بهمن عبدی هنرمند برجسته کاریکاتوریست، از داوران دوسالانه‌های کاریکاتور تهران و از اعضای هیأت داوران بخش کاریکاتور جشنواره‌های هنرهای تجسمی فجر درباره کیفیت برگزاری این دوسالانه با ما به گفتکو نشست.

بسیاری معتقد بودند که گربه ایرانی به سبب عدم آشنایی مردم دنیا با آن موضوع مناسبی نیست و در آثار راه یافته به دوسالانه کاریکاتورهای معدودی از هنرمندان خارجی که در دوسالانه آثار خود را با موضوع گربه ایرانی خلق کرده بودند، به چشم می خورد و این موضوع ادعای منتقدان به موضوع طراحی شخصیت را در دوسالانه تایید می‌کرد. فکر می‌کنید این موضوع مناسب دوسالانه جهانی کاریکاتور بود؟
 
در واقع این ادعا تا حدودی صحت دارد. گربه ایرانی نژاد خاصی است که معمولاً عده خاصی با آن آشنایی دارند و بسیاری از مردم دنیا نسبت به آن شناختی ندارند. این نژاد از گربه بیشتر در انگلستان آشناست. تنها در این کشور است که جشنواره هایی برای شناخت گربه ها برگزار می‌شود. 
 
انتخاب خرافه پرستی برای دوسالانه بسیار جذاب بود و هنرمندان خارجی بسیاری از آن استقبال کردند. فکر می‌کنید این موضوع تا چه حد برای هنرمندان جالب بود؟
 
خرافه پرستی به هر حال موضوع بکری بود که تا کنون در ایران به آن نپرداخته بودیم و مصادف با ماجرای خرافه پرستی که هیأت دولت بارها به آن اشاره کردند و موضوع به جا و به موقعی بود. در حقیقت باید گفت اگر دوسالانه در زمان خود و بدون وقفه برگزار می‌شد جذابیت این بخش دو چندان می شد. به نظر من این موضوع موضوع تازه و ارزشمندی بود.
 
اگر درباره تاخیر دوسالانه به قضاوت بنشینیم آیا می‌توان بیماری مسعود شجاعی طباطبایی را عامل و بهانه مناسبی برای  کاستن از اعتبار جهانی این دوسالانه عنوان کرد؟ در واقع چه عواملی تا بدین حد دوسالانه ارزشمند کاریکاتور را به تعویق انداخت؟
 
مشکل بزرگی که در این دوسالانه سبب تاخیر شد؛ بی نظمی و عدم برنامه‌ریزی درست بود. دوسالانه باید بهمین ماه برگزار می‌شد که به سبب برگزاری جشنواره هنرهای تجسمی فجر در ماه بهمن هم زمانی در این دو جشنواره اتفاق افتاد. در واقع تقویم زمانی جشنواره هنرهای تجسمی فجر به دوسالانه تحمیل شد. از سوی دیگر به سبب عدم امکان تغییر تقویم زمانی جشنواره فجر به سبب مناسبتی بودن آن، به اجبار دوسالانه‌هایی که در تداخل زمانی با این جشنواره قرار گرفته بودند باید تقویم اجرایی خود را تغییر می‌دادند. حد اقل می‌توان این دوسالانه را که حالا به بهار منتقل شده در یک برنامه دقیق در همین فصل ثابت نگهدارند که از نظر زمانی با جشنواره تداخل پیدا نکند و از نظر بودجه دچار مشکل نشود.
البته یک سال و اندی که دوسالانه به تاخیر افتاد، تنها به دلیل تداخل زمانی با جشنواره فجر نبود. تغییر در مدیریت ها را می توان یکی از دلایل مهم این تاخیر دانست که صدمه زیادی به اتفاقات و جشنواره‌های مهم هنری وارد کرد. تا مدیر تازه جایگزین شود و برای برنامه کاری خود تصمیم بگیرد به یقین زمانی لازم است.
از سوی دیگر تحمیل سیاست‌های جهانی بر کشور ما نیز در تاخیر دوسالانه بی اثر نبود. تهیه جایزه‌های بین‌المللی  و مسائل دیگر همه دست به دست هم داد تا این اتفاق نزدیک به دو سال به تاخیر افتد.
 
با توجه به تاخیر طولانی مدتی که در برگزاری دوسالانه کاریکاتور اتفاق افتاد؛ فکر می کنید دوسالانه بعدی از اعتبار کمتری برخوردار باشد؟ هنرمندانی که آثارشان سال‌هاست که در دوسالانه به روی دیوار می‌رود ممکن است به سبب این تاخیر دو ساله دیگر اثرشان را برای دوسالانه نفرستند یا می توان امیدوار بود به سبب سطح دوسالانه کاریکاتور ایران و ارزش آن در میان جشنواره‌های جهانی این تاخیر را نادیده بگیرند ؟
 
این اتفاق ناخوشایند به هر صورت افتاد. البته فکر نمی‌کنم از اعتبار این دوسالانه کاسته شود. امیدواریم از ستاره های دوسالانه کاریکاتور چیزی کم نشود. به شرط آن‌که این تاخیر دوباره تکرار نشود. به نظر می‌رسد تعدد جشنواره‌های مختلف در ایران و ترافیک جشنواره های دیگر در حوزه هنرهای تجسمی آنقدر زیاد است که مسئولان تاخیر در دوسالانه را کم اهمیت جلوه می‌دهند در صورتی که واقعاً این تاخیر برای کاریکاتور دنیا مهم است. نباید این اتفاق دوباره تکرار شود. باز هم همین قدر که این دوسالانه برگزار شد خود جای شکر دارد!
 
فکر می‌کنید اگر قرار باشد برای دو سال آینده موضوعی انتخاب شود؛ چه موضوعی مناسب با دوسالانه یازدهم کاریکاتور باشد؟ درد روز جامعه جهانی که متناسب با جشنواره‌های با این ابعاد باشد چیست؟
 
انتخاب موضوعات بر عهده شورای سیاست‌گذاریست. انتخاب موضوع برای دوسالانه چندان به درد روز جامعه وابسته نیست. این موضوع به سبب آن‌که تا کنون انتخاب نشده بود برای دوسالانه انتخاب شد نه صرفاً به این سبب که مناسبت اجتماعی داشت. در واقع حتماً انتخاب موضوع بر مبنای اتفاقات روز نیست. بستگی دارد تا آن روز نظر شورای سیات‌گذاری چگونه شکل گیرد. اما بهتر آن است که موضوع به نحوی انتخاب شود که تا امروز نشنیده باشیم.

هنر نیوز