هنر نیوز - خط فارسی و هنر خوشنویسی به کشورهای اکو باز می‌گردد

خط فارسی و هنر خوشنویسی به کشورهای اکو باز می‌گردد

اين روزها مؤسسه فرهنگي اکو در جنب و جوش تدارک جشنواره خوشنويسي اکو است. اين جشنواره که قرار است هفته سوم مهر ماه در تاجيکستان برگزار شود، بعد از برگزاري دو سالانه خوشنويسي قزوين به پيشنهاد دکتر ايوبي، رئيس مؤسسه فرهنگي اکو طرح‌ريزي شد و توسط شوراي سياستگذاري متشکل از استادان به نام خوشنويسي ايران راهبري مي‌شود.
با حکم دکتر حجت‌اله ایوبی، رئیس مؤسسه فرهنگی اکو هفت نفر از استادان خوشنویسی کشور به عنوان اعضای شورای سیاستگذاری خوشنویسی این مؤسسه و جشنواره خوشنویسی اکو منصوب شدند. استاد غلامحسین اميرخاني، استاد یداله کابلي، استاد نصراله افجه‌اي، استاد علی شيرازي، استاد امیراحمد فلسفي، استاد محمد حیدری و استاد رضا بني‌رضي این افراد هستند. در این حکم استاد امیرخانی به عنون رئیس شورای سیاستگذاری، استاد کابلی به عنوان دبیر این شورا انتخاب شده‌اند.
محمد حيدري، يکي از استادان برجسته خوشنويسي ایران، دبير هنري اين جشنواره را برعهده دارد. او در گفتگو با روابط‌عمومي مؤسسه فرهنگي اکو با اشاره به اين که جشنواره خوشنويسي اکو، صرفا يک نمايشگاه از آثار خوشنويسان ايراني نيست، گفت: «برنامه‌ريزي ما اين بود که در اين نمايشگاه از آثار خوشنويسان کشورهاي عضو اکو که زماني خط فارسي در آن‌ها رايج بوده استفاده کنيم؛ کشورهايي مثل ترکيه، پاکستان، افغانستان و آذربايجان. در اين کشورها در حدي که مقدور بوده و بر اساس ارتباطاتي که داشتيم آثار خوشنويسي را جمع‌آوري کرديم. جمع‌آوري آثار تعدادي از کشورها هم به عهده تاجيکستان گذاشته شده است.»
به گفته حیدری عليرغم زمان کوتاهي که برای دریافت آثار خوشنویسان کشورمان وجود داشت، بیش از 200 اثر برای شرکت در این جشنواره به موزه هنرهای معاصر ارسال شده است. 60 اثر از این تعداد، از بین آثار شرکت‌کننده در دو سالانه قزوين انتخاب شده‌اند. حیدری افزود: «اميدوار هستيم اگر آثار خوشنویسان کشورهای ترکيه و افغانستان هم برسد، چيزي در حدود 300 اثر خوشنويسي در جشنواره روي ديوار ببينيم.»
دبیر هنری جشنواره خوشنویسی اکو در توضیح هدف از برگزاری این جشنواره را به سابقه رواج خط فارسی و خوشنویسی در کشورهای عضو اکو اشاره کرد و گفت: «در گذشته نه چندان در اين منطقه زبان فارسي، خط فارسي و حتي خوشنويسي فارسي رايج بوده است. اما در چند دهه اخير آرام‌آرام محدوده جغرافیایی‌ای که خط فارسي در آن رایج است، کوچک‌تر شده است. در مورد زبان فارسی تقريبا مي‌‌توان گفت این محدوده کشورهاي ايران، افغانستان و تاجيکستان را در بر می‌گیرد و در مورد خط فارسی هم فقط ايران و افغانستان را شامل می‌شود. البته ترکيه کشوری است که خوشنويسي هميشه در آنجا رايج بوده و هنوز هم به لحاظ خوشنويسي جايگاه ويژه‌اي دارد، اما خوشنویسان این کشور بيشتر مطالب عربی را با خطوط نسخ و ثلث می‌نویسند.»
او افزود: «هدف از برگزاري اين جشنواره که قرار است بعد از تاجيکستان در ديگر کشورهاي عضو اکو هم برگزار شود، اين است که مردم این کشورها دوباره با ريشه و پيشينه فرهنگي‌شان ارتباط پیدا کنند و با خط و زبان فارسي آشنا شوند.»
حیدری همچنین در مورد انتخاب تاجیکستان به عنوان اولین میزبان جشنواره خوشنویسی اکو گفت: «شايد به اين دليل تاجيکستان به عنوان اولین محل برگزاری این جشنواره انتخاب شده که ما احساس کرديم هم مردم و هم مسؤولين اين کشور علاقمندند که زبان و خط فارسي براي نسل جديد آموزش داده شود. ضمن اینکه هنوز زبان فارسي در تاجیکستان رايج است و مردم به این زبان تکلم می‌کنند.»
