هنر نیوز - ساکنان تنها شهر شیعه نشین روسیه خود را ایرانی می‌دانند

ساکنان تنها شهر شیعه نشین روسیه خود را ایرانی می‌دانند

ساکنان شهر دربند روسیه با وجود جدا شدن این شهر از ایران در سال‌ها پیش هنوز خود را ایرانی می‌دانند و این را به وضوح در مضامین سنگ نوشته‌ها و کتیبه‌های این شهر می‌توان دید.

به گزارش هنرنیوز؛ رمرتضی رضوانفر زبان‌شناس و عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، با بیان این مطلب تصریح کرد که سال ۲۰۱۵توسط ولادیمیر پوتین رییس جمهوری روسیه به عنوان سال دربند قدیمی‌ترین شهر روسیه که توسط قبادایرانی ساخته شده نامگذاری شده است.

به گفته وی، سنگ بنای این شهر در زمان قباد توسط پسرش خسرو انوشیروان گذاشته شد و او ۳هزار خانوار را با خودش به این منطقه برد که در آن زمان مرز تمدن ساسانی بود.

او با اشاره به علل ساخت این شهر خاطرنشان ساخت که خسرو انوشیروان این شهر با به دلیل مقابله با هجوم قبایل وحشی و به منظور بومی ساختن منطقه توسط ایرانیان ساخت.

این زبان‌شناس با اشاره به اینکه خسرو انوشیروان در این منطقه ۴۰کیلومتر دیوار با ارتفاع حدود۲۰مترو قطر ۵/۲تا ۴متر شبیه دیوار گرگان ساخت تصریح کرد که در حال حاضر نزدیک به ۵/۱۲متر از این دیوار باقی مانده است.

به گفته وی، شهر دربند شامل یک قلعه به نام نارین قلعه است و به ۷محله تقسیم می‌شود که همگی درون یک حصار که از نارین قلعه شروع شده و تا دریا ادامه دارد قرار گرفته‌اند، به گونه‌ای که انتهای هر دو دیوار در دریا واقع شده و یک حالت تدافعی به شهر داده است و به همین دلیل علاوه بر کشتی‌ها مردم هم بایستی برای عبور به داخل شهر آمده و کسب اجازه می‌کردند.

رایج بودن زبان پهلوی

عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، با بیان اینکه دربند یک هویت کاملا ایرانی دارد تصریح کرد: از جمله جذابیت‌های این شهر وجود ۳۲کتیبه پهلوی است که روی دیوارهای نارین قلعه نسب شده و چون تاریخ ساخت قلعه را نشان می‌دهند ارزش تاریخی دارند.

وی با ابراز تأسف از خوانده نشدن این کتیبه‌ها در ایران خاطر نشان کرد: چندین نفر از کشورهای دیگر برای خوانش این کتیبه‌ها اقدام کرده‌اند.

رضوانفر از دیگر جذابیت‌های این شهر را که تنها شهر شیعه نشین روسیه است وجود ۲ روستای جالقان و می‌تاقی در ۱۸و ۴۰کیلومتری این شهر دانست که اهالی آن‌ها هنوز به زبان پهلوی سخن می‌گویند البته با تغییراتی که در اثر تأثیر زبان روسی و آذری بر آن‌ها تحمیل شده است.

او وجود کتیبه‌های فارسی دری که در دوره صفویه و قاجار روی ابنیه این شهر کار شده است را از دیگر جاذبه‌های گردشگری دربند عنوان کرد.

به گفته رضوانفرشهردربند دارای ۷محله است که هر محله یک مسجد تاریخی دارد مانند مسجد جمعه، ایرانیان، همشهری، مناره، شیرو خورشید، توبه و... که تقریبا همگی دارای کتیبه‌های فارسی هستند.

او با ابراز تأسف از اینکه ایرانیان هنوز موفق به مستند سازی و خوانش این کتیبه‌ها نشده‌اند تصریح کرد که پیش از این دو نفز از روسیه و آذربایجان برخی از این کتیبه‌ها را خوانده‌اند.

سنگ قبرهایی با زبان فارسی
رضوانفر به وجود دو قبرستان به نام‌های ۴۰ تن و مومنین (دلدل) را از آثار تاریخی این شهر عنوان کرد و افزود: در قبرستان چهل تن، اهالی معتقدند این ۴۰ قبر متعلق به مسلمانانی است که در حمله اول مسلمانان به این منطقه به شهادت رسیده‌اند از این رو این قبرستان بسیار مورد تکریم است بطوریکه از مناطق داغستان و چچن و کشورهای همسایه برای بازدیداز آن به دربند می‌آیند.

او با اشاره به وجود فراوان سنگ قبرهایی با کتیبه‌های فارسی در قبرستان مومنین افزود: مقبره قمری دربندی شاعر فارسی و ترکی زبان نیز در این قبرستان قرار دارد.
رضوانفر با اشاره به نام‌های فارسی در این شهر که نشان از هویت ایرانی آن دارد تصریح کرد: در ایران ده‌ها منطقه به نام دربند داریم که به دلیل تنگ و باریک و گذرگاه بودن دربند نام گرفته اندو نام نارین قلعه نیز نامی فارسی به معنای انار است.

