هنر نیوز - نشست نقد و بررسی کتاب «بی کتابی» در کتابخانه پیروزی

نشست نقد و بررسی کتاب «بی کتابی» در کتابخانه پیروزی

نشست نقد و بررسی کتاب «بی کتابی» با حضور اسماعیل جانعلی پور مدیر کل امور فرهنگی نهاد، محمدرضا شرفی خبوشان نویسنده اثر و ابراهیم زاهدی مطلق منتقد در کتابخانه عمومی پیروزی برگزار شد.

به گزارش هنرنیوز و به نقل از روابط عمومی اداره کل کتابخانه های عمومی استان تهران؛ عصر روز گذشته یکشنبه سی ام اردیبهشت ماه نشست نقد و بررسی کتاب «بی کتابی» با حضور اسماعیل جانعلی پور مدیر کل امور فرهنگی نهاد، محمدرضا شرفی خبوشان نویسنده اثر، ابراهیم زاهدی مطلق منتقد و علاقه مندان به حوزه کتاب در کتابخانه عمومی پیروزی برگزار شد. در ابتدای نشست «محمد رضا شرفی خبوشان» نویسنده کتاب «بی کتابی» که کتابش برگزیده جایزه جلال آل احمد و کتاب کشور را نیز تصاحب کرده است گفت: خوشحالم که در جلسه ای هستم که علاقه مند به کتاب و کتابخوانی حضور دارند، معمولا کتابخانه ها مکانی هستند که حس کتاب و کتابخوانی به آدمی دست می دهد و معتقدم کتابخانه ها یکی از بهترین مکان های دنیا محسوب می شوند و بی جهت نیست که خیلی از صاحب نظران حوزه کتاب بر این باورند که کتابخانه ها می توانند آدمی را با دنیاهای جدید و شگفت انگیز آشنا سازند. وی در مورد دلایل نگارش کتاب بی کتابی اظهار داشت: مطلع شدن من از اینکه در زمان مظفرالدین شاه، کتابدار سلطنتی به نام لسان الدوله دست به غارت فرهنگی زده و قریب به 5 هزار کتاب و نسخ نفیس را غارت کرده و آنان را به خارجی ها و دیگران فروخته است بهانه ای برای نگارش این کتاب شد و این امر موجب شد تا من پیرامون این موضوع تحقیق و پژوهش گسترده ای داشته باشم. این نویسنده اضافه کرد: من برای نگارش این کتاب حدود دو سال در حال فیش برداری بودم. «ابراهیم زاهدی مطلق» منتقد برنامه نیز گفت: من در سال 57 هنگامی که نوجوان بودم کتابی به نام «ژاپن بی نقاب» اثر یک دیپلمات ژاپنی را مطالعه کردم که نویسنده بسیار عریان و بی پرده به معضلات کشورش مثل بی قانونی، دغلبازی و بسیاری از خصلت های ناپسند مردمش اشاره می کرد لذا از آن زمان همیشه احساس می کردم که ما هم نیاز به چنین نویسندگانی داریم که بدون هیچ گونه تعارف و رو دربایستی معضلات و خصلت های ناروای مردم ما را نقد کنند و حالا احساس می کنم که آرزوی من با نگارش کتاب «بی کتابی» برآورده شده است. وی اضافه کرد: نویسنده در این کتاب به غارت فرهنگی کشور توسط لسان الدوله کتابدار سلطنتی در قالب یک داستان می پردازد بدون اینکه بخواهد نگاه تاریخی داشته باشد. این منتقد با بیان اینکه چند مساله در این کتاب وجود دارد گفت: اول مساله قصه گویی است که در مورد غارت فرهنگی است، دوم ادبیاتی است که در این کتاب بکار گرفته شده است و نویسنده به زبان و کلماتی متوسل شده تا قصه بی کتابی را تعریف کند و در نهایت اینکه تناسب زبان و نثر کتاب بسیار خوب انتخاب شده و نویسنده با نگارش این کتاب، نگاهی به نقد اجتماعی داشته و سعی کرده به صورت عریان، ما را در مقابل خودمان قرار دهد. وی تاکید کرد که باید این کتاب را با دقت مطالعه کرد و به کنایات و اشاره های کتاب توجه داشت. زاهدی مطلق خاطر نشان کرد: