هنر نیوز - نوگرایی و نوسازی آثار بدون حریم را می‌بلعد

یک کارشناس میراث فرهنگی در گفت و گو با هنرنیوز؛

یک کارشناس میراث فرهنگی توضیح داد: با توجه به اینکه تا پایان سال ۱۳۹۰ تعداد ۳۰۶۷۹ اثر ملی غیر منقول به ثبت رسیده است و تنها تعداد اندک ۱۸۶۵ اثر از آنها دارای طرح حریم هستند .

یک کارشناس میراث فرهنگی در گفت و گو با هنرنیوز گفت: با توجه به قدمت و فرهنگ چند هزار ساله کشور عزیزمان و دارا بودن میراثی بی‌نظیر منقول، غیر منقول، طبیعی ، معنوی و ثبت این آثار در فهرست آثار ملی خود را مکلف به حفاظت از این میراث گرانبها دانسته و بالطبع می‌بایست با تمام قوا در جهت قانونمند کردن این حفاظت کوشا باشیم.

وی اظهار گفت: تعیین حریم اولین گام پس از ثبت آثار ملی است و بررسی عملکرد هشتاد سال گذشته می‌تواند چراغ راهی باشد برای پیدا کردن راه‌های صحیح این امر باشد.

او توضیح داد: با توجه به اینکه تا پایان سال ( ۱۳۹۰ ) تعداد ( ۳۰۶۷۹ ) اثر ملی غیر منقول به ثبت رسیده است و تنها تعداد اندک (۱۸۶۵ ) اثر از آنها دارای طرح حریم هستند نیازمند بررسی عملکرد استان‌های موفق و نیز استان‌هایی که به این امر کمتر توجه نشان داده‌اند می‌تواند راهگشا بوده تا با سرمشق از عملکردهای صحیح سریعتر به نتایج خواسته رسید.

این کارشناس میراث فرهنگی ادامه داد: با توجه به وسعت پهناور کشورمان که ( ۱۹۵/۶۴۸/۱ ) کیلومتر مربع را شامل می‌شود و به ازاء هر (۷۳۸ /۵۳ ) کیلومتر مربع با توجه به جمعیت کنونی به ازاء هر ( ۲۹۸/۲ ) نفر یک اثر ثبتی وجود دارد و ما وظیفه خطیر حفاظت از این میراث گرانبها را به عهده داریم.

وی با بیان این که تحولات اجتماعی و آهنگ سریع توسعه اقتصادی در چند دهه اخیر دولت و مردم را به نوسازی و نوگرایی شتابزده‌ای کشانید، تصریح کرد: خیابان‌های عریض، بافت تاریخی شهرهای تاریخی را از هم گسیخت و بسیاری از خانه‌های قدیمی، تکیه‌ها و مساجد و سایر آثار تاریخی که هر یک نمونه‌ای بود از هنر معماری سنتی خراب شد و به جای آنها بناهایی با آهن و سنگ و سیمان و شیشه سر به آسمان کشید.

این کارشناس میراث فرهنگی اضافه کرد: چه بسیار باغ های خوش نقش و آراسته به کوشک ها و آب نماها که در گرماگرم تب نوسازی بدون هیچ دریغی از میان رفت . همچنین تعدادی از بناهای ارزنده که به علت دارا بودن موقعیت خاص یا حیثیت تاریخی و مذهبی از بد حادثه رستند و ماندگار شدند رابطه منطقی و سنتی‌شان با بافت قدیمی به طور کلی بریده شد و در میان بناهای نو طرح و ساخت پیرامون خود وضعی ناهماهنگ و ناهنجار به خود گرفتند.

وی بیان کرد: از سوئی دیگر تپه‌های باستانی پراکنده در سراسر مملکت که یادگارهای کهن اجدادی را در بردارند از تجاوز سودجویان در امان نماند و پاره‌ای از دستاوردهای هنری ایران به تاراج رفت .

او گفت: گر چه در سالهای دور به این مهم تا حدی توجه شد و به تبع آن اداره کل حفاظت آثار باستانی و بناهای تاریخی تشکیل شد ولی به علت عدم امکانات کافی حتی در سالهای آخر نیز این وضع کم و بیش ادامه داشت و در پی پیروزی انقلاب و آغاز فعالیت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اجرای وظایف سلف خود را با برنامه‌های گسترده‌تر و امکاناتی فراوانتر به عهده گرفت.

وی با بیان این که این سازمان حفاظت از میراثهای فرهنگی را به شیوه‌ای منطبق با ضوابط پذیرفته شده جهانی هدف اصلی فعالیتهای خود قرار داد، متذکر شد: بنابراین سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با ثبت اثر، تعیین حریم و مرمت و حفاظت از آثار وظیفه خطیر خود را به نحو مطلوب به انجام می‌رساند و در مواردی نیز به بازنگری به عملکرد چند ساله گذشته می‌تواند به این وظیفه سرعتی مناسب با تحولات روز را اتخاذ نماید.

وی وظیفه سازمان میراث در ارتباط با آثار را به سه دسته اصلی تقسیم کرد و گفت: شناسایی و ثبت آثار با ارزش، حفظ و احیاء و مرمت آثار، معرفی آثار ارزشمند تاریخی .

این کارشناس اظهار کرد: قانون حفظ آثار ملی، مصوب ۱۲ آبان ماه ۱۳۰۹ شمسی است که درباره ثبت اثار مجموعه قوانینی را تدوین کرده است. به موجب ماده اول : کلیه آثار صنعتی و ابنیه و اماکنی که تا اختتام دوره سلسله زندیه در مملکت ایران احداث شده است اعم از منقول و غیر منقول با رعایت ماده ۳ این قانون می توان جزء آثار ملی ایران محسوب داشت و در تحت حفاظت و نظارت دولت است.

او درباره تغییرات قانون ثبت نیز توضیح داد: به سال ۱۳۲۳ شمسی و به پیشنهاد وزیر فرهنگ وقت آقای عیسی صدیق، تبصره‌ای اضافه شد که به موجب آن، آثار صنعتی و ابنیه و اماکن دوره قاجار تا آغاز مشروطیت، که جنبه عمومی داشت، مشمول قانون عتیقات شدند .

وی درباره‌ی حریم توضیح داد:پس از ثبت هر اثر محدوده‌ای به عنوان حریم برای آن تعیین می‌گردد که در آن ضوابطی برای هرگونه فعالیتی که به گونه‌ای در زندگی اثر تاثیر دارد پیش‌بینی می‌شود. نام این محدوده حریم اثر تاریخی است .

او یادآور شد: طرح حریم اثر تاریخی مشتمل بر چند محدوده و ضابطه‌های ویژه آنهاست که عمدتا" ناظر به نحوه ساخت و ساز و شکل و ارتفاع بناها و کاربری‌ها و نحوه استفاده از سطوح پیرامون اثر شامل تعداد طبقات مجاز بناهای مجاور، نحوه آمد و شد و فعالیت‌های عمرانی و غیره است.