گزارش ویژه هنرنیوز از فرجام مرکز اسناد میراث فرهنگی؛

آرامش پس از طوفان مرکز اسناد به چه قیمتی حاصل شد؟

23 فروردين 1393 ساعت 10:52

درحالی قرار است سازمان میراث فرهنگی در آخرین روزهای فروردین ۹۳ بازگشت مرکز اسناد و کتابخانه را به موطن اصلی خود جشن بگیرد که مرداد سال ۸۹ هر چه کارکنان سعی کردند مراتب اعتراض خود را از انتقال پژوهشگاه و مرکز اسناد به شیراز به گوش نمایندگان مجلس و دیوان عدالت اداری برسانند راه به جایی نبردند.

مریم اطیابی - به گزارش هنرنیوز، همانطور که پیش بینی شده بود زلزله در تهران رخ داد. اما نه در همه شهر در سازمان میراث فرهنگی! آن هم نه ۷ ریشتر و ۹ ریشتر ... زلزله‌ای به وسعت نابودی تاریخ فرهنگی – معنوی یک ملت! واکنش کارمندان سازمان میراث فرهنگی اعتراض و تحصن جلوی مجلس شورای اسلامی و نوشتن نامه به دیوان عدالت اداری بود و واکنش مسئولان ذی ربط در سه قوه مجریه، مقننه و قضاییه، سکوت بود!
 

اسناد راکد باستان‌شناسی شامل نامه‌نگاری‌ها و دستخط‌ها و مکاتبات از آندره گدار، گیرشمن، پوپ تا نامه‌نگاری‌های بعدی است. به عبارتی مکاتباتی از سال ۱۲۹۰ تا کنون. در این اسناد که مربوط به تمام استان‌هاست فهرست اشیا حفاری، این که چه بوده، از کجا کشف شده، به کجا رفته، چه کسی با کاوش موافقت کرده، حفاری‌های تجاری و پرونده اداره عتیقات... آمده است.
 

کارشناس این بخش می‌گوید:« این اسناد در کارتن‌هایی بود که روی اسناد کد خورده و روی کارتن‌ها تاریخ‌ قید شده بود مثلاً اسناد سال ۱۳۲۰ تا ۱۳۲۱ اما اکنون به دلیل آن که کارتن‌ها یکبار در شیراز صرفاً برای نمایش باز شده و محتویات آنها بیرون آمده و خود کارتن‌ها دور ریخته شده ، بایدساعت‌ها وقت گذاشت تا بدانیم این اسناد به هم ریخته برای چه دوره‌ای و متعلق به چه اثری است، چرا که علاوه بر برچسب اسناد، کد کارتن‌ها نیز کنده شده بنابراین تطبیق با فهرست مدت‌ها زمان می‌برد.»

او با اشاره به این که پیش از رفتن به شیراز ۹۸۸۳پرونده مرتب شده بود، ادامه می‌دهد:«. ۴۰ سال که از نامه‌نگاری اداری بگذرد یعنی کسی با این اسناد کاری ندارد و جزو اسناد راکد محسوب می‌شود. این اسناد تاریخی است و برای پژوهشگران مفید است . البته پس از مرتب شدن باید از این اسناد اسکن گرفت. هنوز آماری از تعداد اسناد گم شده احتمالی در این بخش نداریم.»

وای به روزی که ...

نقشه‌های اوزالیدی توجه مرا را جلب می‌کند. راستی از نقشه‌ها چیزی گم شده است؟ کارشناس توضیح می‌دهد:« نقشه‌ها باگیره‌های مخصوص آویزان می‌شوند اما اینقدر برای انتقال عجله داشتند که گیره‌ها را باز نکردند و نقشه‌ها را همینطور با گیره بردند. این کار سبب پارگی نقشه‌ها شده علاوه بر این نقشه‌های سالم هم سه سال لوله بوده که باید مدتها پهن باشند تا از این حالت در بیایند.»

 

 

وقتی می‌پرسم درباره نقشه‌های مفقودی و آسیب دیده چه می‌کنید؟ در پاسخ می‌گوید:« تک تک نقشه‌ها را جستجو می‌کنیم اگر در پایگاه دیجیتالی ما ( نقش جهان) موجود باشد که می‌شود آن را تکرار کرد، اگر موجود نباشد همین نقشه‌ها را تا آنجا که می توان ترمیم می‌کنیم. آنهایی هم که کلاً مفقود شده باشند و هیچ سرنخی در پایگاه از آنها نباشد دیگر نمی‌توان برایشان کاری کرد. 

علاوه بر نقشه‌های اوزالید نقشه‌های کالک و پوستی هم موجود است. نقشه‌ها به لحاظ جنس و سایز متفاوتند. یکی دیگر از کارشناسان می‌گوید:« هر چقدر به اقای خوشنویس- ریاست وقت پژوهشگاه میراث فرهنگی – التماس کردیم فایده‌ای نداشت. حتا بقایی راضی شده بود اما خوشنویس دستور داد باید اسناد منتقل شود.»
اسنادی که قارچ می‌گیرند 

بخش مردم‌شناسی و پرونده ثبت اسناد نیز همین مشکل را دارند. فیش‌ها و اسلایدهای آنها با باستان‌شناسی ادغام شده و نرگس امیری ساعت‌ها وقت گذاشته تا اسلاید تپه‌ها، محوطه‌ها، بناها و... را تفکیک کند. گزارشات و عکس‌ها، فیش‌های مردم‌شناسی، طرح‌های پژوهشی، فیش‌برداری‌ها از کتاب‌ها،عکس‌های خانه‌های تاریخی که برخی دیگر حتا وجود خارجی ندارند و باید به تفکیک درآلبوم چیده شوند. تمام اینها کار کارشناسان مرکز اسناد را چند برابر کرده است. 

کد خبر: 70474

آدرس مطلب: http://www.honarnews.com/vdcbaabz.rhbgzpiuur.html