هنر نیوز - سابقه اولین استقرار در حوضه آبگیر سیمره به هزاره نهم قبل ازمیلاد رسید

سابقه اولین استقرار در حوضه آبگیر سیمره به هزاره نهم قبل ازمیلاد رسید

پژوهش های باستان شناسی دوران نوسنگی بدون سفال در محوطه های چیا سبز شرقی ،کپرگاه وغارهای چیا سبز توانست اطلاعات جدیدی را در اختیار باستان شناسان قرار دهد که قدمت اولین استقرار را در حوضه آبگیر سیمره به هزاره نهم قبل از میلاد می رساند.

به گزارش هنرنیوز؛لیلی نیاکان دبیر علمی همایش پژوهش های باستان شناسی حوضه آبگیر سد سیمره و سرپرست کاوش های نجات بخشی سد سیمره با بیان این مطلب تصریح کرد :مدارک به دست آمده از بررسی ها و کاوش های باستان شناسی نشان می دهد که اکثریت قریب به اتفاق مکان گزینی ها در روند استقرارهای انسانی از پیش از تاریخ تاکنون، در کنار منابع آبی از جمله رودخانه هاکه دارای شرایط زیست محیطی مناسب بوده واقع شده است.

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری،او افزود:دستاوردهای علمی که در کاوش های باستان شناسی حدود یک دهه گذشته در حوضه آبگیر رودخانه سیمره یافته شد مجالی فراهم آورد تا در این عرصه همکاری تنگاتنگی میان گروه های باستان شناسی و مجریان طرح سد سیمره صورت گیرد.

نیاکان با بیان اینکه در این هم اندیشی دو روزه سعی و کوشش بر آن است تا به گوشه ای از این همراهی و همکاری های مستمر اشاره شود ، رود سیمره را یکی از طولانی ترین رودهای ایران و از مهمترین سر شاخه های مهم رود کرخه اعلام کرد که از ارتفاعات برف گیر شمال غربی ایران سرچشمه گرفته و در مرز مشترک استان های ایلام و لرستان قرار دارد .

این باستان شناس با بیان اینکه ساخت سد سیمره در سال ۱۳۷۶ آغاز شد و هم اکنون مراحل نهایی خود را طی می کندتصریح کرد : این سد از نوع بتونی دو قوسی بوده و ارتفاع تاج سد آن تا پی ۱۸۰ متر ،عرض تاج ۶ متر و طول تاج ۲۰۳ متر است.

او افزود: طول دریاچه ۶۰ کیلومتر و مساحت دریاچه پشت سد ۷/۶۳ کیلومتر بوده و توانایی تولید انرژی به میزان سالانه ۶۷۳ گیگابایت ساعت دارد.

به گفته نیاکان نخستین گام پژوهش های باستانی شناسی انجام شده در یک دهه گذشته از سال ۱۳۸۶ در این محوطه آغاز شد و فرآیند فوق توانست بیش از۱۰۳محوطه باستانی را در دره سیمره به صورت پراکنده شناسایی کند.

او افزود: گام بعدی انتخاب گزینش بر روی محوطه هایی بود که می توانست اطلاعات بسیاری رابه ادبیات باستان شناسی مربوط به دوره های پیش از تاریخ وآغاز تاریخی، تاریخی و اسلامی افزون کندکه مورد کاوش اضطراری قرار گرفت.

وی با اشاره به وقفه ای دو ساله در کاوش های سیمره (از سال ۱۳۸۶ تا اوایل سال ۱۳۹۰) تصریح کرد :بعد از این مدت بار دیگر پژوهش های باستانشناسی با همکاری دوجانبه پژوهشگاه میراث فرهنگی و وزارت نیرو در سال ۱۳۹۲ آغار شد که تا کنون نیز ادامه دارد.

او گفت : این نکته قابل ذکر است که تلاش شبانه روزی باستان شناسان در روند نجات بخشی محوطه های باستانی سیمره درچند ساله اخیر نشان داد که باستان شناسی ایرانی تا چه حد در خدمت اهداف ملی و میهنی گام نهاده و به صورت ویژه با تحمل تمام سختی ها به کاوش های نجات بخشی در این حوضه آبگیر پرداخته اند تا بتوانندآخرین دستاورهای پژوهش های باستان شناسی را در اختیار علاقه مندان حوزه فرهنگ تاریخ ایران قرار دهند.

این باستان شناس گفت:در این همایش سعی بر آن است تا با ارائه سخنرانیها و چاپ مجموعه مقالات همایش و نمایشگاهی از دستاوردهای آثار به دست آمده از کاوش ها بتوان اطلاعات جدیدی در حوزه باستان شناسی و تاریخ در اختیار جامعه باستان شناسی و پژوهشگران فرهنگ قرار گیرد و از سوی دیگر نویدی برای ادامه برنامه ریزی ها برای پژوهش های آینده باشد .

