سمیرامیس محمدی_ بهنام کامرانی از جمله چهره‌ها و اساتید دانشگاهی است که تاکنون عضویت در هیات داوری «مجسمه‌های شهری»، «موزه هنرهای معاصر تهران»، «هنر جدید» و «سمپوزیوم بین المللی مجسمه سازی معاصر پدیده» را داشته است. با توجه به اینکه این روز‌ها این سمپوزیوم بین المللی در شهر رویایی پدیده شاندیز در مشهد در حال برگزاری است به گفت‌و‌گویی پیرامون نحوه انتخاب آثار در سمپوزیوم بین المللی مجسمه سازی معاصر پدیده، با او پرداختیم.

هنرنیوز:تاکنون تجربه شرکت و عضویت در هیات انتخاب و داوری سمپوزیوم‌ها و بین المللی های مختلفی را داشتید زمانی که اسم سمپوزیوم بین المللی مجسمه سازی معاصر پدیده را شنیدید و متوجه شدید که طی برگزاری این سمپوزیوم مجسمه‌های ساخته و در این شهر جدید نصب می‌شوند در مورد کلیت آنچه نظری داشتید؟

با توجه به اینکه زمان انتشار فراخوان و ثبت نام برای شرکت در این سمپوزیوم کوتاه بود پیش از اینکه پیشنهاد عضویت در هیات انتخاب این سمپوزیوم به من شود در مورد کلیت آن اطلاعی نداشتم. اما اصولا روند برگزاری سمپوزیوم در ایران روند درستی است و نگاه تخصصی در آن به مجسمه سازی و مجسمه سازی شهری می‌شود. توسعه این روند کمک می‌کند تا به تدریج مجسمه سازان جوان در این سمپوزیوم‌های بین المللی کسب تجربه کنند و ساخته شوند. با برگزاری متداول چنین سمپوزیوم‌هایی به تدریج افراد متخصص تری تربیت می‌شوند زیرا یاد می‌گیرند که در زمان برگزاری سمپوزیوم چگونه فعالیت کنند و کار گروهی چگونه است. از طرفی در سمپوزیوم بین المللی مجسمه سازی معاصر پدیده مجسمه‌های شهر همزمان با ساخت شهر ساخته می‌شوند و هنرمندان می‌توانند با جغرافیای که قرار اسن مجسمه‌ها در آن قرار گیرند از نزدیک آشنا شوند و این موضوع در روند کاری آن‌ها بسیار موثر است.

معمولا یکی از مشکلات هنرمندان در شرکت در سمپوزیوم‌ها و بینال‌های مختلف محدودیت در انتخاب طرح و متریال است، اما در سمپوزیوم مجسمه سازی معاصر پدیده این محدودیت وجود نداشت و هنرمندان شرکت کننده در انتخاب طرح و متریال آثارشان آزاد بودند.

اصولا در هنر معاصر مواد و متریال خیلی اهمیت دارد و استفاده از مواد و متریال‌های گوناگون با تکنولوژی‌های جدید می‌تواند تنوع خوبی به آثار دهد زیرا خود این مواد در هنر معاصر قسمتی از ایده و فرض کاری هنری را شامل می‌شوند.

هنرنیوز:معمولا ایجاد تنوع در نحوه برگزاری سمپوزیوم باعث جلب نظر هنرمندان و همچنین تجربه‌های جدید در کار می‌شود به عنوان یک هنرمند تنوع متریال و آزاد بودن طرح در یک سمپوزیوم بین المللی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

طبیعتا کار سمپوزیوم و مجسمه سازی بزرگ چالش ماده را دارد خصوصا زمانی که قرار باشد کار به شکل گروهی پیش رود اما خوشبختانه خبردار شدم که از نظر تجهیزات، مواد و مصالح فکرهای خوبی در سمپوزیوم مجسمه سازی معاصر پدیده صورت گرفته و بسیاری از مواد در فضای آن شهر موجود است این موارد مسلما کار را برای هنرمند آسان‌تر می‌کند.

