هنر نیوز - تنها یادگار دوره صفوی از تخریب گنبد تا حذف کاشی‌ها

تنها یادگار دوره صفوی از تخریب گنبد تا حذف کاشی‌ها

به گفته یک فعال میراث فرهنگی کاشی‌های گنبد امامزاده محمد نوش‌آباد در ۴ کتیبه این امامزاده جاسازی می‌شوند.

به گزارش هنرنیوز؛ امامزاده محمد شهر نوش آباد اثر ثبت ملی شده به سال ۸۲ سال‌ها است که رنج بی‌حساب می‌برد از سرگردانی بین تصمیم هیئت امنا امامزاده و دوستداران میراث فرهنگی و اداره میراث، تا آنجا که دیگر حتی رنگ فیروزه‌ای‌ گنبدش هم به دست فراموشی سپرده شده است.
محمد رضا جهان میهن - یکی از اعضای انجمن دوستداران آثار تاریخی و مفاخر نوش آباد- درباره تخریب چند باره گنبد این امامزاده می‌گوید: « در سال‌ ۸۳ هیئت امناء اقدام به تخریب بنای تاریخی بقعه امامزاده محمد نمود. اثری که جز آثار ملی کشور به ثبت رسیده و هر گونه دست کاری در آن باید با هماهنگی سازمان میراث فرهنگی انجام شود، اما هیئت امنا شبانه کار تخریب را آغاز کرد و ادامه داد، تا آنجا که ۷۰ درصد بنای تاریخی تخریب شد. آنها پس از آن که در مجرای قانونی گرفتار شدند با انجمن تفاهم نامه‌ای مبنی بر بازسازی ایوان‌ها به همان شکل قبلی امضا کردند، اما پس از این گفتگو بلافاصله ایوان‌ها را از حد قانونی ۶ متر به ۹ متر رساندند، این امر باعث شد تا دید گنبد کور شود.»
به گفته‌ی این فعال میراث فرهنگی ابتدا انجمن و سایر ارگان‌ها مثل اداره میراث ‌فرهنگی، شهرداری با توجه به مصوبه جلسه فرمانداری شهرستان آران و بید گل تذکراتی به هیئت امنا دادند، اما آنها توجهی نکردند و در نهایت دوستداران میراث فرهنگی نوش آباد به ناچار از هیئت امنا امامزاده شکایت نمود و عملیات تخریب را متوقف کردند.
مدتی پس از این ماجرا اداره میراث فرهنگی به هیئت امنا مجوز مرمت گنبد را می‌دهد تا ایوان‌ها به شکل سنتی خود مرمت شوند اما هیئت امنا باز ایوان‌ها را از حد مجاز بالاتر می‌برد و کار مرمت تعطیل می‌شود.
این روند ادامه دامه می‌یابد تا شامگاه ۱۲ بهمن ماه ۸۷ که عده‌ای ناشناس شبانه به جان گنبد افتادند و شکافی در دل گنبد ایجاد کردند.
جهان میهن معتقد است نیت این افراد تخریب کلی بنا بوده، اما در میانه تخریب به دلیل شنیدن صدایی، تصورمی‌کنند کل گنبد در حال تخریب است و از محل متواری می‌شوند .
از صبح همان روز دوستداران میراث فرهنگی به مدت دو شبانه روز از امامزاده محافظت می‌کنند تا مدیر کل میراث استان شکایتی به دادستان کل ارسال و از نیروهای امنیتی درخواست شناسایی افراد مذکور را می‌کند. این داستان چند بار دیگر برای این گنبد اتفاق می‌افتاد. بار دوم فردی که با جرثقیل قصد تخریب گنبد امامزاده را داشته توسط مردم دستگیر می‌شود.
این فعال میراث فرهنگی همچنین از سوء استفاده گروهی در دی ماه سال قبل برای تخریب گنبد به صورت دسته جمعی خبرمی دهد که با هوشیاری دادستانی شهرستان آران و بیدگل و نیروهای اطلاعاتی و امنیتی و نیروی انتظامی این عمل خنثی شده است.

