هنر نیوز - تشبیه ذهن به نوشتار در نظام فرویدی

«فرويد و صحنه نوشتار‌» عنوان كتابي است به قلم «ژاك دريدا» با «ترجمه مهدي پارسا» كه چندي پيش از سوي انتشارات روز‌بهان روانه بازار نشر شد.

به گزارش هنرنیوز، کتاب حاضر ترجمه بخشی از متن فرانسه کتاب «نوشتار و تفاوت»، یکی از مهم‌ترین آثار دریدا است. تشبیه ذهن به نوشتار موضوع اصلی کتاب است و دریدا در بررسی‌هایش نشان می‌دهد فروید چگونه با تغییر استعاره‌های مختلف در آثارش ذهن را به متن نوشتاری تشبیه می‌کند.
موضوعات مورد بحث دریدا در این کتاب به پنج بخش تقسیم شده‌اند؛
بخش اول کتاب، تحت عنوان «فروید و صحنه نوشتار» به بخشی از سخنرانی‌ای که در انستیتوی روانکاوی (سمینار دکتر گرین) ایراد شده است اختصاص دارد، در قسمتی از توضیحات دریدا در این باب آمده است: «تصادفی نیست که فروید، در لحظات سرنوشت ساز خط سیرش، به آن مدل‌های استعاری متوسل می‌شود که نه از زبان گفتاری و صورت‌های شفاهی، و نه حتی از نوشتار آوایی، بلکه از امر گرافیکی وام گرفته شده‌اند که هرگز تابع، خارجی و پسین کلمه گفتاری نیست. فروید نشانه‌هایی را طلب می‌کند که رونویسی گفتارِ پُر و زنده که ارباب خود، و نزد خود حاضر است، نیستند. در واقع، این مسئله ما خواهد بود، فروید استعاره نوشتار غیر آوایی را صرفاً به خدمت نمی‌گیرد؛ او استعاره‌های نگاشتی را صرفاً‌ به منظور دست‌یابی به غایات آموزشی مناسب نمی‌داند.»
دریدا با استفاده از مفاهیم فرویدی نشان می‌دهد فروید برای نزدیک شدن به مفهوم نوشتار تا چه حد از متافزیک فاصله گرفته و باز از همین طریق تعلق فروید به متافزیک را بررسی کرده است. همچنین دریدا با نسبت دادن متافزیک فروید به رساله «فایدروس» افلاطون، در جایی می‌نویسد: « کوره راه فرویدی از زیر و زبر حصاری می‌گذرد که می‌توان آن را «افلاطونی» نامید.»
مفهوم فرویدی دیگری که دریدا به کارش می‌گیرد، «سرکوب» است ودریدا به واسطه آن نشان می‌دهد که طی تاریخ تفکر غربی تلاشی برای سرکوب نوشتار وجود داشته است. همواره با سانسور عمومی متن به طور کلی مواجه بو‌ده‌ایم. دریدا قسمی مورخ است که این سانسور ضروری را که موفقیت‌اش محدود است، شرح می‌دهد.مفهوم «سرکوب لوگوس‌محور» نشان می‌دهد که چگونه «یک سرکوب آ غازین در افق یک فرهنگ و یک ساختار تاریخی تعلق داشتن» ممکن شده است.»
دریدا در پایان آورده است: «ما با دنبال کردن استعاره‌های راه، رد، تسهیل و استعاره راهی به که با لگدمال شدن به واسطه راه‌روندگان باز می‌شود، مسیری که با نفوذ از میان نورون‌ها، نور یا موم، چوب یا صمغ، ایجاد می‌شود، تا با خشونت خود را در طبیعت، ماده یا خمیر مایه خود، حک کند، و با دنبال کردن ارجاع خستگی نا پذیر به یک نقطه خشک و نوشتاری که بدون مرکب نوشته شده است، با دنبال کردن تجدید و تکرار رؤیاوار مدل های مکانیکی ـ مجاز مرسلی که همواره بر روی یک استعاره کار می‌کند و سر سختانه ردی را با جایگزین ردی دیگر و ماشینی را جایگزین ماشین دیگر می‌کند ـ از خود آنچه را طلب کردیم که فروید انجام می‌دهد.»
کتاب «فرويد و صحنه نوشتار‌» نوشته «ژاك دريدا» با «ترجمه مهدي پارسا» توسط انتشارات روز‌بهان در ۱۲۰ صفحه و شمارگان ۱۵۰۰ نسخه چاپ و با قیمت ۴۲۰۰ تومان روانه بازار نشر شده است.