به بهانه پخش مجدد سریال «حجر بن عدی»؛

تاثیرتلویزیون بر رفتار اجتماعی ، سیاسی و فرهنگی مردم

20 آذر 1391 ساعت 12:32

برنامه‌های تلویزیون بر رفتار اجتماعی ، سیاسی و فرهنگی مردم تاثیرات فراوانی دارند و توجه به محتوا و کیفیت سریال‌ها از سوی برنامه‌سازان و مدیران رسانه ملی می تواند بهترین راهکار مناسب برای جذب مخاطب وطنی باشد.

مجموعه تلویزیونی «حجربن عدی» به كارگردانی «تاجبخش فناييان» و تهيه‌كنندگی«اميرحسين شريفی» پس از ۱۰ سال از زمان ساخت دوباره در دهه اول ماه محرم امسال روی آنتن شبکه‌ یک سیما رفت. این سریال دوازده قسمتی داستان زندگی حجربن عدی را روایت می‌کند که از سال پنجم هجری آغاز می‌شود و با بررسی مراحل مختلف زندگی حجر همچون مسلمان شدن او، حضور در جنگ‌های نهروان، صفین، جمل، مخالفت او با تبلیغات مسموم معاویه علیه خاندان پیامبر(ص) و در نهایت شهادت او و جمعی از یارانش در سال ۵۱ هجری خاتمه پیدا می کند.
تاجبخش فنائیان استادیار دانشگاه تهران، نویسنده، بازیگر سینما ، کارگردان تئاتر و تلویزیون دکترای مطالعات عالی هنر دارد و مجموعه تلویزیونی«حجرابن عدی» در سال ۱۳۸۱ اولین تجربه وی در عرصه کارگردانی سریال برای تلویزیون بود که وی تلاش کرده بود بتواند سریالی تاریخی و فاخر را با استانداردهای مناسب در زمان خود روانه آنتن تلویزیون کند. فنائیان به عنوان کارگردان و بازیگر در بیش از ۴۰ اثر نمایشی، سینمایی و تلویزیونی حضور داشته است . در واقع وی به پشتوانه این تجربیات خود در عرصه هنر نمایش و سینما دست به ساخت مجموعه تلویزیونی«حجرابن عدی » زد.
بسیاری از کارشناسان تلویزیون و همچنین تهیه کنندگان ، فیلمنامه نویسان وکارگردانان عرصه تلویزیون اعتقاد دارند که ساخت مجمعه های تلویزیونی با موضوع مذهبی و دینی نسبت به آثار معاصر و امروزی کاری سخت و طاقت فرسا است . چرا که آثار تاریخی نیاز شدیدی به تعدد لوكيشن و دكورهای قدیمی و تاریخی دارد که برای ساخت و اماده سازی آنها تهیه کننده اثر باید هزينه هنگفتی را متقبل کند. هر چند در طول این سال ها و درطی نزدیک به دو دهه آنقدر از شهر ک سینمایی دفاع مقدس در خصوص ساخت سریال های تاریخی استفاده شده که به شدت این لوکیشن کلیشه ای و تکراری شده است. بنابراین شاهدیم که فیلمسازان ما به سمت ساخت دکورهای مستقل رفتند. مانند سریال «مختار نامه» که داوود میرباقری در حوالی تهران و احمدآباد مستوفی برای سریال اش دکوری مستقل از شهرک سینمایی غزالی ساخت. از سویی دیگر درکشورما به دلیل نبود لوکیشن ها واستودیوهای بزرگ فیلمسازی ، تهیه کننده و کارگردانان سینما وتلویزیون مجبورند که از لوکیشن های طبیعی مانند بیابان، کوه ، دریای واقعی و ... برای صحنه های مختلف آثار خود استفاده کنند . که ضبط برخی از این صحنه‌ها مثلا در بيابان بسیار سخت است. چون طبیعت بیابان غیر قابل پیش بینی است و امکان دارد به جای یک روز آفتابی شاهد یک روز طوفانی در بیابان باشیم و کل فیلمبرداری به خاطر همین اتفاق غیر قابل پیش بینی تعطیل شود. مشکل بعدی در ساخت آثار تاریخی و مذهبی مانند «حجبربن عدی» بودجه بالای این گونه آثار است که دست تهیه کننده را برای بسیاری از انتخاب ها می بندد. در طول یک دهه گذشته شاهد بودیم که در مواقعی تهیه کننده اثر به دلیل بودجه کم مجبور به استفاده از عوامل غیر حرفه ای مانند بازیگران کم تجربه، فیلمبردار درجه دو، طراح صحنه کار نابلد، گریمور بی تجربه شده است و در