هنر نیوز - پیامبر صلح بر پرده نقره‌ای سینما

به گزارش خبرنگار مهر، ابتدا منبع تصاویر و تخیلات مذهبی، نمادهای اواخر قرن نوزدهم از جمله کارت‌های مذهبی و مجسمه‌های گچی بودند که لزوما از جمله بهترین آثار هنری محسوب نمی‌شدند. هر چند این نمادها مردم را به پرهیزکاری تشویق می‌کردند و در عصر سینمای صامت نیز فیلم‌های کوتاه با مضمون داستان‌های انجیلی که نقش کارت‌های مذهبی قرن پیش را داشتند، به راحتی در دسترس بودند.

متاسفانه از آثار آن دوران تنها چند فیلم از جمله فیلم ایتالیایی Cristus محصول سال 1916 و فیلم سال 1927 "شاه شاهان" ساخته سسیل بی. دمیل باقی مانده‌اند که فیلماخیر گل سرسبد فیلم‌های درباره عیسی و تصلیب است. پدیده به تصویر کشیده شدن حضرت مسیح در سینما در قالب تصاویر متحرک، رنگی، توام با کلام و با همراهی موسیقی، 40 سال بیشتر قدمت ندارد.

نمایی از "مصائب مسیح" به کارگردانی مل گیبسن

فیلمسازان پروتستان آمریکایی در سال‌های 1940 و 1950 فیلم‌های انجیلی تولید می‌کردند که در آن چهره بازیگر نقش مسیح مشخص بود، اما در حوزه سینمای جریان روز و در فیلم‌های مانند "بن هور"، "خرقه" یا "کجا می‌روی"، حضرت مسیح یا از دور دیده می‌شد یا هنگام تصلیب تنها می‌شد پاهای او را دید.

سینماروها اولین بار سال 1961 در فیلم "شاه شاهان" بازیگری (جفری هانتر) را دیدند که نقش عیسی را بازی می‌کند و عملا چهره‌ا‌ش دیده می‌شود. در مورد تصلیب عیسی مسیح نیز بیشتر وقت‌ها فیلمسازان به شیوه‌های استیلیزه متوسل می‌شوند، هر چند اغلب آنها می‌خواهند تماشاگر رنجی را که او روی صلیب کشید به واقع درک کند.

در دهه 1960 فیلمسازانی مانند جرج استیونس (بزرگترین داستان عالم) و پی‌یر پائولو پازولینی (انجیل به روایت متی) از شیوه‌هایی متفاوت برای نشان دادن تصلیب مسیح بهره گرفتند. فیلم‌های آنها هر چند به نکات اساسی اشاره داشت، اما به نوعی نسبت به این مسئله خوددار بود.

در نیمه دوم دهه 1960 و در دوران پرآشوب چالش‌های مذهبی، آهنگسازانی مانند تیم رایس و اندرو لوید وبر در انگلستان و استفن شوارتس در آمریکا جسارت به خرج دادند و "اپراهای راک" با مضمون مسیح نوشتند. دو اپرا "عیسی مسیح ابرستاره" رایس و لوید وبر و Godspell شوارتس در اوایل دهه 1970 در برادوی روی پرده رفت و با استقبال مواجه شد.

سال 1973 فیلم موزیکال "عیسی مسیح ابرستاره" با بازی تد نلی نیز ساخته شد و به اعتقاد گروهی، حضور پویا و پرجنب و جوش نلی در این فیلم یکی از قویترین تصاویر سینمایی مسیح را رقم زد. سال‌های 1970 تصویر بسیاری از مردم دنیا از حضرت مسیح چهره رابرت پاول بازیگر اصلی فیلم "عیسای ناصری" محصول 1977 بود. فرانکو زفیرلی کارگردان فیلم می‌خواست مسیح فیلم او تا حد امکان واقعی به نظر برسد و این اتفاق افتاد.

