هنر نیوز - حریم شهر باستانی هفت تپه مشخص نیست

سرپرست هيئت کاوش محوطه باستانی هفت تپه گفت: چون دیوار شهر هنوز مشخص نشده، به طور دقیق نمی‌توان حریم را اعلام کرد.

به گزارش هنرنیوز، بهزاد مفيدی - سرپرست هيئت کاوش محوطه باستانی هفت تپه - با اعلام این که سه هفته از آغاز فصل هفتم کاوش می‌گذرد، اظهار کرد : در این فصل هدفمان مشخص کردن تعداد دوره‌‌های ساختاری شهر باستانی هفت تپه بود. در حفاری‌های قبلی آثار زیادی مشخص شدند، اما تصور می‌شد همه‌ آن‌ها متعلق به یک دوره‌اند.

وی اضافه کرد: در حین انجام کار در فصول گذشته ، متوجه شدیم چندین دوره ساختاری در هفت تپه وجود دارد. به عبارتی ساختمان‌هایی هستند که روی یکدیگر قرار دارند و همه‌ی آنها برای یک دوره نیستند. برخی قدیمی‌‌تر و بعضی جدید‌ترند. حال دقیقتر کار می‌کنیم تا این دوره‌ها را بشناسیم.

مفیدی با بیان این که کل این زمان‌های ساختاری چیزی حدود ۲۰۰ سال را در برمی‌گیرند ، گفت: این محوطه زمانی حدود ۳۵۰۰ تا ۳۳۰۰ سال پیش را در بر می‌گیرند یعنی ۱۵۰۰ تا ۱۳۰۰ پیش از میلاد که به فرهنگ ایلامی مربوط می‌شوند. ایلامی‌ها هزاران سال در این منطقه و سایر نقاط ایران ساکن بودند و به نحوی تا حدودی اجداد ما محسوب می‌شوند. سپس اقوام ایرانی زبان با اینها ادغام شدند و ما ترکیبی از ایرانی‌ها و اقوامی شدیم که در اینجا ساکن بودند یا به ایران مهاجرت کردند.

وی توضیح داد: این محوطه، شهر بسیار بزرگی بوده است. به عنوان نمونه دیوار‌ه این شهر فقط پهنایشان به بیش از ۱۰ متر می‌رسد. تصور مجموعه‌هایی که پهنای دیوارهایش ۱۰ متر و طول آنها ۱۰۰ متر بوده یادآور عظمت این مجموعه‌ی هفت تپه است.

سرپرست هيئت کاوش محوطه باستانی هفت تپه با ابراز تأسف از این‌که فرهنگ ایلامی در ایران ناشناخته بوده و کمتر به آن توجه شده، تاکید کرد: شوش به دلیل پایتخت ایلامی ‌بودنش شناخته‌تر است، اما محوطه‌های باستانی ایلامی در سایر نقاط کمتر از شانس شناخته شدن بهره‌مند بودند. پس از شوش، چغازنبیل نسبتاً شناخته شده و تا حدودی هفت تپه اما نه به آن اندازه که شایسته است. اینجا آثار عظیمی دارد که ما هر فصل سعی می‌کنیم مقداری از آن را از دل خاک بیرون بیاوریم تا بهتر شناخته شود.

وی درباره‌ی زمان اتمام فصل هفتم کاوش خاطرنشان کرد: فصل هفتم حدود یک‌ماه زمان می‌برد. بسته به پیشرفت کار ممکن است زمان اتمام کار کمی عقب یا جلو بیفتد اما قسمت عمده کار تمام شده و نهایتاً طی یک هفته الی ده روز آینده این فصل به پایان می‌رسد.

مفیدی درباره نتایج کاوش فصل هفتم اظهار کرد: در طول این سه هفته توانستیم دیوارها را بهتر بشناسیم و حدس ما درباره‌ی فرضیه ساختارهای متفاوت به اثبات رسید که همه آثار مربوط به همان دوره‌ی ۲۰۰ ساله‌اند برخی جدیدتر و برخی قدیمی‌تر، بنابراین این ساختارها هم دوره نیستند. همچنین مشخص شده ساختمان‌های اولیه تخریب شده و احتمالاً در اثر جنگ یا موضوع دیگر از بین رفته و بعد دوباره روی آن‌ها ساخته شده است.

وی تصریح کرد: با توجه به الواح میخی که در این حفاری‌ها به دست می‌آیند، امیدواریم آرام آرام مشخص شود این تخریب‌ها بر اثر چه جنگی بوده، همچنین مسائل تاریخی آن بهتر شناسایی شود.

مفیدی با اشاره به این که از قبل کتیبه‌هایی بدست آمده، تشریح کرد: طی فصول مختلف کاوش توانستیم یک ساختمان اداری را کشف کنیم. با اندازه‌گیری‌های ژئو فیزیک اندازه‌ی این ساختمان‌مشخص شده و بر مبنای آن حفاری انجام گرفت و به این نتیجه رسیدیم این یک ساختمان اداری است با آرشیوی از الواح گلی که در انباری قرار گرفته بودند.

