هنر نیوز - «شهود حسن»؛ مولوی و تجربه زیبانگری

«شهود حسن» اثری از مژده احمد‌زاده هروی است که به عنوان پایان‌نامه برتر توسط انجمن استادان زبان فارسی انتخاب و چندی پیش توسط انتشارات خانه کتاب منتشر شده است. این کتاب به سیر تجربی و تحلیل زیبانگری در آثار مولانا به ویژه «مثنوی معنوی» می‌پردازد.
به گزارش هنر نیوز ، احمدزاده در گفت‌و‌گو با ایبنا درباره کتاب «شهود حسن» توضیح داد: این کتاب پیرامون مولوی و تجربه زیبانگری است. زیبانگری در حقیقت بینشی است که از بطن دینداری تجربی- عرفانی برمی‌خیزد. نگرش مولوی در این زمینه نه یک نظریه‌پردازی صرف، که بیان تجربه عملی و سلوک دورنی اوست.
وی ادامه داد: در تجربه مولوی، خداوند تنها در راس هرم مطلق قرار ندارد؛ از همین رو مولوی به جای تقدم حسن بر عشق که شالوده بحث‌های عرفان نظری است، عشق را مهم‌ترین پیام خود قرار می‌دهد و زیبا دیدن خداوند را در دل تجربه عاشقانه خود جست‌و‌جو می‌کند.
احمدزاده با تاکید بر این موضوع که تنها درک جلوه معشوقی خداوند، که در حقیقت حصول یک تجربه عاشقانه عظیم است، عاشق را به ادراک مراتبی از حسن الهی رهنمون می‌شود اظهار داشت: اگر تشخیص زیبایی و زیبانگری، چه در دیدگاه عاشقی چون مولوی و چه از نظر متفکری چون کروچه، به عنوان یک مفهوم روان‌شناختی اهمیت می‌یابد، به این علت است که عشق، یک تجربه شخصی و یک کنش روانی است.
وی افزود: بر همین اساس در تجربه مولوی، زیبایی، پیش از تحقق در مصادیق خارجی در دیده ادراک آدمی، منعکس می‌شود و این همان مفهوم نسبیت در ادراک از زشتی و زیبایی است. در این راستا، حتی زشت‌ترین مصادیق و پدیده‌های عالم هستی(شرور) نیز مطرح می‌شوند.
این پژوهش‌گر ارائه نکردن تفسیری زیبانگرانه از شرور را عاملی در نقض این تجربه خواند و تشریح کرد: این امر بدان معناست که تجربه زیبانگری نه تنها با تساهل فلسفی و تسامح جمال‌پرستی زشتی‌های عالم را باطل نمی‌کند بلکه در تفسیر ژرف‌بینانه آن‌ها نیز از زیبایی درون خود پرده بر می‌دارد.
وی از مولوی به عنوان نقاش توانایی که مهم‌ترین خصلت او زیبایی و مهارت در زیبایی‌آفرینی‌ست یاد کرد و گفت: نظام احسنی که مولوی از آن سخن می‌گوید، نه تنها یک نظریه‌پردازی صرف و نه تنها یک راه حل فلسفی برای از میان بردن شرور که پیامد طبیعی صلح کلی اوست.
نویسنده کتاب «شهود حسن» در ادامه درباره تعداد فصل‌های این کتاب و موضوعاتی که در هر فصل به آن‌ها پرداخته است توضیح داد: این کتاب پنج فصل با عنوان‌های «عشق مولوی‌صفتانه»، «تجربه دیدار»، «تجربه زیبانگری»، «نظریه زیبانگری» و «عالم بهشت نقد مولوی» را شامل می‌شود.
در فصل نخست این کتاب تجربه عشقی مولوی و بررسی ماهیت آن در اشعار مولانا بررسی شده است. بحث‌هایی همچون «عشق دگر»، «عید عشق»، «نور عشق»، «نظریه نسبیت»، «هنر زیبانگری»،«هنر نقاشی شرور» و «مروری بر صلح» از دیگر مطالب این کتاب هستند.
«مثنوی معنوی»، «غزلیات شمس» و «فیه ما فیه» از جمله منابع اصلی هستند که احمدزاده در تدوین این کتاب به سراغ آن‌ها رفته است. همچنین در این پژوهش به منابع دیگر و نقدهایی که بر آثار مولوی نوشته شده نیز مراجعه کرده است.
وی در پایان یادآور شد: هر اندازه کارهای پژوهشی در آثار مولوی بیشتر صورت بگیرد و شخصیت این شاعر و عارف را بیش از پیش بکاویم بهتر می‌توان به زیرساخت‌های درونی شخصیت او پی برد و ارتباط موثرتری با آثارش برقرار کرد.