همان سال یکی از پربیننده‌ترین فیلم‌های تاریخ سینما ساخته شد که از قضا داستان آن درباره مسیح بود، فیلمی که نه ستاره‌ای بزرگ داشت، نه داستانی پیچیده و نه در آن جلوه‌های ویژه به کار رفته بود. وقتی این فیلم در 1979 در آمریکا به نمایش درآمد تنها چهار میلیون دلار فروخت، در حالی که هزینه ساخت آن حدود شش میلیون دلار بود.

این فیلم که "عیسی" نام دارد، با وجود شکست اولیه در گذر زمان به فیلمی موفق تبدیل شد. "عیسی" ساخته دو فیلمساز ناشناس به نام‌های جان کریش و پیتر سایکز به 950 زبان دنیا ترجمه شد، در 235 کشور به نمایش درآمد و این طور که گفته می‌شود حدود شش میلیارد بار دیده شده که بسیار بیشتر از هر فیلم پرفروش دیگر مثل "ای تی"، "جنگ‌های ستاره‌ای" و "تایتانیک" است. داستان این بود که مدیران یک بنیاد غیرانتفاعی در اورلاندو این فیلم را به عنوان یک ابزار برای تبلیغ مسیحیت به کار بردند.

موفقیت خیره‌کننده "مصائب مسیح" مل گیبسن که فروش جهانی آن به 612 میلیون دلار رسید، مسیحیان پیرو سنت قدیم و هالیوود را با هم متحد کرد. از بین رفتن مرز بین تبلیغ مسیحیت و دنیای سرگرمی، نسلی جدید از فیلم‌های با مضمون کتاب مقدس را به همراه داشته که جدیدترین نمونه مهم آن "داستان میلاد مسیح" است، فیلمی 65 میلیون دلاری درباره مریم مقدس و جوزف که اولین بار در واتیکان نمایش داده شد.

"رنگ صلیب" که عیسای ناصری را به شکل یک سیاهپوست ترسیم می‌کند، "یک شب با پادشاه"، اقتباسی از یک داستان مذهبی درباره ملکه ایشتر و "رو به رو شدن با غول‌ها"، فیلمی درباره تیم فوتبال یک دبیرستان مسیحی از جمله فیلم‌های این اواخر درباره مسیح هستند.

البته این میزان توجه به فیلم‌های مذهبی مربوط به چند سال اخیر نمی‌شود. فهرست زیر شامل مجموعه‌ای از فیلم‌های مذهبی یک قرن گذشته است:

از آخور تا صلیب (1912، سیدنی الکات) با بازی رابرت هندرسن ـ بلاند
شاه شاهان (1927، سسیل بی. دمیل) با بازی اچ. بی. وارنر
بزرگترین داستان عالم (1965، جرج استیونس) با بازی ماکس فن سیدو
عیسی مسیح ابرستاره (1973، نورمن جویسن) با بازی تد نیلی
طلسم خدا (1973، دیوید گرین) با بازی ویکتور گاربر

عیسای ناصری (1977، فرانکو زفیرلی) با بازی رابرت پاول
عیسی (1979، جان کریش و پیتر سایکز) با بازی برایان دیکن
روزی که مسیح مرد (1980، جیمز سلان جونز) با بازی کریس ساراندن
آخرین وسوسه مسیح (1988، مارتین اسکورسیزی) با بازی ویلم دافو
عیسای مونترال (1989، دنی آرکان) با بازی لوتر بلوتو

عیسی (1999، راجر یانگ) با بازی جرمی سیستو
مصائب مسیح (2004، مل گیبسن) با بازی جیمز کاویزل
پسر انسان (2006، مارک دورنفورد ـ می) با بازی آندیل کوزی
رنگ صلیب (2006، ژان ـ کلود لومار) با بازی لومار
داستان میلاد مسیح (2006، کاترین هاردویک) با بازی کیشا کسل ـ هیوز

منبع: مهر