او می‌گوید:«خودتان قضاوت کنید باعث و بانی از بین بردن فرهنگ و تاریخ نوش آباد چه افرادی هستند؟ چه کسانی نمی‌خواهند امامزاده به صورت سنتی و طبق قانونی میراث فرهنگی احیا شود ؟ انجمنی که برای حفظ یک اثر باستانی تلاش می‌کند و می‌خواهد هویت و فرهنگ کشورش را احیاء کرده و اعتبار و بودجه برای امامزاده کسب کند، یا افرادی که می‌خواهند بنایی نامربوط و غیر اصولی که با بافت تاریخی شهر سنخیتی ندارد، بسازند؟.»
اما حمیدرضا انصاری فر- رییس هیات مدیره انجمن دوستداران آثار تاریخی شهر نوش آباد- علت علاقه این افراد به تخریب را، تبدیل گنبد کوچک امامزاده به گنبدی بزرگتر و بلندتر می‌داند.
او معتقد است این افراد به نوع معماری، حفاظت و صیانت این اثر تاریخی توجهی ندارند و تنها به توسعه فیزیکی و بلند بودن گنبد امامزاده علاقه‌مندند.
به گفته‌ این فعال میراث فرهنگی امامزاده محمد از اعتبارات استانی سال ۹۰ برخوردار نبوده و نزدیک به یک سال است پروژه کاشی‌کاری گنبد متوقف شده است.
اداره میراث فرهنگی آران و بیدگل یک سال پیش استحکام بخشی پایه اصلی گنبد را آغاز نموده است. در این پروژه آنها برای سبک کردن وزن گنبد بر روی پایه‌ها اقدام به لایه‌برداری کرده و کل کاشی‌های فیروزه‌ای دوره صفوی و تیموری را از روی گنبد برمی‌دارند. هم اکنون گنبد فاقد کاشی‌های اصلی است.
انصاری فر در این باره می‌گوید: انجمن برای این که حوادث تلخ گذشته توسط افراد سودجو برای گنبد تکرار نشود و گنبد مخروطی شکل امامزاده محمد به حیات دوباره خود ادامه دهد ، به دلیل نبود اعتبارات از محل کمک‌های افراد خیر اقدام به کاشی‌کاری گنبد با نظارت اداره میراث فرهنگی آران و بید گل و کارشناس میراث استان اصفهان نموده است.
به گفته‌ او طی مکاتباتی با اداره کل حفظ بناهای تاریخ قرار است ۳۰۰میلیون ریال از محل اعتبارات ملی برای ادامه مرمت امامزاده به اداره میراث استان تعلق گیرد.

اما چندی قبل علی اکبر اشرفی، رئیس هیئت امنای امامزاده محمد نوش آباد در رسانه ها عنوان کرده بود: «اکنون از امامزاده صفوی نوش آباد هیچ نشانه تاریخی باقی نمانده است، چون این امامزاده با کاشی‌های جدید، دیوارهایی از مصالح گچ، سیمان و آجرهای جدید به صورت نیمه تمام به جا مانده است.»
رییس هیات مدیره انجمن دوستداران آثار تاریخی شهر نوش آباد درباره فرجام این کاشی‌ها توضیح می‌دهد: امامزاده دارای ۱۴ کتیبه به طول یک متر و ۴۰ سانتی متر به نیت چهارده معصوم است. انجمن به منظور حفظ کاشی‌های امامزاده که قدمت آنها به دوره تیموری و صفویه می‌رسد، در نظر دارد کاشی‌ها را در ۴ کتیبه استفاده نماید تا تاریخ این بنا همچنان حفظ شود.
انصاری فر علت استفاده این کاشی‌ها فقط در ۴ کتیبه را کمبود تعداد کاشی‌ها نسبت به ۱۴ کتیبه عنوان می‌کند.