش‌نشانی دوست دارند زمانی‌که مردم کنار آنها قرار می‌گیرند، احساس آرامش داشته باشند، انگار که در کنار مادرشان هستند. در واقع در کنار گروهی که به آنها خدمت می‌کنند، مهربان‌اند و با آنها آشتی هستند، اما در عین حال قدرتمند هم هستند یا برعکس. امروز همه خواهان آشتی و مهربانی‌اند قدرت‌ها نیز پشت چهره‌های لطیف، نمود بهتری پیدا می‌کنند.

به گفته رییس ایکوموس ایران کشیدن یک دیوار دور عمارت «عشرت‌آباد» و واگذاری آن به میراث فرهنگی برای توجه، حفظ و رسیدگی بهتر به این بنای تاریخی ایده‌ی مناسبی است اما با این وجود یک‌سری واقعیت‌ها را باید قبول کرد. این بنا ارزشمند است که اگر مرمت شود جواهری بسیار زیبا خواهد بود.

طرح مرمت این بنای تاریخی توسط دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه تهران تهیه شده است. حجت با اشاره به این موضوع می‌گوید: این واقعیت را باید قبول کرد که این بنا آنجا است، ارزشمند است و اگر مرمت شود بسیار زیباست. در حال حاضر کسانی که غیر متخصص هستند این موضوع را نمی‌بینند. از سوی دیگر باید این واقعیت را قبول کرد که این عمارت در وسط یک سایت نظامی است، اما این نکته مهم است که مسأله‌ی بهره‌برداری از این ساختمان با مسأله مرمت آن کاملاً متفاوت است.

به اعتقاد او بسیار اهمیت دارد که بلافاصله امکانی فراهم شود تا این ساختمان به طور کامل و به بهترین وجه مرمت شود، پس از مرمت مطمئن باشید مسئولان سپاه آن را در اختیار می‌گیرند تا محل اصلی ملاقات سران سپاه با مهمانان خارجی باشد.

قائم مقام پیشین سازمان میراث فرهنگی تأکید می‌کند: مطمئن باشید فرماندهان نظامی خود راغب می‌شوند تا از مهمانان‌شان در آنجا پذیرایی کنند. چون مکانی بسیار زیبا، با تراس و اتاق‌های آینه کاری، تزیینات کاشی و نقاشی‌های داخلی است. اما در حال حاضر با توجه به وضعیت بنا فکر می‌کنند که به درد نمی‌خورد . اگر حتا میراث فرهنگی هم آن را مرمت کند یا در اختیار بگیرد درنهایت باید برای آن یک کاربری تعریف کند.

وی تنها راه حل ممکن را مرمت بنا عنوان می‌کند و پیشنهاد می دهد که حتا اگر فکر می‌کنند این بنا چون داخل یک سایت نظامی است و مرمت کردن یعنی رفت‌وآمد آدم‌های غیر و بردن و آوردن مصالح، باید مطمئن باشند که امکان‌پذیر است. با توجه به این‌که تجربه‌ی مرمت «کاخ مرمر» را دارم، می‌گویم با رعایت کردن همه‌ی ضوابط این کار امکان‌پذیر است.

بنیان گذار سازمان میراث فرهنگی تشریح می‌کند:«در آن زمان کاخ مرمر متعلق به قوه قضاییه و همزمان با جنگ تحمیلی بود. هرکیسه سیمانی که داخل می‌رفت سیخ می‌زدند و بررسی می‌کردند. مرمت‌کار هم می‌دانست که وسط یک سایت نظامی کار می‌کند، به همین دلیل باید همه‌ی ضوابط رعایت شوند، این کار برای «عشرت‌آباد» نیز امکان‌پذیر است. »

او تأکید می‌کند: به نظرم باید بلافاصله موافقت کنند طرح مرمتی آنجا ارائه و حتی با هزینه سپاه مرمت شود. من می‌نویسم و امضا می‌کنم زمانی‌که مرمت شد همین سپاه اجازه ندهد کسی مالک آن شود و خود راغب می‌شود که از این بنا به بهترین نحو ممکن استفاده شود و لذت این بنا و معماری تاریخی آن را خود ببرد و آن را به مکانی برای امضای موافقت‌نامه‌ها، معاهده‌ها و رفت‌وآمد سران و فرماندهان نظامی و بین دول استفاده کند. اکنون کاخ سلطنت‌آباد شمالی (در خیابان پاسداران که در دوره‌ی پهلوی بخشی از آن تخریب شد) در اختیار ارتش است و طبیعتاً همه‌ی کارهای تشریفاتی ارتش در آن مکان انجام می‌شود. سپاه هم می‌تواند چنین کاربری برای این ساختمان تعریف کند.

رییس ایکوموس ایران با اشاره به این که بنای تاریخی «عشرت‌آباد» تاریخ ۲۰۰ ساله‌ی تهران را نشان می‌دهد و بالای این ساختمان به تمام تهران مسلط است،یادآور می‌شود: میراث فرهنگی تنها هدفش حفظ و احیای این بناست، زمانی‌که اصولی مرمت شود و یک کاربری مناسب هم برای آن درنظر گرفته شود، قطعا میراث فرهنگی نیز از آن استقبال می‌کند.