«زنان و سروده‌هایشان» منتشر شد
18 دی 1389 ساعت 9:45
«زنان و سروده‌هایشان در گستره فرهنگ مردم ایران زمین» عنوان کتابی به قلم صادق همایونی است که در آن لالایی‌ها، رواییها، ترانه‌های مراسم گوناگون، کارنواها، شادمانه‌های زنانه و اندوهگینانه‌های سروده زنان در نقاط مختلف ایران را از جنبه‌های مختلف بررسی کرده است.
به گزارش هنر نیوز به نقل از ایبنا، در آغاز کتاب «زنان و سروده‌هایشان در گستره فرهنگ مردم ایران زمین» بر این نکته تاکید شده است که آن‌جا که می‌توان صدای روح و جان انسان را، از زبان خودش، در هر گوشه‌ای از گیتی و با هر زبان و ملیتی شنید، دنیای رازآلود ترانه و شعر است.
البته منظور از ترانه و شعر در این‌جا ترانه و اشعار ملی است. شعر ملی در بطن شکوفای ترانه‌های فولکلوری که ریشه در زندگی و حیات جامعه دارد نهفته است.
به باور مولف اشعاری که مردم یک کشور سروده‌اند و زاده ذوق، نیاز و فرهنگ هر جامعه است و معمولا به صورت ترانه‌های متنوع ارائه می‌شوند می‌توانند سرچشمه پیوستگی‌ها و وحدت همه ملل باشند.
همایونی دلیل دلبستگی مردم به ترانه‌ها و استمرار آن‌ها را توجه عمیق زنان و مادران ایرانی به این ترانه‌ها می‌داند که با سرودن، زمزمه کردن و خواندن این ترانه‌ها در مراسم و مناسبت‌های گوناگون اجتماعی و فردی ترانه‌ها را زنده نگه داشته‌اند.
همچنین در مقدمه کتاب بر این نکته اشاره شده است که در ترانه‌های محلی که اغلب سرایندگان آن‌ها زنان گمنام هستند، جرات، جسارت و شجاعت حیرت‌انگیزی دیده می‌شود که شاید در شعرهای زنان شاعر به دلیل محدودیت‌های اجتماعی کمتر به آن‌ها پرداخته شده باشد.
در این کتاب به دو نکته اساسی درباره ترانه‌های زنان ایران اشاره شده است. یکی کمیت و تنوع حیرت‌انگیز این‌گونه ترانه‌ها و دیگری کیفیت و عمق آثار است. همچنین یکی از دلایلی که برای اطمینان حاصل کردن از زن بودن سراینده این ترانه‌ها ذکر شده، این است که مضامین بسیاری از این ترانه‌ها بازگوی احساس و بار عاطفی مادرانه، همسرانه و خواهرانه است.
فصل نخست این کتاب به «ترانه‌های ویژه کودکان» اختصاص دارد که سه بخش «لالایی‌هاب، «ناز و نوازش‌ها» و «بازیها» را شامل می‌شود.
در معرفی ویژگی‌های «لالایی‌ها» بر این نکته تاکید شده که لالایی‌های ایران از اهمیت بسزایی برخوردارند؛ چراکه علاوه بر این‌که ریشه در فرهنگی کهن دارند از تنوع و گستردگی ویژه‌ای نیز برخوردارند که با زندگی زنان پیوندی عمیق، ناگسستنی و همه جانبه دارد. در دیگر ملل کمتر کشوری دیده می‌شود که لالایی‌هایش تا بدین حد از غنا، طروات، جذابیت و تنوع برخوردار باشند.
فصل دوم کتاب به «رواییها» اختصاص دارد. رواییها به‌طور کلی اشعاری هجایی‌اند که از حیث محتوا از تنوع و جذابیت برخوردارند و با آرزوها، نیازهای عاطفی، نفرین، شوخی و گاه دعا و توسل به بزرگان دین گره خورده‌اند. در این بخش رواییها در استان خراسان و فارس بررسی شده و نمونه‌هایی از آن ارائه شده است.
در فصل سوم «ترانه‌های مراسم گوناگون» در مناطق مختلف ایران بررسی شده است که به وسیله زنان و به نحوی ویژه اجرا می شوند. در این فصل نمونه ترانه‌هایی برای مراسم گوناگون در نقاط مختلف ایران همچون جندق، سروستان، شیراز، خراسان، شاهرود، مشهد، بیرجند و سمنان ارائه شده است.
«کارنواها» عنوان فصل چهارم کتاب است و به ترانه‌هایی می‌پردازد که زنان ایرانی خود ساخته و ضمن کار می‌خوانده‌اند. از جمله ویژگی‌های این گونه ترانه‌ها این است که نواهایشان با حرکات بدنی و کاری که انجام می‌دهند در هماهنگی کامل است.
برهمین اساس چند نمونه از چنین ترانه‌هایی در مناطق فسا، خراسان، کاشان، کرمان و ترانه‌های نان‌پزی زنان سمنان، ترانه‌های شلتوک‌کاران، مشک‌زنی و پنبه‌چینی ارائه شده است.
فصل پنجم اشاره‌ای به «شادمانه‌های زنانه» دارد. ترانه‌های آهنگین، گرم و شاد ویژه مراسم‌های خواستگاری، عقد و عروسی، نمایش‌ها، بازیها و سرگرمی‌های زنانه، هجو، طنز، طعنه، تمسخر و شوخی‌های گوناگون زنانه، عاشقانه‌ها و گفت‌و‌گوهای عاشقانه از این جمله‌اند.
در فصل آخر «اندوهگینانه‌ها» بررسی شده است. اندوهگینانه‌ها سوگ‌سروده‌ها، غم‌نواهای مذهبی و مویه‌های تلخ تنهایی را شامل می‌شود که زنان سروده‌اند.
در ابتدای کتاب الفبای صوتی کلمات ارائه شده است. همچنین فهرستی از منابع و ماخذ، نمایه نام‌ها و جای‌ها و نمایه کتاب‌ها و نشریات در انتهای کتاب آمده است.
در این کتاب آوانویسی کلماتی که خواندن آن‌ها مشکل بوده و نیز ترانه‌هایی که سرودن و خواندنشان به زبان‌های بومی است با استفاده از آوانگاری انجام شده است.
کتاب «زنان و سروده‌هایشان در گستره فرهنگ مردم ایران زمین» به کوشش صادق همایونی در 352 صفحه، شمارگان هزار نسخه و قیمت 6800 تومان توسط انتشارات گل‌آذین منتشر و راهی بازار کتاب شده است.
کد خبر: 22224
آدرس مطلب: http://www.honarnews.com/vdcba5b5.rhb55piuur.html