رد پای فرقه اسماعیلیه در خراسان جنوبی؛

قلعه فورگ بعد از قلعه الموت مهم‌ترین مقر حضور اسماعیلیان بوده است

12 فروردين 1391 ساعت 18:57

قلعه فورگ ارگی در روستای فورگ از توابع شهرستان درمیان در استان خراسان جنوبی است .

به گزارش هنرنیوز؛ قلعه فورگ ارگی است در روستای فورگ از توابع شهرستان درمیان در استان خراسان جنوبی. این قلعه در ۵ کیلومتری درمیان و در شرق شهر بیرجند قرار دارد.
 
قلعه‌های بیرجند، در دوره‌های مختلف احداث شده‌اند. وجود مناطق کوهستانی زیاد باعث شده که پای فرقه اسماعیلیه به این منطقه باز شود و برای دفاع از خود، قلعه‌های مرتفع و مستحکمی در اکثر مناطق این شهرستان و سایر شهرهای جنـوبی خراسان ساخته و باقی بگذارند.
 
از نظر پيشينه تاريخی محوطه، ساخت قلعه فورگ در زمان نادرشاه افشار به وسيله ميرزا بقاخان حاکم منطقه شروع شده و پس از وی پسرش ميرزا رفيع خان ساختمان قلعه را به اتمام رسانده است. در زمان حکومت شوکت الملک به دستور وی، سپاهيانش به قلعه هجوم برده، حاکم آن را دستگير کرده و قلعه را فتح می نمايد. تاريخ ساخت اين قلعه در کتاب ديوان لامع، نوشته محمد رفيع بن عبدالکريم در ميانی، سال ۱۱۶۰ ه.ق. ذکر شده است.

مولف کتاب عين الوتابع، قلعه را اين گونه توصيف کرده است: قلعه فورگ در روي کوهی است که از آجر پخته، ديوار و باروج آن را به طور محکم ساخته اند و پايه آن را سنگ چين نموده‌اند و دو شير در اطراف خود داشته با دو خاکريز که قطر هر يک پنج در پنج است.

قلعه فورگ بعد از قلعه الموت مهم‌ترین مقر حضور اسماعیلیان به حساب می‌آمده و در این محل فداییان مطلق را تحت تعلیم و آموزش‌های مخصوص قرار می‌دادند. فداییان مطلق گروهی بودند که حتی اسم نداشته و پس از ترک قلعه برای انجام ماموریت نام‌شان عوض می‌شد و به اسم مستعار برای قتل دشمنان فرقه اسماعیلیه می‌رفتند. اساس تعلیم فداییان به این صورت بود که بتوانند دشمن را غافل‌گیر کرده، یک یا دو ضربه کارد به او زده و قبل از این که دیگران به خود بیایند، ناپدید گردند.

قلعه فورک در ۱۰ کیلومتری جنوب شهر اسدیه واقع شده است. فضاهای داخلی قلعه از شرق به غرب شامل ۳ قسمت می‌باشد که قسمت اول، محل زندگی خدمه انبار آذوقه و محل نگهداری احشام است. قسمت دوم، محل زندگی نظامیان و نگهبانان و محل نگهداری تدارکات نظامی و سومین قسمت که مهمترین بخش قلعه است، محل زندگی حاکم و اطرافیانش بوده است.
 
قلعه مجموعاً دارای ۱۸ برج بوده که اکنون تعدادی از آنها باقی مانده است. مصالح به کار رفته در ساخت قلعه بیشتر سنگ، آجر و خشت می‌باشد. این قلعه بر بالای صخره‌ای سنگی پس از قرون متمادی همچنان در تاریخ بیرجند قامت خود را استوار نگهداشته است، هم‌چنین بر بلندای حصار و برج‌ها، سازه‌های کنگره‌داری وجود دارد و منافذی (تیرکش) جهت دیده‌بانی و دفاع دیده می‌شود.
 
با توجه به آثار و بقایای معماری داخل قلعه چنین استنباط می‌شود که قلعه مزبور در چندین مرحله بازسازی شده و بر وسعت آن افزوده شده است. آخرین مرحله معماری آن مربوط به دوره افشاریه است که حصار فعلی قلعه و هشت برج مدور آن یادگاری از این دوره می‌باشد.

کد خبر: 38785

آدرس مطلب: http://www.honarnews.com/vdcam0ne.49naa15kk4.html