هنر نیوز - حمام حاج کاظم؛ آخرین نسخه تخریب‏های شهر

در حالی که در بیست سالگی تخریب حمام خسروآقا از مهمترین ابنیه تخریب شده این شهر قرار داریم، حمام دیگری نیز نه با آن درجه از اهمیت هنر و معماری اما دارای اهمیت تاریخی و بافت شهری قدیم توسط شهرداری تخریب شده است. شهرداری می‏گوید در این تخریب متوجه تاریخی بودن بنا نبوده است اما برای نهادی عریض و طویل که برای وظیفه امانتداری شهر شکل گرفته این نه یک پاسخ قابل قبول که در ادامه روندی از سهل‏ انگاری‏هاست.

به گزارش هنرنیوز؛ یک حمام تاریخی دیگر بدون مجوز اداره کل میراث فرهنگی در اصفهان تخریب شده است. حمام حاج کاظم واقع در خیایان مسجد سید که مربوط به دوران قاجار می ‏شد. این حمام جزء آثار درجه یک و فاخر شهر نبود اما مطمئنا آن‌قدر ارزش داشت که با شماره ۲۳۰۱۹ در مردادماه سال ۱۳۸۷ به ثبت ملی رسیده بود.

حال با وجود تمامی ارزش‌های تاریخی، این حمام در روزهای پایانی دی ماه توسط شهرداری به سبب آنچه کج‎شدن دیوار و احتمال ریزش به روی مردم محل و همچنین تبدیل شدن حمام به مرکزی برای فحشا و فساد تخریب شد. بهانه‏ ای نخ‏نما که شهرداری پیشتر نیز با تمسک به آن اثر ارزشمند حمام خسروآقا را در بیست سال پیش تخریب کرد و بعدها معلوم شد قرار بوده در آنجا خیابان حکیم را احداث کنند و فحشا و فساد بهانه‏ ای بیش نبوده که اگر هم بود مسلما چاره‏ اش تخریب نبود.
حمید فرهنگ، مدیر منطقه یک شهرداری اصفهان که خود را تنها مجری این تخریب می‌داند، می‏ گوید: «از تاریخی بودن محل هیچ اطلاعی نداشته و در صورت اطلاع، اجازه چنین تخریبی را صادر نمی‌کرده است.» هرچند از نظر مدیر منطقه یک، حمام حاج کاظم فاقد ارزش تاریخی بوده و حساسیت در مورد این بنا را بی‌مورد تلقی می‌کند. از سوی دیگر مدیر منطقه یک شهرداری اصفهان در بازدید از خرابه‌های این حمام، از حفظ امنیت مردم سخن می‌گوید و خود را موظف می‌داند طبق ماده ۲۴ قانون شهرداری‌ها، هر جایی که برای مردم خطرساز است را تخریب کند.

این صحبت‌ها در حالی است که هر کارشناس و متخصصی در حوزه میراث فرهنگی می‌تواند در مورد ارزش تاریخی این بنا اظهارنظر کند. بنایی که ثبت ملی بودنش به تنهایی مهر تاییدی بر ارزشمند بودن آن است و کارشناسان میراث معتقدند دیوار کج شده می‌توانست با یک مرمت ساده از موقعیت آسیب‏ زا خارج شود.

ناصر طاهری، معاون حفظ و احیای بناهای تاریخی اداره کل میراث فرهنگی اصفهان معتقد است، تخریب حمام حاج کاظم اشتباه بزرگی بوده و شهرداری منطقه وظیفه داشته قبل از هر اقدامی از اداره میراث فرهنگی استان استعلام بگیرد.

موضوعی که شهرداری در پاسخ به آن عنوان می‌کند، نمی‌تواند برای انجام هر گونه اقدامی از اداره میراث فرهنگی استعلام بگیرد و این اقدام را با استناد به طرح تفصیلی توجیه می‎کند. در طرح تفضیلی تمامی مناطق تاریخی و ثبت شده با علامت ستاره مشخص می‌شود. سپس در قالب نقشه در اختیار شهرداری‌های مناطق قرار می‌گیرد اما حمام حاج کاظم با هیچ‌گونه علامتی در نقشه طرح تفصیلی مشخص نشده است. از این رو شهرداری این را کم کاری اداره کل میراث فرهنگی می‌داند و این اداره کل را مسئول اصلی این اتفاق می‌داند.

طرح‏های تفضیلی، در روندی چندین ساله تهیه می‌شود و معمولا دست‏کم ۲۰ سال آینده شهرها را ترسیم می‏کند و حتی بازنگری آن دست‏کم ۵ سال طول می‏کشد و از این رو صحبت طاهری که می‏ گوید: ثبت جدید آثار ملی در طرح‏های تفضیلی چندان به سرعت امکان‏پذیر نیست نشان می‏دهد که شهرداری باید در خصوص تخریب‏ ها در این شهر تاریخی مسئولانه‏ تر کار کند. هرچند این مورد خاص که حداقل ۵ سالی از ثبت ملی آن می‫گذرد، قطعا می‫بایست تا کنون به شهرداری اعلام شده باشد.‬‬