بررسي تطبيقي و سنخ‌شناسي مطالعات كيفي در علوم انساني
25 اسفند 1388 ساعت 16:03
با توجه به اينكه امروزه تحليل عميق در مورد مطالعات صورت نمي‌گيرد و تفكر كيفي در پژوهش‌ها وجود ندارد و با درنظر گرفتن اين مسئله كه هدف اصلي پژوهش كيفي فقط جمع‌آوري اطلاعات نيست، بلكه تحليل اطلاعات جمع‌آوري شده ملاك اصلي مي‌باشد.
هدف كتاب، معرفي ويژگيهاي ديدگاه كيفي روش‌هاي اجراسازي و تحصيل در فهم و به كارگيري آن و ارائه راهكارهاي اساسي به منظور ارتقاء هرچه بيشتر كيفيت مطالعات كيفي در زمينه علوم‌انساني در كشور مي‌باشد.
روش در حوزه علم و پژوهش يك امر خودآگاهانه و ساخت يافته است. وقتي از روش كيفي سخن گفته مي‌شود به تعبيري از يك روش خودآگاهانه، نه يك روش خودانگيخته بحث مي‌شود. روش تحقيق كيفي در واقع مجموعه‌اي از ابزارهاي شناختي نظام‌مند است كه انسانها براي شناخت جهان پيراموني خود بكار مي‌گيرند.
از مزيت‌هاي مهم ديدگاه كيفي در جمع‌آوري اطلاعات دقت و نزديكي به واقعيت موضوع مورد مطالعه مي‌باشد. ديدگاه يا روش كيفي يا پارادايم كيفي داراي قدمتي تاريخي است، ولي بدون شك در رويكردهاي علمي خصوصاً در حوزه علوم راهبردي، مي‌توان كارهاي "مارسل موس" را آغازگر اينگونه تفكر و روش دانست.
نوع‌شناسي مطالعات كيفي عبارتند از: محيط نگاري، پژوهش درعمل، تاريخ نگاري، تحليل فاصله، مصاحبه خبرگي، تدوين راهبرد و تحليل معنوي.
از منظر معرفت‌شناسي، روش كمي و كيفي رويكرد متفاوتي ندارند. هر دو روش به دنبال طرح سؤالي اساسي و در جستجوي شناخت جهان هستي هستند، با اين تفاوت كه روش كمي سعي در علمي جلوه‌دادن هرچه بيشتر خود دارد و لذا پا جاي پاي روش‌هاي علوم تجربي گذاشته و ديدگاه اثبات‌گرايانه و يا قابل تجربه خود را رونق مي‌دهد. فرضيه آزمايي يكي از اهداف اصلي و عمده روش كمي مي‌باشد، اما روش كيفي، بريك ديدگاه فلسفي تفسيرگرايانه مبتني است.
در مورد فرضيه در تحقيق كيفي بايد يادآور شد كه دراين روش پژوهشگر قصد آزمون فرضيه‌اي را ندارد و فقط اطلاعات بدست آمده، نتايج پژوهش را هدايت و فرضيه‌ها را شكل مي دهد. در ضمن محدود نبودن در سطح يك يا دو متغير، از ديگر ويژگيهاي اين روش است و نيز از نظر انتخاب موضوع، موضوعات ملموس، انساني و رويارويي انتخاب شده و در سطح خرد به صورت عميق آن را مورد مطالعه قرار مي‌دهد. پژوهشگران بايد در روش كيفي، به نمونه‌برداري در محيط تحقيق توجه كنند چرا كه اگر نمونه‌برداري براساس روش‌هاي صرفاً اتفاقي و ذهني انجام شود، اعتبار خود را از دست مي‌دهد.
با توجه به لزوم و اهميت روزافزون پژوهش و تحقيق در كشور به خصوص تحقيقات كيفي و به منظور دست‌يابي به اهداف چشم‌انداز بيست ساله مخاطبان اين كتاب را كه حاصل كوشش و تحقيقي ارزشمند است، مديران راهبردي، اساتيد دانشگاه‌ها به خصوص در حيطه روش شناسي كيفي، دانشجويان و فرهيختگان، محققان و پژوهشگران تشكيل مي‌دهند.
كتاب «بررسي تطبيقي و سنخ‌شناسي مطالعات كيفي در علوم انساني» را حسين عصاريان‌نژاد تاليف و انتشارات دانشگاه عالي دفاع ملي در سال 1387 و 32 صفحه منتشر كرده است.
کد خبر: 8823
آدرس مطلب: http://www.honarnews.com/vdcc.iq4a2bq41la82.html