نگاهی بر شعر و ترانه در کتابهای کودک؛ /۲/
گل وجود کودک را با شعر آبیاری کنیم
17 شهريور 1392 ساعت 12:58
کتاب‌ها کمک می‌کنند کودکان با گستره واژگانی بیشتری آشنا شوند و تجربه‌ها و احساسات و عواطف جدیدی را در آن‌ها به وجود می‌آورند.
به گزارش هنرنیوز، کودک با مرتبط ساختن پدیده‌های جدید با تصاویر موجود در کتاب‌ها و نیز ارتباط آن‌ها با آموزه‌های قبلی خویش به کشف و شناخت بیشتر دنیای پیرامون خود اقدام نموده و از تفکر در مورد مسائل و رسیدن به نتایج تازه احساس لذت می‌کند.
کودکان زیر شش سال با کتاب‌ها و اشعار موجود در آن همانگونه که به آن‌ها ارائه می‌شوند ارتباط برقرار می‌کنند.
شعر با اولین بند در ذهن کودک آغاز شده و با آخرین بند به پایان می‌رسد و تصاویر همانطور که در کتاب ارائه شده‌اند در ذهن کودک ثبت می‌شوند.
بنابراین در یک کتاب موفق برای این گروه سنی باید تلاش شود که تمام مفاهیم و پیامهای ارائه شده در شعر در همان شعر به ذهن کنجکاو و بی‌حوصلهٔ کودک القا شود و به زمانی دیگر و تأملی بیشتر نیاز نداشته باشد.
کتاب باید بدون اضافه گویی و طفره رفتن‌های خارج از حوصلهٔ کودکان سریعاً داستان اصلی را در قالب شعر بازگو کرده و کودک را در همان ابتدا با شخصیت‌های اصلی شعر آشنا نماید و نیز استفاده از نکات خنده دار و بامزه در لابلای شعر به همراه تصاویر روایی و رنگهای شاد باعث جذابیت بیشتر کتاب شده و کودک را برای رسیدن به پایان علاقمند کند که البته می‌بایست پایانی خوش به همراه حل همه مشکلات و مسائل در انتظار کودک باشد و تمام این موارد می‌توانند در راستای انتقال غیر مستقیم محتوای آموزشی اثر باشند تا به کودک نکات اخلاقی، فرهنگی و ارزشهای دینی را مطابق با قدرت درک کودک آموزش دهند.
همچنین در تصویر سازی کتاب کودک در این مرحله باید تلاش شود که از رنگهای شاد و پر انرژی بهره گرفته شود و از رنگهای تیره مثل سیاه و قهوه‌ای و سرمه‌ای کمترین استفاده را نمود و نیز خطوط خشن و طرح‌های مفهومی در این دست کتاب‌ها کاربردی ندارند.
امروزه بعضاً با کتابهایی روبرو می‌شویم که تنها به ساده گویی‌های خالی از مفهوم و داستانهای ساده و سطحی منظوم پرداخته و به همراه تصاویر نه چندان مناسب و بی‌ارتباط به شعر پرداخته و ذهن کودک بعد از مواجهه با چنین کتابهایی در حالتی از سکون قرار گرفته و حتی کمترین لذت را می‌برند و تصوری نامناسب از کتاب را در ذهن خلاق و مستعد کودک به وجود می‌آورند به گونه‌ای که بیشتر جنبهٔ سرگرمی داشته و کمتر به اصل آموزش، تربیت و پرورش کودکان می‌پردازند.
شاعران کتابهای کودک می‌توانند با استفاده از حالت روایی در شعر به پرورش نحوه ارتباط اجتماعی کودک کمک کرده و به کودک مهارت واکنش مناسب در مواجهه با نمونه‌های واقعی را به صورت غیر مستقیم آموزش دهند و در شعر از صنعت جان بخشی برای پرورش و تقویت قدرت تخیل کودکان استفاده کنند و یا با سرودن اشعار معما گونه و نمادین به قدرت دقت و تمرکز بر جزئیات و نکات کلی موجود در شعر بپردازند و با اشعاری که دربارهٔ افراد یا اشیاء پیرامون کودک و همچنین دربارهٔ خود کودک سروده می‌شوند به کودک به شناخت بهتر ویژگی‌های خود و دنیای اطراف خود یاری برسانند.
کتاب کودکان قبل از شش سال دارای تصاویر بیشتر و اشعار و نوشته‌های کمتری می‌باشد و در مقابل کتاب کودکان شش الی دوازده سال به مرور باید از تصاویر کمتر و شعر و ترانهٔ بیشتری به جهت همگام شدن با سیر رشد و تکامل کودکان برخوردار باشد و همچنین لازم است که با درست نوشتن و درج صحیح اشعار در کتابهای کودکان بالای هشت سال که آمادگی خواندن را فرا گرفته‌اند، از قبیل رعایت درست فاصله‌ها و طرز صحیح نوشتن بیت‌ها و قافیه و ردیف‌ها و قالب اشعار و نگارش آن‌ها، کودکان را برای فراگیری ادبیات و همچنین درست خواندن شعر‌ها و لذت بردن از آن‌ها آماده نمود.
کودکان اصولاً از مسائل و اتفاقات تخیلی لذت بیشتری می‌برند، به این دلیل که با کنکاش در دنیای واقعی خود در جستجوی نمونه‌های عینی برای آن‌ها با استفاده از قدرت تخیل خویش برآمده و لذت کشف مسائل و نتایج تازه را تجربه می‌کنند، به همین دلیل تأثیرگذاری تصاویر در یک کتاب گاهی از همان میزان تأثیرگذاری و اهمیت شعر و ترانه برخوردار است.
این تأثیر به کودک در درک واقعیت و محتوا بیش از پیش کمک کرده و می‌تواند به توصیف و تفسیر بیشتر و بهتری از شعر بپردازد و فرصت اندیشیدن و خیال‌پردازی را به کودک هدیه دهند.
از نمونه کتابهایی که با رعایت اصول ذکر شده و متمرکز بر رشد و تربیت کودکان به چاپ رسیده‌اند می‌توان به چند نمونه اشاره کرد.
کتاب «پرنده شد برنده » از اسدا.. شعبانی، «چن تا ستاره وای خدا» از مصطفی رحماندوست، «از برگ گل بهتر» سرودهٔ ناصر کشاورز، «کلاغه کجاست روی درخت» سروده افسانهٔ شعبان‌نژاد، «پنجره‌های آسمان» به کوشش بابک نیک طلب و همچنین از دیگر شاعران گرانقدری که در زمینه ادبیات کودک تلاشهای فراوانی کرده و تأثیر زیادی بر آن بجای گذاشته‌اند عبارتند از شکوه قاسم نیا، محمود‌پور وهاب، جعفر ابراهیمی (شاهد) و... نام برد.
توجه به ویژگی‌های خاص و نیازهای کودکان از جمله عواملی است که باعث کاهش رشد انحرافات شخصیتی در کودکان می‌شود.
حدیثه سوختانلو
کد خبر: 63445
آدرس مطلب: http://www.honarnews.com/vdcbsab0.rhbfapiuur.html