هنرنیوز:در زمان ثبت نام این سمپوزیوم بیش از صد و هشتاد و یک طرح متقاضی شرکت در این سمپوزیوم بودند که از این میان هفده طرح در مرحله نخست و در پایان سیزده اثر را برای شرکت در سمپوزیوم پذیرفتید. با توجه به ماکت آثار پذیرفته شده در این سمپوزیوم شاهد حضور رده‌های سنی متفاوتی از هنرمندان با آثار متنوع هستیم چگونه به تعادل در انتخاب رسیدید؟

در انتخاب آثار شاهد تقاضای هنرمندان در رده بندی‌های سنی مختلفی از ایران و سایر کشور‌ها بودیم اما با توجه به اینکه زمان ثبت نام تا ارائه ماکت کوتاه بود به یک شناخت نسبی از آثار رسیدیم. برخی از مجسمه سازان و طراحان صاحب نام شاید به خاطر همین زمان کوتاه با عجله ماکت‌های خود را ساختند و آثارشان تقلیل پیدا کرد و بلعکس برخی از جوانان نیز طرح و ماکت‌های درخشانی را ارائه کردند. در انتخاب آثار این سمپوزیوم سعی داشتیم آثاری را انتخاب کنیم که تنوع، تازگی طرح در آن‌ها لحاظ شده باشد.

هنرنیوز:اشاره کردید که زمان انتشار فراخوان تا ثبت نام کوتاه بود، با توجه به این موضوع استقبال هنرمندان از برگزاری این سمپوزیوم را چطور ارزیابی می‌کنید؟

استقبال خوب بوده است معمولا کسانی که در سمپوزیوم شرکت می‌کنند به طریق‌های مختلف از برگزاری آن مطلع می‌شوند و حرفه‌ای هستند. این افراد آموختند که چگونه در ظرف زمانی کوتاه اثری قابل قبول عرضه کنند اما طبیعتا زمان کوتاه برگزاری سمپوزیوم برای برخی بازدارنده است.

هنرنیوز:اشاره کردید که به تنوع آثار در زمان انتخاب توجه داشتید چه تمهیداتی در انتخاب اندیشیدید؟

هیات انتخاب این سمپوزیوم با اتفاق نظر کل اعضاء اصول مختلفی را در نظر گرفت. ما در مرحله نخست با طرح‌های مواجه شدیم که جذاب بودند اما مختصات یک مجسمه شهری در آن‌ها در نظر گرفته نشده بود اما با توجه به همه فاکتورهای این سمپوزیوم و اینکه این مجسمه‌ها در ‌‌نهایت قرار است در شهر نصب شوند آثار را انتخاب کردیم.

هنرنیوز: در این سمپوزیوم علاوه بر افرادی که از طریق رای هیات انتخاب شرکت می‌کنند برخی از هنرمندان ایرانی و بین الملل نیز به شکل مدعو شرکت دارند، حضور هنرمندان بین الملل در سمپوزیوم‌های داخلی را طور ارزیابی می‌کنید؟

حضور هنرمندان صاحب نام ایرانی و خارجی در کنار هم در کنار افرادی که در شروع کار خود هستند یکی از جنبه‌های مثبت این سمپوزیوم بین المللی است. هنرمندان بین المللی مسلما طرح و اندیشه‌های جدیدی را با حضور خود به سمپوزیوم تزریق می‌کنند و باعث می‌شوند تا رقابت و چالشی سالم ایجاد شود. اگر در یک سمپوزیوم تنها هنرمندان ایرانی حضور داشته باشند ما دیگر نمی‌توانیم خودمان را محک بزنیم زیرا کار‌ها خیلی فرا‌تر از هم نیستند. البته به خاطر دارم در زمان ثبت نام این سمپوزیوم چند هنرمند خارجی نیز متقاضی شرکت بودند که طرحشان فرا‌تر از طرح‌های هنرمندان داخلی نبود و در ‌‌نهایت کنار گذاشته شد اما در بخش مدعوین این سمپوزیوم شاهد حضور هنرمندان صاحب نام بین المللی هستیم این افراد با مطالعه انتخاب شدند و توانایی و تازگی آثارشان بدون شک تاثیر مثبتی بروی کار هنرمندان داخلی دارد.