این استاد خوشنویسی برگزاری این جشنواره را برای ترویج و ماندگاری خط فارسی و هنر خوشنویسی به شرطی مفید دانست که برنامه‌ریزی مشخصی برای ادامه این راه وجود داشته باشد. او گفت: «اگر این برنامه صرفا برگزاري يک نمايشگاه باشد شايد خيلي نبايد به نتايج آن خوش‌بين باشيم. چون سال‌هاست مشابه اين نمايشگاه چه به صورت گروهي و چه به صورت انفرادي در همين کشورها برگزار شده‌اند. اين نمايشگاه‌ها فقط در حدی مفید است که نگاه مردم تاجيکستان را به هنري که در منطقه خودشان ريشه داشته آشنا کند، اما به اعتقاد من اگر بخواهيم این حرکت تأثيرگذار باشد بايد کار ريشه‌اي انجام دهيم. آن چيزي که مي‌تواند مؤثر باشد انتقال اين هنر و خط و زبان به مردم این کشور است. اگر در اين بخش برنامه‌ريزي و هماهنگي و مذاکره انجام و تفاهم‌نامه‌اي امضا شود که این هنر و خط و زبان به صورت آموزش مستمر، رسمي و آکادميک منتقل شود، مي‌توانيم اميدوار باشيم که اين نمايشگاه مفيد بوده است.»
او افزود: «من در سفري که به تاجيکستان داشتم متوجه شدم ديد و مفهومي که مردم اين کشور از خوشنويسي فارسي دارند، فقط نوشتن و بازي با حروف فارسي است و تصور اشتباهي از خوشنويسي دارند. ما با برگزاری نمايشگاه‌ها مي‌توانيم آن ديد را تصحيح کنيم و پشت آن تغيير نگاه بايد برنامه‌هاي ديگري باشد که آن تغيير نگاه با دريافت و عملياتي شدن اين موضوع همراه شود تا ريشه پيدا کند. ما ابتدا بايد خط فارسي را به آن کشور منتقل کنيم و به تبع آن خوشنويسي هم منتقل مي‌شود.»
محمد حیدری در ادامه صحبت‌هایش به آفت‌هايي که ممکن است اين نمايشگاه را تهديد کند اشاره کرد و گفت: «يک مطلب مهم و قابل‌توجه در اين رابطه که معمولا در حرکت‌های فرهنگی اتفاق می‌افتد اين است که ما حرکتي را شروع مي‌کنيم و بخشي از آن را انجام مي‌دهيم ولي بخش اساسي آن فراموش مي‌شود. چيزي که مي‌تواند ما را به هدف نزديک کند اين است که برنامه‌ريزي دراز مدت داشته باشيم. صرف برگزاري يک نمايشگاه ما را به اهداف اصلی‌مان نمي‌رساند. بنابراين اولين آفت فراموشي استمرار اين حرکت است و برنامه‌ريزي‌هايي که پيامد اين نمايشگاه مي‌تواند در دستور کار قرار گيرد مانع بروز این آفت است.»
او نداشتن ارتباط مستمر با کشور میزبان را به عنوان دیگر آفت رسیدن به اهداف برگزاری جشنواره عنوان کرد و افزود: «اگر بخواهيم اين کار به صورت ريشه‌اي در تاجیکستان یا هر کشور دیگری جريان پيدا کند، نباید به کارگاه‌ها و سمينارهایی که در زمان برگزاری نمايشگاه برپا مي‌شود اکتفا کنيم؛ بلکه باید پي‌گير باشيم و انگیزه‌هایی در آن کشور را ايجاد کنيم که طالب این هنر باشد. اين حرکت به يک تعامل دو سویه نياز دارد.»
برگزاری کارگاه‌های آموزش خط‌های نستعليق، ثلث، شکسته و نسخ از برنامه‌های جانبی جشنواره خوشنویسی اکو است تا مردم تاجیکستان با شيوه‌های عملي هنر خوشنويسي هم آشنا شوند. از دیگر فعالیت‌های جنبی نمایشگاه عرضه محصولات فرهنگي و بسته‌ای شامل تعدادی از آثار استادان برجسته خوشنویسی ایران است که اشعار رودکي را در بر می‌گیرد و قرار است در اختيار بازديدکنندگان رسمي از نمايشگاه قرار بگيرد و مردم هم بتوانند آن‌ها را خريداري کنند.
جشنواره خوشنویسی اکو از تاريخ 21 مهر تا پنجم آبان در آثارخانه بهزاد واقع در شهر دوشنبه تاجیکستان برگزار می‌شود.