اسماعیل میهن دوست کارگردان سینما و تلویزیون و نویسنده کتاب «رو در رو با اصغر فرهادی» در گفتگو با خبرنگار سینمایی هنرنیوز در مورد این کتاب گفت: ۴-۵ سالی است مشغول آماده سازی این کتاب هستم.این کتاب علاوه بر بیوگرافی و دوره قبل از ورود به سینمای اصغر فرهادی، نقد و تحلیلی در مورد تک تک فیلم‌های ایشان که با سبک و سیاق کتاب دو جلدی قبلی من «جهان نو، سینمای نو» (منتشر شده توسط نشر چشمه) نوشته شده است.
این منتقد و نویسنده کتب سینمایی تصریح کرد: ۱۰ سال پیش وقتی که فیلم «شهر زیبا» را دیدم و شاهد گام‌های بلندی که فیلم به فیلم اصغر فرهادی برمی داشت بودم مسیر کاریشان را بدقت دنبال می‌کردم و به در آوردن کتابی در مورد ایشان فکر می‌کردم. هنگام اکران چهارشنبه سوری به خود ایشان گفتم علیرغم اینکه هنوز فیلمهای زیادی نساخته‌اید ولی پتانسیل آن را دارید که با همین چند فیلم، کتابی در مورد شما چاپ شود.‌‌ همان موقع ایده نگارش کتاب مطرح شد ایشان استقبال کردند و بخشی از کار انجام شد. البته آن زمان اصغر فرهادی هنوز به چهره جهانی فعلی بدل نشده بود و روند کاری ایشان بعدا نشان داد که پیش بینی من بیراه نبوده است. بعد از چهارشنبه سوری به دلیل مشغله‌های ایشان و خود من وقفه‌ای برای آماده سازی کتاب افتاد تا اینکه ایشان «درباره الی» و «جدایی نادر از سیمین» را نیز ساختند. هنگام اکران «جدایی...» که برای گفتگو در مورد آن فیلم ملاقاتی باهم داشتیم موضوع پیگیری کار کتاب مطرح شد و من عزم را برای ادامه و اتمام کتاب جزم کردم.
میهن دوست خاطر نشان کرد: درحال حاضر، مراحل آماده سازی کتاب به اتمام رسیده است و انشاء الله مقارن با جشنواره فجر و برگزاری مراسم اسکار کتاب در ایران منتشر خواهد شد. این درحالی است که هم اکنون نیز مشغول مذاکره برای ترجمه انگلیسی این کتاب برای چاپ آن در خارج از کشور هستم.
این منتقد سینمایی یاد آور شد: اول قصد داشتم این کتاب علاوه بر گفتگوی مفصل با خود ایشان، شامل مقالاتی از نویسندگان و صاحب نظران مختلف سینمایی و غیر سینمایی در مورد افکار و آراء اصغر فرهادی در فیلم‌هایش نیز باشد اما از آنجا که حجم کتاب خیلی زیاد می‌شد مورد استقبال ناشر قرار نگرفت. و قرار شد فعلا فقط بخش گفتگوی من با ایشان که خود بالای ۴۰۰ صفخه شده است چاپ شود.
وی افزود: این کتاب قرار بود سال قبل چاپ و منتشر شود اما با توجه به اینکه ایشان درحال ساخت فیلم «گذشته» بودند و جلسه نهایی گفتگوی ما نیز مرتب به تعویق می‌افتاد و از جمله آخرین قرار مصاحبه در پاریس نیز انجام نشد صبر کردم تا این فیلم ساخته و اکران شود تا کتاب شامل فیلم گذشته هم بشود.
میهن دوست افزود: ساختار این کتاب بر اساس گفتگو و نقد و تحلیل شفاهی تک تک فیلمهای فیلمساز استوار است. گفتگو فقط منحصر به مضامین و محتوای آثار نیست و ساختار، فرم، مباحث فنی و تخصصی فیلمنامه و کارگردانی را هم شامل می‌شود. از این جهت علاوه بر سینماگران و مخاطبان جدی سینما این کتاب برای دانشجویان سینما هم مفید خواهد بود و به نوعی جنبه کارگاهی و آموزشی دارد.
وی با بیان اینکه این کتاب مشابه گفتگو‌های کلیشه‌ای که به تعارفات و تحسین و ستایش اغراق آمیز فیلمساز می‌پردازند نیست و یک گفتگوی روشنگرانه و چالشی است اضافه کرد: به تجربه، من گفتگوی رودر رو و چالشی با فیلمسازان را مفید‌تر و کارساز‌تر از نوشتن نقد یکطرفه دیدم. این کار موجب می‌شود که نه تنها هر دو نفر در آن واحد تریبون داشته و هم اندیشی صورت بگیرد بلکه نفس گفتگوی رو در رو یک فضای زنده و بده بستانی را سامان می‌دهد که لاجرم هم سطح مباحث‌ ارتقاء پیدا می‌کند و هم بحثی پویا شکل بگیرد.
اسماعیل میهن دوست خبر داد عکس‌هایی از فضای جلسات گفتگو، صحنه و پشت صحنه فیلم‌های فرهادی و همچنین یادداشت‌ها و برگه‌ دکوپاژ برخی از فیلم‌های فرهادی هم در این کتاب قرار خواهد گرفت.
این نویسنده خاطرنشان کرد: ویژگی و برجستگی آثار فرهادی این است که فیلمساز توانسته تعادلی در جلب نظر مخاطبین خاص و عام، چه در سطخ ملی و چه در سطح بین المللی برقرار کند و به عنوان الگویی مناسب از جنبه اقتصادی و هنری سینما نیز مطرح باشد. از سینماگران ایرانی بودند و هستند افراد معتبر دیگری که در سطح جهان اعتباری به سینمای ایران کسب کرده‌اند ازجمله آقای کیارستمی. اما سینمای ایشان چه داخل و چه خارج مخاطب خاص‌ و محدود‌تری دارد.
نویسنده و کارگردان فیلم «برخورد خیلی نزدیک» با اشاره به دوره‌ای که تب کیارستمی برخی از فیلمسازان جوان را فرا گرفته بود گفت: در یک دوره شاهد عارضه دنباله روان سینمای کیارستمی بودیم و فیلمسازان جوان بدون اینکه آن عمق سینمای ایشان را درک کنند تلاش می‌کردند کورکورانه و سطحی نوع فیلمسازی ایشان را تقلید کنند. درحال حاضر هم به نظرمی رسد عده‌ای سعی می‌کنند در مورد فرهادی هم به چنین کاری مبادرت کنند که اغلب فیلم‌هایشان عُمقِ آثارفرهادی را ندارند.

مجید معافی

هنر نیوز