انتشار یک کتاب با نت‌نگاری مخبرالسلطنه

خبرگزاری ايسنا , 14 مهر 1393 ساعت 12:20

کتاب «ردیف هفت دستگاه موسیقی ایرانی» به روایت مهدی صلحی (منتظم‌الحکما) به انتشار رسید.

این کتاب با نغمه‌نگاری «مهدی‌قلی هدایت» (مخبرالسلطنه) همراه است و زنده‌یاد «داریوش صفوت» هم برای آن مقدمه نوشته است.
صفوت در مقدمه‌ی کتاب آورده است:
«ردیف هفت دستگاه موسیقی ایرانی، به روایت صلحی و با نت‏‌نگاری مخبرالسلطنه که در این کتاب چاپ شده، معتبرترین روایتی است که بدون هیچ‌‏گونه تحریف یا تغییر مستقیما از منابع دست اول (یعنی آقاعلی‏‌اکبر و آقامطلب و میرزاعبدالله) منتقل شده است.
متن ردیف هفت دستگاه امروزی با الحان دوازده مقام قدما اختلاف بنیادی (ماهوی) ندارد. اختلاف فقط صوری است، یعنی مربوط به طرز دسته‏‌بندی گوشه‏‌ها و نغمه‏‌ها و گسترش آن ها است.
به‌دلیل این‌که استاد بزرگ، مرحوم موسی‏‌خان معروفی، برای تدوین مجموعه‏‌ ردیف هفت دستگاه موسیقی ایرانی (از انتشارات وزارت فرهنگ و هنر سابق) از روایت صلحی نیز استفاده نموده و تعداد زیادی از گوشه‏‌های ردیف او را در ردیف خود وارد کرده است، از این رو هرجا در کشف رمز نت‏‌نگاریِ مخبرالسلطنه اشکالی ایجاد شود، مقایسه و تطبیق با ردیف معروفی مشکل را حل خواهد کرد.
از آنجا که مخبرالسلطنه در روش نت‏‌نگاریِ خود علائم خاصی ابداع کرده است، لذا جزوه‏‌ دستور ابجدی نوشته‏‌ مخبرالسلطنه را که حاوی این علائم و شرح آن‌ها است، ضمیمه‏‌ این کتاب منتشر کردیم تا در کشف علائم نت‏‌نگاری اختصاصی مخبرالسلطنه مشکلی پیش نیاید.
در حدود سال ۱۳۵۰ شمسی استاد حسن مشحون در مرکز حفظ و اشاعه‏‌ موسیقی در مورد تبدیل دوازده مقام به هفت دستگاه فرمود: این گوشه‏‌ها و ردیف هفت دستگاه موسیقی فعلی ایران را شخص بخصوصی اختراع یا جعل نکرده، بلکه از ایام باستان به مرور ابداع شده، نسل به نسل گشته و تکامل یافته است. منتها در زمان قاجاریه، به‌دلیل این‌که ایل قاجار ریشه‏‌ آذری داشته و در نتیجه‏‌ روابط مستحکمی که با قفقازیه وجود داشته، استادان موسیقی ایرانی تقسیم‏‌بندی الحان و نغمه‏‌های موجود را تحت تأثیر اندیشه‏‌ی آذری به‏‌صورت هفت دستگاه (یعنی هفت مجموعه‏‌ی متجانس و هماهنگ) برقرار کردند. در این‌باره استاد مشحون توضیح بیشتری ندادند و ما بدون اظهار نظر خاصی، برای حفظ امانت، نظر آن بزرگوار را عینا نقل کردیم؛ به این امید که مورد عنایت و بررسی پژوهشگران قرار گیرد.»
این کتاب توسط انتشارات «ماهور» منتشر شده است.

کد خبر: 75299

آدرس مطلب: http://www.honarnews.com/vdcb95bz.rhbs9piuur.html