وی ادامه داد: در این ساختمان اشیای گرانبهایی از فلز ، برنز و قطعات خیلی کوچک طلا پیدا شد که مشخص می‌کرد برخی اشیا احتمالاً طلاکوبی شدند ، اما در آن جنگ کل اشیا احتمالاً غارت شدند. این ساختمان به غیر از اشیای کوچک که بازمانده‌ی اشیای اصلی تقریباً خالی بود . اما خوشبختانه الواح گلی که در واقع لیست برداری اشیا ورودی و خروجی به این ساختمان اداری بودند، باقی‌مانده بود. الواح گلی به درد کسی نمی‌خورد، برای همین از غارت در جنگ مصون ماندند. الواح که در این خاکستر آتش سوزی جنگ ریخته بودند پس از قرن‌ها توسط هیئت کاوش کشف شد.

مفیدی تاکید کرد: براساس همین الواح است که در زمان کنونی ما می‌توانیم مشخص کنیم چه چیزهایی در این ساختمان وجود داشته است. اینجا یک ساختمان اداری بوده با امین اموال، همچنین زمان حکومت چه شاهی، سیستم اداری و اسم آن شخص امین اموال تا حدودی برای ما مشخص شد.

وی درباره‌ی لیست اشیای نوشته شده در الواح کشف شده در این ساختمان اظهار کرد: قسمت عمده‌ی اشیا در رابطه با سوارکاری، ارابه‌ها، زین و یراق اسب، تیر و کمان، تیردان و... بودند. البته ناگفته نماند که همه‌ی این الواح خوانده نشدند.

سرپرست هيئت کاوش محوطه باستانی هفت تپه با بیان این که تعداد این الواح به چند صد قطعه می‌رسد، عنوان کرد: این که تعداد دقیق این الواح چند تا بوده، مشخص نیست چرا که این گل نوشته‌ها کامل نیستند، در آوار شکستند و خرد شدند. بنابراین باید جمع، چسبانده و.خوانده شوند.

وی با بیان این که طی فصول مختلف به صورت مشترک پژوهشگران ایرانی و خارجی روی این محوطه کار کردند، اذعان کرد: در فصل هفتم کاوش گروه فقط ایرانی بوده اما در فصول قبلی همکاری‌های مشترکی بین دانشگاه ماینز آلمان و سازمان میراث فرهنگی ایران انجام گرفته است.

مفیدی درباره‌ی احتمال نیاز به چند فصل کاوش متذکر شد: وقتی دیواره‌هایی با طول ۱۰۰ و پهنای ۱۰ متر در این محوطه وجود دارد، شما تصور کنید چه حجم باید خاکبرداری شود! فکر می‌کنم هفت تپه را حتا اگر پس از من هم حفاری کنند، باز هم کم است. حیاط‌هایی را مسجم کنید مثلاً ۱۰۰ متر در ۱۰۰ متر با اتاق‌های جانبی که ۲ الی ۳ متر زیر زمینند و باید خاکبرداری شوند تا آنها را از زیر خاک در آورند. تعداد ساختمان‌های اینچنینی کم نیستند، پشت پارک و محوطه شهرک ساخته شده نیشکر را هم در برمی‌گیرد.

وی درباره‌ی تعیین حریم این شهر گفت: چون دیوار شهر هنوز مشخص نشده، به طور دقیق نمی‌توان حریم را اعلام کرد اما با توجه به اندازه‌گیری‌های ژئو مغناطیسی این آثار خیلی زیادند و صدها نسل باید در اینجا حفاری، کاوش و خاکبرداری کنند تا این شهر را از دل خاک بیرون بیاورند.غیرممکن است که بتوان گفت مثلاً با ۱۰ فصل کاوش کار در هفت تپه به اتمام می‌رسد.

مفیدی اضافه کرد: خاکبرداری حفاری هم به گونه‌ای نیست که با بلدوز کارکرد. باید با دست و تیشه و حداکثر با کلنگ انجام شود. بنابراین اگر نگاه کنید سه هفته کار انجام شده اما مقدار کمی خاکبرداری بیشتر صورت نگرفته است. تصور بیرون کشیدن شهری در مساحت ۲ کیلومتر در ۴ کیلومتر کاملاً بیانگر زمان مورد نیاز است.

وی همچنین درباره‌ی فصل هشتم کاوش گفت: چون هوای خوزستان در تابستان خیلی گرم است نمی‌توان در آن زمان کار انجام داد. معمولاً فصل‌های کاوش پاییز یا آخر زمستان است. فصل هفتم کاوش در آخر زمستان در حال انجام است بنابراین فصل هشتم کاوش آخر تابستان یا اوایل پاییز آغاز می شود که نه خیلی بارندگی باشد و نه هوا خیلی گرم باشد.