نگاهی کوتاه به فیلم «سرود سرخ»؛

حق با مردم است

8 تير 1392 ساعت 12:41

«سرود سرخ(Red Psalm)» ساخته «میکولش یانچو» سال ۱۹۷۲ از جشنواره کن جایزه بهترین فیلم را دریافت کرد. چندین منتقد از جمله «جاناتان روزنبام» آمریکایی این فیلم را بهترین فیلم خود می داند.

در مزارع مجارستان ۱۸۹۰ کارگران مزرعه در مقابل درخواست کارگزار زمینها برای گرفتن گندم بیشتر مقاومت کرده و دست به اعتصاب می زنند و خواستار سهم بیشتری می شوند.کارگرها دست در دست یکدیگر می دهند، کارگزار با درخواست آنها مخالفت کرده و کیسه های گندم را می سوزاند، کارگران به خشم آمده و دست در دست هم او را می‌کشند. ارتش وارد شده و تیراندازی می کند.کشاورزها در جواب شلیک آنها به پایکوپی می پردازند آواز سر می دهند«رفقا با هم بخوانید، سرودمان غمگین و کارمان طاقت فرساست، تنها ثروتمندانند که وطنی دارند، دشت و صحرا متعلق به آنهاست...» دهقانان از اسلحه های سربازان آتش برپا می کنند. صاحب جوان مزارع می رسد و تلاش می‌کند با کارگران مزرعه به توافق برسد، ولی آنان با شعارهای مارکسیستی جوابش را می‌دهند، نتیجه اینکه ملاک در می گذرد. کشیش محلی در یک سخنرانی کارگران را ضد مسیح اعلام می‌کند و کارگران او را به داخل کلیسا می رانند و کلیسا را آتش می‌زنند. سربازان بیشتری سر می‌رسند و تسلیم شدن کارگران را خواستار می شوند. اول ماه مه می شود، سربازان و اعتصابیون به هم می پیوندند و شادی می کنند اما شیپور شلیک سربازان را از مردم جدا می کند، سربازان مسخ جمعیت را به گلوله می بندند. کشیشی دولتی آمده و از بازماندگان و به نوعی جانبازان کشتار قسم می گیرد که دیگر علیه ظلم به پا نخیزند و از پیمان سوسیالیستی خود اظهار پشیمانی کنند. فرمانده هان به بازماندگان هم رحم نمی کنند و به ظاهر آنها را می کشند اما... 

کمتر از ده سال بعد از مرگ استالین در ۱۹۵۳ و آغاز دوران لیبرالیستی در مجارستان ساخت آثار سیاسی در این کشور جان گرفت و بعد از اینکه «یانوس کادار» نخست وزیر لهستان در ۱۹۶۲ عفو عمومی اعلام کرد فیلمسازی چون میکلوش یانچو پا به عرصه وجود داشت. يانچو که دغدقه های سیاسی رهایش نمی کردند و در تمام آثارش می توان این امر را مشاهده کرد شروع به ساخت فیلمهایی با دیدگاه خودش کرد که جریانات سیاسی مهم کشورش در تاریخی که پشت سرگذاشته بود را در معرض نمایش می گذاشت. سرود سرخ که به خاطر تشکیل شدنش از ۲۸ نمای خارجی از آثار بسیار معروف یانچو است.
 
در ظاهر درامی وجود ندارد اما تقابل دولت مرکزی-که تمام تولیدات ملی را به انحصار خود در آورده-با توده های کارگری که حل مشکلات خود را فقط از طریق انقلاب علیه نظام سرمایه داری امکان پذیر می داند و در نهایت به مرگ آنها منجر می شود، تراژدی را رقم می زند. 

در بسیاری از سکانسهای مبارزه کشاورزان نه فقط رسیدن آنها به هدف(عدالت) بلکه کسب احترام متقابل و حفظ عزت نفسشان از طرف مقابل را شاهدیم. آنها در ابتدا به گفتگو با اربابان و سربازان بر می آیند ولی روح سلطه ای که بر طبقه نشسته بر مسند قدرت مسلط شده اجازه مسالحه را نمی دهد تا جایی که فرماندهان یکی از همرزمان خود را که قصد پیوستن به کشاورزان دارد و برای لحظاتی در شادی آنها شریک می شود می کشند. بوسه ای بر پیشانی این افسر جوان او را دوباره زنده می کند تا او در پایان فیلم شاهد خونخواری هم طرازان خود باشد و با ورود در نهر آبی -که شاید در آن قصد دست شستن از گناه را داشته- و با غرق شدن در خون جاری در آب و زانو زدن در آن به گناهکار بودن خود اعتراف می کند. 

لانگ شات های فیلم موجب می شود ما فقط نظاره گر ماجرا باشیم، سرودهای گروهی نشانه ای است بر مقاومت و همبستگی جمعی مردم و رنگ بندی لباس دهقانان و سربازان و تضاد رنگ ایجاد شده با محیط، به خوبی خفقان حاکم بر جامعه آن دوران را به نمایش می گذارد. خلق سکانسهایی که یانچو در فیلمش به نمایش گذاشته سخت است. آنچه یانچو قصد گفتنش را دارد بسیار عریان است اما وجه سمبلیک فیلم برای آنها که پیش از این فیلمی از او ندیده اند درک مضامین فیلم را مشکل می کند. سبک کار یانچو را متاثر از آنتونیونی می دانند. یانچو با استفاده از برداشتهای بلند دوربینی که آرام و پیچیده حرکت می کند فیلمهای «تارکوفسکی»، «آنجلوپلوس» و «سوخوروف» را به یاد می آورد(چقدر شبیه است معروف آتش گرفتن درخت و خانه در ایثار تارکوفسکی به سکانس آتش گرفتن کلیسا و درخت مجاورش، اینجا انگار تارکوفسکی از یانچو وام گرفته.) در فیلم خبری از قهرمان در لانگ شات نیست. مردم همه قهرمانند، یانچو حق را به فرد نمی دهد، تکرار دیالوگ «حق با مردم است» نگاه مارکسیستی یانچو از دریچه دوربین را تلنگر می زند. با اینکه همه چیز آرام جلو می رود سکونی وجود دارند، دوربین متحرک، پنهای طولانی، بازیگرانی ناایستا و قابی که همه را در برگرفته. سرود سرخ را باید دید،فیلم فریاد انقلابی یانچوست.

کد خبر: 60179

آدرس مطلب: http://www.honarnews.com/vdccosqe.2bqxm8laa2.html