«کتاب یکی درباره دیگری» دستچینی از برخوردهای تاریخی است که لحظاتی از تاریخ را از نگاه مشاهیری که مخاطب هم هستند با چاشنی طنز روایت می کند.
کنار هم قرار گرفتن آدمهای شناخته شده باشد جالب باشد. اینکه هر کدام از چه موضعی به دیگری نگاه می کند. برخوردهای آدمهای درجه یک عالم سیاست با همتایانشان در عالم ادبیات یا هنر چگونه خواهد بود. صداقت خودش را نشان می دهد یا تزویر؟ اشتراکات آنها چه خواهد بود؟ تفاوتهایشان؟ تعارفهایشان؟ نظراتشان درباره آثار یکدیگر چیست؟ شوخی هایشان؟ گذر زمان چه می گوید؟
«کتاب یکی درباره دیگری» دستچینی از برخوردهای این چنینی است که لحظاتی از تاریخ را از نگاه دیگری و کمی با چاشنی طنز روایت می کند. روی جلد کتاب آمده است: «اگر تاریخ را شایعه ای بدانیم که خوب روایت شده، برخوردهای تاریخی اغلب خنده دار این کتاب مفهوم ویژه ای می یابند. یکی درباره دیگری رمان خیالی نیست، سطر به سطر آن مستند است و با هوشمندی نگاشته شده است. گریک بروان بزرگترین طنز پرداز دنیای انگلیسی زبان، از حقیقت پوچی، از لودگی ژرفا و از آشفتگی نظم آفریده است. کتاب او خواننده را هم می خنداند و هم به فکر وا می دارد.»
حسن کامشاد، مترجم ایرانی کتاب «یکی درباره دیگری» نوشته کریگ براوان، طنز‌پرداز و منتقد انگلیسی را به فارسی ترجمه کرده است. در کتاب اصلی جزئیات 101 برخورد ذکر شده که بین چهره های شناخته شده در یک‌ونیم قرن اخیر رخ داده است و به مناسبات بین آنها می پردازد اما در ترجمه حاضر تنها به 36 مورد از این برخورد‌ها اشاره می شود. هر متن هم در کتاب اصلی دقیقاً در هزار و یک کلمه، نوشته شده است و همانگونه که کتاب ذکر کرده «سطر به سطر آن مستند است». بخش پایانی کتاب نیز، کتاب‌شناسی است که در آن منابع هر دیدار، جداگانه، ذکر شده است.
یکی از بخشهای کتاب به دیدار برادران مارکس و چارلی چاپلین اشاره دارد. در این بخش می خوانیم: «برادران مارکس از مینیاپولیس به ادمونتون می رفتند، در وینیپگ، بین عوض کردن قطار، سه ساعت معطلی داشتند، گروچو خیابان اصلی شهر را می پیماید، می رسد به تئاتر امپراتریس، که از قضا چاپلین در آن برنامه دارد. صدای قهقهه‌ی خنده بزرگی از درون تماشاخانه می شنود. "به عمرم نشنیده بودم تماشاگران چنین شدید بخندند." می رود داخل به پشت صحنه، و خود را به چاپلین معرفی می کند و از او می خواه به دیدن نمایش برادران مارکس بیاید.
چاپلین دعوت را می پذیرد. البته بازی گوشی اش را هم کنار نمی گذارد، در ردیف جلو می نشیند، و در تمام مدت نمایش روزنامه می خواند، در لژ مخصوص به آنها جا می دهد. برادران بلیت هایشان را در اختیار چهار خاخام ارتدوکس با ریش و پشم بلند می گذارند. چاپلین گمان می برد خاخام ها برادران مارکس‌اند که خود را به آن شکل در آورده‌اند، پس شروع می کند به سر به سر گذاشتن آن ها و خاخام ها اعتراض کنان بیرون می‌روند.» چند بار هم در برخوردهای مختلف با رسم مرادکُشی مواجه می شویم. این که چگونه استادی دست شاگردی را می گیرد و بعد از این که شاگرد برای خود کسی شد روبروی استاد قرار می گیرد. کتاب نکات آموزنده فراوانی را هم در مورد تعاملات انسانی، دست تقدیر و حبابی‌های نابه‌جای دور مشاهیر در خود جای داده است.
عناوین برخی یادداشت های کتاب عبارت اند از: برخورد اشراف زاده انگلیسی با آدولف هیتلر، تئودور روزولت در دیدار با اچ جی ولز مهلت حرف زدن پیدا نمی کند، مارک تواین با هلن کلر وداع می کند، یوسیف استالین به ماکسیم گورکی شیرینی می دهد، جورج برنارد شا با دوچرخه اش می زند به برتراند راسل، وینستون چرچیل لارنس اولیویر را غافلگیر می کند و...
یکی درباره‌ی دیگری (برخوردهای تاریخی) به قلم کریگ براون و ترجمه حسن کامشاد توسط انتشارات نیلوفر با قیمت 12000 تومان روانه بازار شده است.
