هنر نیوز - چگور جای خود را به ساز سه‌تار و کمانچه داده است

دو فرض بر یافتن ردپایی از ساز فراموش شده چگور قشقایی؛

چگور جای خود را به ساز سه‌تار و کمانچه داده است

امير سهرابي و نصرت زرگر به بررسي و معرفي سازهاي «چگور» و «جرره» در نخستين نشست تخصصي بيست و هفتمين جشنواره بين‌المللي موسيقي فجر پرداختند.

به گزارش هنرنیوز، در نشست تخصصي كه امروز با موضوع «دو فرض براي يافتن رد پايي از ساز فراموش شده چگور قشقايي» برپا شده بود، امير سهرابي‌، پژوهشگر گفت :ساز «چگور» را مي‌توان در اقوام قشقايي، تركان همدان، خراسان شمالي و ارامنه اصفهان سراغ گرفت و بر اين اساس فرض اولم درباره ساز چگور نبود ذهنيتي دقيق از سوي اقوامي است كه از واژه «چگور» استفاده مي‌كردند.

او با طرح اين موضوع كه «چگور» سازي كماني است، گفت: محققان قشقايي معتقدند كه اين ساز براي سال‌ها به صورت زخمه‌اي استفاده شده و بعدها جاي خود را به سه تار و كمانچه داده است.
او در معرفي بيشتر ساز چگور توضيح داد: ساز چگور داراي كاسه‌اي بزرگتر از سه‌تار است كه توسط نريمان ساخته شده است.
سهرابي خاطر نشان كرد: اگر قشقايي بودن زرگرها را بپذيريم، به اين معني است كه آنها هنگام كوچ، ساز چگور را در ميان اقوام خويش آورده‌اند.
او همچنين درباره ساز جرره گفت: ساز جرره كه شباهات زيادي به ساز چگور دارد به معناي جوان و كوچك است كه در معناي واقعي كاسه‌اي كوچك‌تر از چگور دارد.
اين پژوهگشر موسيقي و ادبيات عنوان كرد: آنچه توسط زرگرها با اين ساز نواخته مي‌شود، چيزي خارج از رپرتوار استان مركزي نيست ،در حاليكه ملودي‌هاي قشقايي در ميان زرگري‌ها رو به فراموشي رفته است.
بر اساس اين گزارش، نصرت زرگر ،آخرين نوازنده تيره زرگرها نيز در بخش ديگري از اين نشست تخصصي با ارائه توضيحاتي درباره ريشه‌هاي موسيقي زرگري گفت: زرگرها داراي زبان ويژه‌اي به نام زبان روماني هستند كه مردم به آن زبان زرگري مي‌گويند.
به گفته او، اين زبان دستور خاصي داشته به طوريكه داراي مذكر و مونث است و در شش زمان صرف مي‌شود،اما بعضي از اساتيد ادبيات به آن ايراد مي‌گيرند و معتقدند كه زباني من درآوردي است.از سوي ديگر جوانان ديگر زبان زرگري را نمي‌دانند و از آنجا كه هيچگاه مكتوب نشده از ياد جوانان و كودكان رفته است.
زرگر بيان كرد: حيات زرگرها در تداوم موسيقي است و از نظر ما خداوند موسيقي را براي زرگرها آفريده است و در ميان اقوام ما همه موظف هستند موسيقي را بشناسند.
اين پژوهشگر و نوازنده در ادامه سخنان خود به ساز اصلي زرگرها اشاره كرد و افزود: زرگرها موسيقي خاص خود را داشتند و ساز اصلي آنها «جرره» نام دارد كه چگوري كوچك با هفت سيم است و ترانه‌هاي تركي و زرگري را با آن مي‌نوازند. در حوزه آواز زرگري نيز مي‌توان به موسي خان اشاره كرد كه يكي از خواننده‌هاي شناخته شده است و مضمون اشعار او بيشتر نصيحت پدر به فرزند است.
زرگر ادامه داد: خاندان ما اين ساز را سينه به سينه و به صورت شفاهي آموخته‌اند و به همين دليل در قيد و بند خاصي براي نت‌ها نيستند اما كوك متداول ساز چگور، راست كوك است .
او در همين رابطه توضيح داد: موسيقي قشقايي غمگين است و اين ساز با ۱۱ پرده به خوبي از پس آن بر مي‌آيد.موسيقي زرگري نوعي موسيقي مقامي است و زرگرها در نغمات خود از نغمه زرگري،‌شور و آواز دشتي استفاده مي‌كنند.
او سپس قطعه معروف «شهرياري» را براي حاضران نواخت.