مشخص است که نویسنده به کلمات مسلط است و تا آخرین خط قصه نیز این تسلط با قدرت احساس می شود ضمن اینکه وی آشنایی خوبی با مسائل فنی و تکنیک داستان دارد. وی که خودش حدود 20 کتاب در حوزه کودکان، نوجوانان و بزرگسالان نوشته است افزود: معتقدم اثر همیشه برای لذت بردن نوشته نمی شود بلکه برای درک بهتر از شرایط است و خوشبختانه بخش «یادگیری» این کتاب زیاد است. زاهدی اضافه کرد: بخش هایی از کتاب به گونه ای است که گویا مخاطب شناسی نمی کند و بعد از مطالعه، مخاطب خودش را پیدا می کند. نام کتاب به خوبی انتخاب شده است و در عین حالی که کتاب در راستای کتاب تاریخی است اما قرار نیست تاریخ را تعریف کند. یکی از صحنه های درخشان کتاب، زمانی است که میرزا یعقوب می خواهد وارد خانه زکیه بشود و نویسنده چقدر زیبا و استادانه بالای پشت بام را در شب به تصویر کشیده است و ما شاهد حضور مبارزینی هستیم که در بالای پشت بام ها مخفی شده اند. وی گفت: این کتاب به ما می گوید شاهان اگر به کتاب علاقه مند بودند تنها به خاطر بحث تزئینی آن بوده وگرنه اصلا اهل کتابخوانی نبودند. این کتاب به ما می فهماند که ما نباید با برخی از رفتارهای نادرست، سرمایه های کشور را نابود کنیم. در بخش از برنامه، تعدادی از حاضرین که کتاب را مطالعه کرده بودند به طرح سوال از نویسنده پرداختند. یکی از مخاطبین از ثقیل بودن برخی از کلمات و زبان داستان گلایه کرد و جای خالی پاورقی برای معنی لغات سخت را یادآور شد که منتقد در پاسخ به این سوال گفت: من به جای نویسنده این سوال را پاسخ می دهم و جواب این است که رمان نویس یک جهان داستانی را برای قصه خودش انتخاب می کند و سعی می کند زبانی را متناسب به جهان داستان بیابد لذا اصلا به فکر اینکه بخواهد پاورقی و فرهنگ لغاتی را در آخر کتاب تهیه کند نیست در حالی که چنین کاری بیشتر در راستای کار پژوهشگران و محققین است و برای رمان چنین کارهایی مرسوم نیست لذا این خواننده است که باید بداند چه کتابی را برای مطالعه خود انتخاب کند ضمن اینکه مخاطب با مطالعه کتاب می تواند سلیقه خودش را نیز ارتقاء بدهد. مخاطب دیگری از نویسنده پرسید که چرا زبان قاجاری را برای زبان این کتاب که زبان سختی است انتخاب کرده است ؟ که وی اظهار داشت: زبان کتاب بی هیچ عنوان زبان قاجاری نیست بلکه یک زبان ابداعی است و معمولا نویسنده می تواند زبانی را برای داستان خودشان ابداع کند. شرفی خبوشان در پاسخ به این سوال که چقدر از این کتاب برگرفته از ذهن نویسنده و چه مقدار برگرفته از تاریخ است؟ گفت: هیچ جای کتاب تاریخی نیست! و تاریخ برای این رمان تنها یک ابزار است وحتی می شود گفت که فراتر از تاریخ است. «بی کتابی» یک رمان از ادبیات داستانی است و بازگویی از تاریخ نیست. وی در مورد طرح روی جلد یادآور شد: معتقدم این طرح، طرح خوبی است که فکر شده است و مشخص است که طراح، کتاب را مطالعه کرده و آنگاه برای آن طراحی کرده امری که متاسفانه در دیگر طراحان دیده نمی شود و معمولا کتاب را کامل مطالعه نمی کنند. حتی فونتی که برای کتاب انتخاب شده مخاطب را به داستان نزدیکتر می کند. گفتنی است در پایان از سوی مسئولین کتابخانه عمومی پیروزی، نویسنده و منتقد مورد تقدیر قرار گرفتند.