درعنوان این سمپوزیوم کلمه معاصر وجود دارد که نگاه سیاست گزاران و نحوه انتخاب آثار را تا حدودی مشخص می‌کند؟ در چند دهه اخیر مجسمه سازان در ایران به مفهوم معاصر در آثار خود نزدیک‌تر شدند و ما شاهد مجسمه‌های متفاوتی در شهر هستیم. هنر در دوره معاصر تفاوت‌هایی با هنر مدرن از جمله فرم گرایی دارد. در مجسمه سازی امروز ایران شاهد هر دو گرایش هستیم و در سال‌های اخیر گرایش مدرن به مجسمه سازی بیشتر دیده می‌شود البته پیش از انقلاب نیز شاهد وجود بارقه‌های در هنر معاصر بودیم اما به طور چشمگیر مجسمه سازی ایران در سال‌های اخیر به سمت فضاهای معاصر و جنبه‌های تازه پیش رفته است. برگزاری بینال‌ها و سمپوزیوم‌های از این دست می‌تواند به محل مناسبی برای چالش در این موضوع و تفکر در آن باشد و در آن توجه شود که چگونه مجسمه سازی از جنبه‌های فنی فرار‌تر می‌رود و با فکر‌های تازه قابل رقابت با آثار بین المللی می‌شود.

هنرنیوز:با وجود حضور هنرمندان شایسته در زمینه هنر مجسمه سازی در ایران، درچند سال اخیر شاهد هستیم که شهرداری مجسمه‌های را از کشورهای مثل چین وارد می‌کند و نسبت به جلوه‌های بصری شهر و تلطیف فضای شهری با استفاده از مجسمه‌های شهری بی‌توجه است اما در این سمپوزیوم امکانی فراهم شده تا در حین ساخت شهر مجسمه‌های برای آن جغرافیا ترسیم و ساخته شود گویا ضرورت تلطیف فضا و توجه به عنصر چون مجسمه در ذهن سیاست گزاران این شهر وجود داشته است؟

وقتی همه چیز در جای درست خود قرار داشته باشد در شهر سازی به زیر بنای شهری، تاسیسات شهری و مجسمه‌های شهری که بخشی از این ماجراست نیز توجه می‌شود. باید در ابتدا پیش از آنکه شهری ساخته شود به لزوم وجود مجسمه در آن فکر شود و مکان مناسبی برای نصب آن انتخاب شود. در شهرهای مثل تهران که به شکل بی‌رویه‌ای در آن انبوه سازی شده است جای این نقد وجود دارد که آیا لازم است در این شهر به این شلوغی برخی از مجسمه‌های شهری ساخته و نصب شوند؟! در مورد نقاشی‌های دیواری نیز این نکته وجود دارد زیرا به اندازه کافی شاهد تراکم شهر هستیم آیا ساختن یک اثر هنری در این میان این موضوع را تشدید نمی‌کند! اما در شهر سازی اصولی و مدرن در ابتدا به این موضوعات توجه می‌شود و به شکل درستی پیش می‌رود.

هنرنیوز:روابط هنرمندان داخلی را با مدیرانی که باید با آن ها ارتباط داشته باشند چگونه ارزیابی می کنید؟

اما در مورد توجه به هنرمندان داخلی باید گفت که متاسفانه مدیران شهری به هنرمندان داخلی اعتماد نمی‌کنند و تنها می‌خواهند ایده‌های خود را در شهر پیاده کنند این معزل باعث شده تا مجسمه‌های شهری کمتر به سمت فکر‌های نو پیش روند و بیشتر جنبه سفارشی برای سازمان‌های دولتی را داشته باشند. برگزاری سمپوزیوم‌های از این قبیل باعث می‌شود تا دانشجویان نیز درگیر شوند و ایده‌ها و خلاقیت‌های تازه‌ای در معرض نمایش قرار گیرد. امیدورام در سال‌های آینده شهرداری نیز به تفکیک تیم‌های مختلف خود بپردازد و به هنرمندان داخلی نیز اعتماد کند.

هنر نیوز