هنر نیوز - "دموکراسی تو روز روشن؛ تقارن زندگی و مرگ

فیلم سینمایی "دموکراسی تو روز روشن" ساخته علیرضا عطشانی گفتمانی اخلاقی ـ تربیتی را در قالب طنزی شیرین و دلنشین به تصویر می کشد.

به گزارش هنر نیوز به نقل از مهر، "دموکراسی تو روز روشن" دومین ساخته علیرضا عطشانی که هم اکنون در اکران سینماهاست به نوعی ادامه "پوست موز" نخستین تجربه این کارگردان جوان و خوش ذوق است که البته رنگ پرده را به خود ندید و تنها به شبکه خانگی راه یافت. کمدی فانتزی "پوست موز" روایتگر شخصیتی با نام حمید (حمید فرخ نژاد) است که پس از مرگ در عالم برزخ مانده و عشق به سراغش می‌آید. او در تلاش است تا به زندگی جسم نیمه‌جانش در عالم مادی پایان داده تا در برزخ بماند.

"دموکراسی تو روز روشن" نیز داستان یک فرمانده سابق جنگ به نام امیر ستوده ( با بازی حمید فرخ نژاد) است که فرشته مرگ با استفاده از وسایل ارتباطی روز به او می گوید که نوبتش نزدیک است. سرانجام ستوده بر اثر یک حادثه تروریستی، مجروح شده و به کما می‌‌رود. فیلم از آغاز حساب و کتاب این سردار جنگ (که حسابش چندان هم پاک نیست) در عالم برزخ آغاز شده و بر این اساس بخش عمده قصه بازنمایی عالم برزخ با زبان طنز و به شکلی کاملا فاتنزی است. اتفاقا بامزه ترین شوخی های فیلم نیز در سکانس های برزخی آن شکل می گیرد.

بر این اساس عطشانی در هردو این آثار مولفه ها و مضامین مشترکی را به تصویر کشیده و شوخی با مفاهیمی چون مرگ، برزخ، بهشت و جهنم را دستمایه طنز خود قرار داده است. در این آثار پرداختن به جذابیت‌های عالم ماورایی در قالبی فانتزی، محملی می شود تا پیام‌های اخلاقی در پوششی مفرح به مخاطب ارائه شود.

اما این در حالی است که سینمای دینی در ایران همواره کانون مناقشه و چالش های گوناگون بوده و این موضوع کار را بر سازندگان آن سخت کرده است. بازی با مفاهیم و مضامین دینی و معنوی به دلیل بار ایدئولوژیکی خاص اش، همواره حساسیت های خود را داشته و پرداختن به آن مانند حرکت برروی لبه تیغ است.

از سوی دیگر تصویر کردن عالم ناشناخته برزخ و عالم بعد از مرگ از جمله موضوعاتی است که همواره جذابیت های خاص خود را چه برای سینماگران و هم مخاطبان داشته است. ناشناخته بودن و عدم ملموس بودن آن این اجازه را به فیلمساز می ‌دهد که با تکیه بر تخیل و ذهنیت خود به دنیای برزخ ورود کرده و آن را به تصویر درآورد. بر این اساس فرم فانتزی روایت دراین فیلم به گونه ای با مضمون معنوی آن تناسبی معنادار پیدا می کند.

سازندگان "دموکراسی تو روز روشن" نیز با آگاهی از این موضوع سعی کرده اند تا با رعایت خط قرمزها با تزریق کمدی به ساختار اثرشان به نوعی از این مضامین معنوی تقدس زدایی کرده و آنها را به شکلی شیرین برای مخاطب تصویر کنند. برزخی که فیلم با استفاده از طراحی صحنه و نورپردازی تصویر می کند بسیار ویژه و فانتزی است.

هسته اصلی و لایه های درونی "دموکراسی تو روز روشن" اما قصه ای تلخ، آموزنده و در واقع نوعی امر و نهی اخلاقی است که می خواهد تلنگری به ذهن مخاطب زده و او را متوجه کردار و رفتار خود کند. این پیام اخلاقی و معنوی اما با طعم شیرینی از طنز و در فضایی کاملا مفرح و شاد به گونه ای بیان می شود که تلخی احتمالی تذکر و پیام تربیتی فیلم را اثربخش ساخته و مخاطب به هیچ عنوان در مقابل آن گارد نمی گیرد. اینگونه است که مخاطب در عین حال که به طنازی ‌های امیر ستوده می خندد و از شوخی با مفاهیم لذت می ‌برد ناخودآگاه به پیام‌های فیلم نیز ‌اندیشیده و به فکر فرو می رود.

پیام اخلاقی فیلم نیز در میان همین موقعیت کمیک و شوخی ها و طنازی های بازیگرانش به گونه ای به مخاطب عرضه می ‌شود که در عین لبخند و رضایت، پندی اخلاقی نیز به او داده شود. در واقع کارگردان سعی کرده با تزریق طنز به ساختار اثرش از شعارزدگی دوری کرده و از ارائه مستقیم پیام اخلاقی پرهیز کند. اتفاقی که در "لیلی با من است" و "گاهی به آسمان نگاه کن" هر دو ساخته کمال تبریزی نیز به نوعی افتاده و آنها را به اثری جذاب تبدیل کرده بود.

هر چند فضای فیلم ناخودآگاه و به اندازه کافی زمینه گل درشت بودن پیام و اخلاق را دارد اما فیلم از این لحاظ پذیرفتنی است و دست مخاطب را برای انتخاب میان وجوه تفریحی و اخلاقی کاملا باز می گذارد.سازندگان فیلم اما برای رسیدن به هدف خود از تمام ابزارهای موجود از سوژه بکر، روایت جذاب و روان و جلوه های ویژه استاندارد گرفته تا عناصر و مولفه‌های دیگر مانند مولفه‌های تجاری مانند حضور ستاره ها و ترکیب و چینش بازیگران به خوبی بهره گرفته اند.

فیلم به لحاظ جلوه های کامپیوتری و همچنین جلوه های ویژه میدانی بسیار باورپذیر است. از سوی دیگر ترکیب ستارگانی مانند حمید فرخ‌نژاد، محمدرضاگلزار، نیکی کریمی، نیوشا ضیغمی و محمدرضا فروتن که برخی نقش هایی بسیار کوتاه دارند، از نگاه سازندگان این فیلم به گیشه حکایت دارد. در این میان اما نقش‌آفرینی درخشان حمید فرخ‌نژاد که به تنهایی بار فیلم را بر دوش می کشد جالب توجه است. در مقابل اما حضور نیکی کریمی در نقش یک کارگردان عنصری زائد به نظر می‌رسد به گونه ای که حذف این کاراکتر از داستان، هیچ تاثیری در روند و پیشبرد قصه ندارد.

"دموکراسی تو روز روشن" با بهره مندی از سوژه و ساختاری متفاوت دارای جذابیت های ویژه ای برای مخاطبان مختلف است، مخاطبانی که مختارند تا فیلم را اثری سرگرم کننده تلقی کرده و از طنز شیرین جاری در آن لذت ببرند و یا آنها که در جستجوی کشف نمادها و لایه های عمیق تر فیلم هستند و وجه اخلاقی آن را ترجیح می‌دهند.

نویسنده: عرفان جلالی