بدون شک یکی از افتخارات هر ملت و کشوری، صنایع بومی و دستی آن کشور است. چرا که این صنعت و به عبارتی این هنر – صنعت بی‌بدیل و بی‌رقیب حاصل ذوق و هنر، سلیقه، ابتکار و خلاقیت هنرمندان و صنعتگرانی است که صبورانه آداب، سنن و رسوم و در یک کلام پیام فرهنگی نسل‌ها را در محصولات تولیدی شان متجلی کرده و از آن پاسداری می کنند.

این هنر- صنعت یکی از قدیمی ترین و پرپیشینه‌ترین فعالیت‌های بشری است که به موجب برخی از اسناد و مدارک تاریخی، سابقه پیدایش آن به عصر حجر می‌رسد. حاصل کاوشهای باستان شناسان حکایت‌گر آن است که از آغاز زندگی بشر بر روی زمین ساخت ابزار اصلی مورد نیاز زندگی به صورتهای مختلف رواج داشته است.

با گذشت قرون متمادی از دستیابی بشر به تکنیک‌های ساخت انواع تولیدات صنایع دستی و روی آوردن به تولیدات ماشینی پرداختن به هنرهای سنتی و صنایع دستی و فعالیت در این عرصه سراسر هنری از جنبه های دیگر اهمیت یافته است.

نقش و جایگاه هنرهای سنتی در حفظ فرهنگ و هویت ملی، تولید اشتغال، کاهش آسیب‌های اجتماعی، درآمدزایی، رشد و توسعه ملی امروز بر هیچ کس پوشیده نیست اما شاید کمتر کسی باشد که درک مناسبی از جایگاه صنایع دستی در افزایش سلامت روانی داشته باشد.

اگرچه ایرانیان از هزاران سال پیش با هنر‌ درمانی آشنا نبودند اما همواره در خانه‌های خود با خلق آثار هنری، از مزایای این نوع هنر بهره‌مند می‌شدند.

هنر درمانی به عنوان یک راهکار در پیشگیری کم توانی‌ها محسوب می‌شود و از عوارض ناشی از اختلالات جسمی، ذهنی، روانی و اجتماعی جلوگیری می‌کند.

انجمن هنر درمانی آمریکا در سال ۲۰۰۳، هنر درمانی را اثر هنر و در مقابله با علایم بیماری و استرس تعریف کرده است. آنان معتقدند فعالیت‌های هنری، توانایی‌های عقلی و احساسات مثبت را در بیمار افزایش می‌دهد.

از هنر- ‌درمانی می‌توان برای درمان محدوده وسیعی از اختلالات ذهنی و درماندگی‌های روانی، ناتوانی یادگیری کودکان و مشکلات رفتاری یا اجتماعی کودکان بهره برد.

امروزه یکی از اهداف هنر درمانی تقویت مهارت های فردی و اجتماعی مبتلایان به سندرم دان است. در امر هنردرمانی مبتلایان به این بیماری، توانمندسازی فرد منطبق بر مراحل مختلف یادگیری فعالیت هنری، درک و پذیرش هنر، سنجش علائق و انگیزه و پاسخ های رفتارهای مستقیم و غیر مستقیم او بررسی می شود و افراد می‌توانند به نقاشی،مجسمه سازی، سفالگری و سایر هنرها بپردازند.

همچنین تأثیر پرداختن به هنرهایی چون سفالگری در درمان تدریجی بیماری اسکیزوفرنی و بیش فعالی کودکان به طور کامل توسط فعالان عرصه هنردرمانی اثبات شده است.

با وجود اینکه هنرهای ایرانی از شعر تا معماری و صنایع دستی در طول زمان واسطه سازگاری مردم بوده اما هنر درمانی به مفهوم کلاسیک و علمی در کشور ما بسیار نوپا و در اول راه قرار دارد.

به نظر می رسد پرداختن به هنرهای سنتی و صناعی تنها از جنبه زیبایی شناختی و گاه درآمدزایی کافی نیست. امروزه هنر باید وسیله‌ای برای ابراز احساسات، اظهار وجود، دستیابی به آرامش و بهبود زندگی اجتماعی باشد.

مهناز وحیدی

هنر نیوز