هنر نیوز - ردیف «موسی خان» معروفی کامل‌ترین ردیف موسیقی وزارت فرهنگ بود

بررسی ردیف‌های موسیقی در گفتگوی هنرنیوز با امین‌الله رشیدی:

ردیف «موسی خان» معروفی کامل‌ترین ردیف موسیقی وزارت فرهنگ بود

امین‌الله رشیدی با اشاره به اینکه نباید به تکرار کارهای بیهوده بپردازیم گفت: ردیف موسی خان معروفی کامل‌ترین ردیف موسیقی وزارت فرهنگ بود.

امین الله رشیدی خواننده و محقق موسیقی که کار موسیقی را از رادیو آغاز کرد کار ردیف در موسیقی را نزد موسی خان معروفی آموخت که با توجه به رویکرد مجدد برخی نهاد‌ها از جمله حوزه هنری به احیای این ردیفها که نمونه آن کار محسن نفر بود با وی به گفتگو نشستیم.

در ابتدا توضیحاتی در خصوص ردیف موسی خان معروفی ارائه نمایید.

ردیف موسی خان معروفی در سال ۴۲ تا ۴۴ برای ارائه آماده شد و وزارت فرهنگ و هنر در آن سالها کتاب ردیف موسی خان معروفی را به چاپ رساند. آلبومی هم با نوازندگی تار مرحوم سلیمان روح افزا در باب این ردیف ارائه شد.
من در رابطه با ردیف‌های موسیقی در کتاب سوم خودم توضیحاتی ارائه داده‌ام و تا جایی که خاطرم هست ردیفی که موسی خان معروفی، معرفی کرد کامل‌ترین و بهترین ردیفی بود که در وزارت فرهنگ و هنر آن زمان مطرح شد. با این وجود انتقادات زیادی به این ردیف وارد شد و اختلاف نظرهای متفاوتی در خصوص گوشه‌های این ردیف‌ها بیان گردید، همین موضوعات باعث شد انتشار این ردیف چند سالی در وزارت فرهنگ و هنر به تعویق بیافتد.

بازنویسی و ارائه مجدد ردیف‌های موسیقی توسط برخی اساتید و برخی نهادها چه تأثیری بر وضعیت موسیقی فعلی خواهد داشت؟

حال با گذشت چند سال از ارائه این ردیف‌ها تدریس آنها لازم است، اما چه لزومی دارد چندین بار این ردیف‌ها به صورت مجدد ارائه شود. اگر قصد احیای دوباره است، باید روش دیگر انتخاب شود.
در حوزه موسیقی باید کارهای دیگر و تازه‌تری ارائه شود. نه اینکه دائماً در حال درجا زدن باشیم. این ردیف‌ها در جای خود تولید شد، و در جای خود وجود دارد، آیا زمانی که آهنگسازان و فعالان موسیقی ما بودجه و حمایتی برای خلاقیت خود ندارند جایز است که هزینه‌های گزافی صرف بازآوری این ردیف‌ها شود. این عدم حمایت‌ها و انتقال بودجه به سمت احیای تکرار و مکررات روح خلاقیت، ابداع و ابتکار را از هنرمندان می‌گیرد، باور کنید هنوز موسیقی ایران و جهان به تولید آهنگ‌های جدید که ماندگار باشند نیاز دارد. بازگشت به گذشته و تکرار مکررات چه فایده‌ای می‌تواند داشته باشد.

منظور شما این است که پرداخت به چنین کارهایی نمی‌تواند چندان فایده‌ای داشته باشد؟

کارهایی که در گذشته اتفاق افتاده در جای خود اهمیت زیادی دارد و باید از گذشته کمک بگیریم تا کارهای آینده را بتوانیم تدارک ببینیم. نباید گذشته را تکرار کرد. موسیقی خلاقیت و ابتکار نیاز دارد، البته لازم به ذکر است برای خلاقیت و ابتکار صرفاً نیاز به تحصیلات آکادمیک نیست بلکه به خود فرد بستگی دارد.
این کارهای ردیفی چند سال پیش هم در مجله لاهور صورت گرفت، در این مجله مقاله جامعی در این باب به چاپ رسیده است. تاکنون هم بیش از حد لازم به حواشی ردیف‌نوازی پرداخته شده است.

نظر شما در خصوص ردیف‌های دیگری که تهیه شده چیست؟

غیر از این ردیف، ردیف دیگری که متعلق به آقای عسگری بود نیز مطرح شده بود که البته پیچیدگی زیادی داشت، به عنوان مثال یک گوشه نوا توسط ایشان در ۸۰ گوشه بیان شده بود، برای نواختن هم زمان زیادی مورد نیاز بود. البته در این زمینه می‌توان به ردیف استاد رضا وهابی اشاره کرد که از شاگردان استاد علی‌اکبرخان شهنازی بود نیز اشاره داشت.

آیا این ردیف‌ها به صورت کامل در عمل به کار می‌رود؟

نه اینطور نیست به عنوان مثال، خوانندگان بزرگی چون آقای بنان یک دستگاه مانند سه گاه را به صورت کامل اجرا نمی‌کردند چرا که از حوصله مخاطب خارج بود و به عنوان مثال درآمد زابل و مخالف گویه را انتخاب می‌کردند که این نشان می‌دهد پرداخت بیش از حد به دستگاه‌ها کار درستی نیست.

طاعت از دست نیاید گنهی باید کرد ******* در دل دوست به هر حیله رهی باید کرد