یاسین پورعزیزی: کار یکی از مهمترین ویژگی های جهانی زندگی انسان است. تقریبا بخشی از زندگی خود را محل صرف می کنیم. این اغلب با روزمرگی و خستگی همراه است و در نضاد با چیزهایی است که دوست داریم انجام دهیم. کار در دوران یونان باستان و نزد فلاسفه آن دوران به عنوان یک نفرین وحشتناک در نظرگفته می شد. با این حال تحقیقات نشان می دهد که کار زندگی را طولانی می کند و به طور کلی برای سلامت جسمی و روانی مردم خوب است. شاید به همین دلیل باشد که کار به طور فزاینده ای به عنوان یک منبع حیاتی برای معنا یافتن و هویت اجتماعی شناخته شده است.  نگرش ما به شکل قابل استدلالی در دهه های اخیر در حال تغییر بوده آن هم به صورت یک تقاضای افزایشی در جهت معنا یافتن و درک خود در محل کار.

لارس اسوندسن که استاد دپارتمان فلسفه در دانشگاه گربن نروژ است با این کتاب استدلال می کند که ما نیاز داریم تا این شناخت مجدد خود از احساساتمان درباره کار و این کم شدن تدریجی فاصله بین تفریح و کار را کامل کنیم. کار مانند فقر همیشه همراه ما است. اما برای غلبه بر احساس هدر رفتن ما باید به کار نه فقط به عنوان یک مولد بلکه یک فعالیت بازخلاقانه بی‌اندیشیم. اسوندسن در مقدمه خود بر کتاب از بایدهای ایدئولوژی امروزی کار می گوید اینکه کار باید معنادار و خوشایند باشد. که همکاران هر کسی باید دوستانش هم باشند و کار هم در درجه اول باید ابزاری برای خودپروری باشد. به علاوه او اشاره می‌کند با پیدایش تکنولوژی جدید، قوانین محدود کننده محل و مدت کار از بین رفته است. بنابراین مرزبندی میان کار و تفریح کمرنگ شده است. نویسنده سپس به تعریف کار می پردازد و ویژگی های تعیین کننده آن را بر می شمرد، چه چیزی کار هست و چه چیزی نه. در بخش «از نفرین تا تکلیف: تاریخچه مختصر فلسفه کار» دیدگاه اندیشمندان مختلفی مورد بررسی قرار می گیرد. مثلا «هسیود» کار را ننگ نمی دانست بلکه بیکارگی و تن پروری را ننگ آور می دانست.

آرا و عقاید «ارسطو»، «افلاطون»،«بندیکوس»،«توماس آکویناس»، «ژان کالون»، «مارکس وبر»، «تاماس کارلایل» و بسیاری دیگر در مورد کار از جنبه های مختلفی مورد بررسی قرار گرفته است. به عنوان نمونه ارسطو ادعا می کرد که درست همانطور که هدف جنگ صلح است هدف کار هم تفریح است. شاید حتی برایتان جالب باشد که بدانید ارسطو بعضی انسانها را ذاتا برده می دانست. «ژان کالون» اصلاحگر پروتستان قرن شانزدهم بر خلاف آن بدگمانی سنتی نسبت به پول در تفکر مسیحی، ادعا کرد وظیفه دینی هر کسی است که شغلی را انتحاب کند که بیشترین درآمد را برایش داشته باشد. کار می تواند به عاملی برای بیگانگی تبدیل شود. آن هم برای آدمهایی که عملا نمی توانند به معنایی که از قرار معلوم در دل کار هست دست یابند.

اسوندسن با گذری بر فلسفه، تاریخ، ادبیات و حتی سریال‌ها و ترانه‌های روز می‌کوشد تصویری چند بعدی از کار به دست دهد. او از تز خاصی درباره کار دفاع نکرده است و رهنمونی هم برای رابطه فرد با کارش هم به خواننده ارائه نداده است ولی تصویر واضحی از کار ارائه داده است. تصویری که براساس آن ما در می یابیم در مقایسه با مردمی که سالها پیش می‌زیسته اند خیلی سخت تر کار نمی‌کنیم و بیشترمان از لحاظ ثروت مادی خیلی هم مرفهیم و انتظارتمان از کار هم اینقدر بالا نبوده. البته نویسنده روی یک نکته در انتها تاکید می کند و آن هم این است که ما باید به جای این فکرها به کار دل ببندیم زیرا که این دلبستگی پیش شرط معنای اصیل در کار است.

این کتاب با ترجمه فرزانه سالمی از 9 فصل با عنوان‌های از نفرین تا تکلیف تاریخچه مختصر فلسفه کار، کار و معنا، توزیع کار، کار و تفریح، مدیریت شدن، دستمزد، کار در عصر وفور، پایان کار؟ و زندگی و کار را و با قیمت 12000 تومان در 225 صفحه از سوی انتشارات گمان به چاپ رسیده است.

هنر نیوز