نماد تمدن ساسانی

وی با بیان اینکه بافت تاریخی شهر و نارین قلعه تماما در سال ۲۰۰۶در آثار جهانی ثبت شده است تصریح کرد که یونسکو برای ثبت دربند ۲معیار را عنوان کرد یکی اینکه این شهر نمادی از تمدن ساسانی است و دیگری اینکه این شهر و حصار آن به مدت ۱۵۰۰سال کارکرد دفاعی داشته‌اند که کمتر قلعه‌ای در دنیا این ویژگی را داراست.

او با اشاره به اینکه شهر هم اکنون به دلیل نبود امنیت خالی از گردشگر است گفت: در طول تاریخ به دلیل موقعیت سوق الجیشی دربند همواره مورد توجه اقوام مختلف بوده است بطوریکه در حال حاضر مشاهده می‌کنیم اقوام زیادی از گذشته به این شهر مهاجرت کرده‌اند و در آنجا ماندگار شده‌اند.

این زبان‌شناس دربند را منطقه‌ای مورد نظر محققان و پژوهشگران دانست و افزود: آنجا در مورد دربند اعتقاد بر این است که خسرو انوشیروان این دیوار را روی خرابه‌های دیواری که ذوالقرنین در مقابل قوم یجوج مجوج کشیده ساخته است.

به گفته او محققان معتقدند همانطور که در انجیل، تورات و قرآن آمده است ذوالقرنین دیواری را توسط اجنه کشیده که قوم یجوج و مجوج به مومنین آسیب نرسانند و روزی که بتوانند این دیوار را خراب کنند روز قیامت خواهد بود.

وی گفت: به همین دلیل محققین یهودی، مسیحی و مسلمان در این منطقه کار تحقیاتی بسیاری انجام داده‌اند و در طول تاریخ اقوام مختلف لشکر کشی‌های زیادی به شهر دربند انجام داده انداز این روست که روستاهای زیادی در اطراف این شهر وجود دارد که اقوام مختلفی با نزدیک به ۳۰زبان در آن زندگی می‌کنند.

جشن ۲۰۰۰سالگی دربند

این عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری که سرگرم بررسی و مطالعه کتیبه‌های ایران باستان در کشورهای خارجی است در ادامه و با بیان اینکه در شهر دربند آیین‌های مختلفی از آیین‌های ایرانی شامل پیش از اسلام و پس از اسلام برگزار می‌شود افزود: جشن دو هزار سالگی دربند با همکاری ۸کشور همسایه قرار است برگزار شود که هر کدام یک بخشی از برگزاری جشن و فعالیت‌های فرهنگی آن را به عهده گرفته‌اند.

ولی با وجود علائم و نشانه‌های ایرانی در این شهر، از ایران برای شرکت در این جشن دعوت نشده است که البته رایزن فرهنگی ما در روسیه در تلاش است که بتواند زمینه‌های حضور ایران را در این جشن فراهم آورد.

رضوانفر در ادامه با اشاره به شکل گیری برخی جشن‌ها در کشورهای همسایه در راستای ایران ستیزی گفت: یکی از این جشن‌ها برگزاری روز ترکمن چای است که تحت عنوان آزادی از ایران مردم به شادی و خوشحالی می‌پردازند.

این زبان‌شناس، با تأکید بر این نکته که واقعیت چیز دیگری است گفت: پژوهش‌های می‌دانی بیانگر این نکته است که مردم این شهر همواره خود را ایرانی دانسته و سعی کرده‌اند ایرانی بودن خودشان را آشکار کنند.

به عنوان مثال کتیبه‌ای از دوران مظفرالدین شاه در این شهر داریم که نشان می‌دهد نود سال بعد از اینکه این منطقه به روسیه واگذار شده هنوز به نام شاه ایران کتیبه می‌زنند نه به نام تزار روسیه.

رضوانفر تصریح کرد: حتی من در سفر به این شهر قبرهایی را متعلق به سال‌ها ی ۲۰۱۲و۲۰۱۳در قبرستان پیدا کردم که آرم جمهوری اسلامی بر روی سنگ آن‌ها حکاکی شده است و این نشان از آن دارد که مردم دربند هنوز خود را ایرانی می‌دانند.

وی با بیان اینکه استقبال و مهمان نوازی اهالی دربند از ایرانیان را بار‌ها در سفر به این شهر از نزدیک حس کرده است اظهار داشت: در گفت گو با اهالی این شهر دریافتم که این افراد هنوز ایران را وطن خود می‌دانند و حسرت روزهایی را می‌خورند که این شهر به ایران تعلق داشت که این را هم در قالب اشعاری که روی سنگ نوشته‌های قبرستان‌ها حک شده می‌توان دید.