نیاکان این نوید را داد که ارایه سخنرانی ها در این همایش که تا پایان وقت امروز "چهارشنبه "ادامه دارد به کانون گرمی برای تبادل اطلاعاتی که حاصل یک دهه پژوهش های باستانشناسی در حوضه آبگیر سیمره است تبدیل و انگیزه ای برای تولید اطلاعات گسترده تر و عمیق تر در طی سال های آتی شود.

ارایه ۳۰مقاله سرپرستان کاوش

دبیر علمی همایش پژوهش های باستان شناسی حوضه آبگیر سد سیمره گفت : ۳۰ مقاله ای که از سرپرستان کاوش به دبیرخانه پژوهشکده ارسال شد موضوعاتی است که در این همایش مورد بحث و تبادل نظر قرار خواهد گرفت .

مقالاتی که در روند پژوهش های باستان شناسی دوران نوسنگی بدون سفال که در محوطه های چون چیا سبز شرقی و کپرگاه وغارهای چیا سبز صورت گرفته است.

به گفته او ،اهداف کاوش در این محوطه ها مبتنی بر گاهنگاری،مطالعه روند تغییرات تکنولوژی و اقتصادی ساکنان محوطه ،مطالعه بقایای معماری و بررسی تعاملات ساکنان محوطه با محیط پیرامون بوده که توانست اطلاعات جدیدی به دست دهد که قدمت اولین استقرار را در این حوضه آبگیر به هزاره نهم قبل از میلاد مطرح می سازد.

نیاکان افزود:مقالات ارسال شده مربوط به دوره های نوسنگی و محوطه هایی چون چم قوله، چشمه رجب، چهار ارو، اشاره ای بر اطلاعاتی در روند ساختارهای معماری، اقتصاد معیشتی ، فعالیت های صنعتی، ساخت ابزارها و مصنوعات سنگی ، آداب وسنت های تدفین و... نیز به دانسته های این دوره افزون می کند.

به گفته او ،مقالات ارایه شده مربوط به اواخر دوره نوسنگی وعصرمفرغ نیزبه محوطه هایی همچون چهار ارو، قلا پیروزعلی، فراش و چیا سبز غربی وگندم زار اشاره دارد که نشانی از اواخر دوره پیش از تاریخ تا گسست تدریجی آن تا آغاز شهرنشینی را در بر می گیرد و به تحولات فرهنگی این دوره می پردازد.

تخصصی بودن محوطه ها

نیاکان وجود دیوار های دفاعی، فعالیت های صنعتی همچون کوره های سفالگری، فلز گری و ساخت تنبوشه های سفالی برای توریع شبکه آبرسانی را نشانی از تخصصی بودن محوطه های این دوره مربوط به دوران شهرنشینی اعلام کرد .

وی در ادامه به پژوهش های انجام شده درمحوطه ها ی عصرآهن از جمله محوطه های له لارو گندم زاردر این حو ضه آبگیر اشاره کردکه گویای پیشینه ای از حضور آغاز تمدن های بزرگی از هزاره اول است .

نیاکان تصریح کرد : داده های مهم باستان شناختی چون معماری فاخراز این دوره و تزیینات وابسته به آن با به دست آمدن تالار ستوندار و بقایای نقاشی های دیواری هندسی نشان از یکی از کهن ترین تالار های ستوندار در این محدوده جغرافیایی دارد که آن را می توان پیشینه دیگری از تالار های ستون دار در دیگر محوطه های باستانی ایران دانست.

فرهنگ دوران اشکانی

او با اشاره به اینکه سفالینه ها و دیگر اشیاء به دست آمده از این پژوهش ها نقش موثری در شناخت بیشتر از این دوره فرهنگی دارد گفت :دوره تاریخی سیمره باوجودمحوطه های چون شهر بزرگ برزقواله با قلعه سیرم شاه و قلعه گوری و سرگند آب توانست با توجه بر ریشه های فرهنگی از دوران اشکانی هنر نوینی را پدید آورد.

به گفته او گواه این امر گچبری هاو پلان معماری بد ست آمده با توجه به ساختار کوره های گج که نشانی از کارگاه های صنعتی و تخصص در این دوره را روشن می کند ، است .

نیاکان افزود: در واقع بار دیگر دریافت ما از تاریخ فرهنگ و تمدن دوره ساسانی در این بخش از ایران با پژوهش های باستان شناسی انجام گرفته چشم انداز واقعی را بر نقش مقتدرانه ایرانیان در دنیای آن روزگار آشکارمی سازد.

به گفته او ، تاثیر فرهنگ هنری دوره ساسانی در قرون اولیه اسلام در قلمرو هنر اسلامی ایران به گونه ای چشمگیر نمایان است که تفکیک آثار هنری اوایل اسلام از دوره ساسانی کاری دشوار است اما بقایای معماری و مواد فرهنگی آن را در محوطه های للار و دیگر محوطه های این حوزه فرهنگی می توان مشاهده کرد