نتیجه در زمان پخش اثر مخاطب دلزده از سریال یا فیلم نتوانسته با اثر ارتباط درستی برقرار کند. از سویی يكی از ويژگی‌های مهم در ساخت سريال‌های تاريخی مذهبی وفادار بودن فیلمنامه نویس به تاريخ و پرداخت مناسب شخصيت‌ها براساس مستندات تاریخی و امروزی است. در که سريال « حجربن عدی» نویسنده اثر تلاش فراوانی به کار بسته که بتواند شخصیت های اثر را برای مخاطب قابل باور و جذاب برای مخاطب کند. هر چند در در قسمت هایی از سریال شاهدیم که نویسنده برای پرداخت درام و حوادث داستان مجبور به استفاده از تخيل برای خلق برخی از شخصیت ها شده است. که این می تواند به نوعی اجبار برای جذب و هم‌ذات پنداری مخاطب باشد. شاید بتوان گفت یکی از مشکلات سريال های تاریخی و فاخر و حتی «حجربن عدی» در زمان پخش آن به زبان وگویش بازیگران آن بر می گشت که تاحدودی کتابی و اغراق آمیز وشاعرانه بود و امروز که سریال دوباره پخش شده بیشتر می توان به ضعف سریال در این خصوص پی برد. هر چند شاید ازسوی سازندان اثراین توجیح شود که به دلیل خلق شخصیتها و پرداخت دراماتیک قصه مجبور به استفاده از این نوع گویش ، زبان و گفتن ديالوگ‌ها به سبک شاعرانه شدند ؛ اما باید گفت که این نوع ادبیات و گویش امروزه دیگر نمی تواند در سریال های تاریخی برای مخاطب امروز قابل فهم باشد. چرا که این نوع گویش طبیعتا بازی اغراق آمیز بازیگر را نیز به همراه خواهد داشت و بازیگران‌ نیز نمی توانند روان و طبيعی ديالوگ‌ها را برای مخاطب بیان کنند و قابل درک و فهم باشد. همچنین نباید از این نکته مهم غافل شد که برخلاف آثار معاصر بازيگر سريال‌های تاريخی مذهبی فاخر بايد مسلط به ديالوگ‌گويی باشد تا از پس خلق شخصيتی که بازی می کند به سلامت بیرون بیاید، تا بازی اش برای مخاطب باورپذير باشد. به هرحال همان طور که همه می دانند برنامه‌های تلویزیون بر رفتار اجتماعی ، سیاسی و فرهنگی مردم تاثیرات فراوانی دارند و توجه به محتوا و کیفیت سریال‌ها از سوی برنامه‌سازان و مدیران رسانه ملی می تواند بهترین راهکار مناسب برای جذب مخاطب وطنی باشد که این روزها این بخش از سوی متولیان این عرصه نادیده کرفته شده است. بنابراین بسیاری از کارشناسان معتقدند که در برنامه‌های تلویزیون ، به خصوص مجموعه های تلویزیونی در رأس اثرگذاری و نفوذ به زندگی مردم قرار دارند و نمی توان این موضوع مهم یعنی تاثیر مستقیم فیلم ها و سریال ها را در زندگی و فرهنگ مردم نادیده گرفت. به نظر می رسد مشکل مهم تلویزیون در برخی از آثار معاصرتلویزیونی به چشم می آید ، نمایش زندگی شخصیت هایی باشد که از زندگی واقعی بسیاری از مردم ما فاصله دارد . مانند نمایش خانه‌های مجلل و گران قیمت ، ماشین‌های مدل بالا، اجناس لوکس، زندگی های اشرافی و ... در برخی از سریال های معاصر نمایش داده می‌شوند، می تواند تبلیغی برای تجمل‌گرایی و زندگی اشرافی برای ثروتمندان جامعه باشد تا قشر متوسط و فقر. از آنجایی که بسیاری از مردم مخاطب این آثار هستند و وضعیت اقتصادی مناسبی ندارند، می تواند نمایش این گونه آثار به جای پند وعبرت مخاطب باعث تخریب روحیه اقشارمختلف جامعه شود که مجبورند با درآمد و حقوق ناچیز زندگی خود را سپری کنند. بنابراین توجه به محتوا و کیفیت و چگونگی روایت داستانی سریال های تلویزیون از سوی برنامه‌سازان و مدیران رسانه ملی امری ضروری و لازم است.

کد خبر: 50664

آدرس مطلب: http://www.honarnews.com/vdcayinm.49nwi15kk4.html