هنر نیوز - بازبینی مجدد فیلم‏ های بدون پروانه و مشکل‏ دار؛ شایعه یا واقعیت؟!

بازبینی مجدد فیلم‏ های بدون پروانه و مشکل‏ دار؛ شایعه یا واقعیت؟!

پنجشنبه گذشته خبری مبنی بر صدور پروانه نمایش فیلم در محاق رفته «خانه پدری» ساخته کیانوش عیاری در فضای مجازی دست به دست شد. خبری که منبع آن گفت و گوی معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی با یکی از روزنامه های صبح بود.

به گزارش هنرنیوز و به نقل از بانی فیلم،‌ پنجشنبه گذشته خبری مبنی بر صدور پروانه نمایش فیلم در محاق رفته «خانه پدری» ساخته کیانوش عیاری در فضای مجازی دست به دست شد. خبری که منبع آن گفت و گوی معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی با یکی از روزنامه های صبح بود. هر چند در متن این گفت و گو اشاره صریحی به خبر مذکور دیده نمی شد و به نوعی تیتری برداشتی بود که مورد استقبال کاربران در فضای مجازی قرار گرفت.این خبر بلافاصله با واکنش هایی از سوی رئیس سازمان سینمایی و معاونت نظارت و ارزشیابی این سازمان مواجه شد. رییس سازمان سینمایی با اشاره به اینکه نباید هیچ فیلمی را در قفسه‌ها نگه‌ داشت، از جمع‌بندی نهایی درباره جشنواره فجر در آینده‌ای نزدیک خبر داد. محمد مهدی حیدریان در گفت‌وگویی کوتاه با ایسنا درباره شروع به کار کمیته ویژه بررسی فیلم‌های مشکل‌دار بیان کرد: اعتقادم بر این است که اثر هنری چیزی نیست که ما مجاز باشیم آن را در قفسه‌ها نگه داریم و وقتی یک هنرمند یا مولف دغدغه‌ای پیدا می‌کند که در نهایت منجر به خلق یک اثر می‌شود قاعدتا باید این امکان را پیدا کند تا به رویت یا سمع مخاطبانش برساند. او افزود: البته ممکن است دغدغه‌ها و برداشت شخصی یک هنرمند باعث تولید اثری شود که خیلی مناسب برای ارائه عمومی نباشد یا این که باعث سوء‌تفاهم و سوء برداشت شود، در این صورت شوراهایی به عنوان کارشناسان فرهنگی در یک همکاری همراهانه با هنرمندان به جمع ‌بندی جدیدی نسبت به اثر می‌رسند به این معنا که اگر ایراد و اشکالی وجود دارد و کمکی برای ترمیم یا تکمیل کار نیاز است، این فرصت به هنرمند و نیز جامعه برای دیدن داده شود و خودمان هم این همکاری را خوهیم داشت تا اثر در اختیار مردم قرار گیرد. وی ادامه داد: بنابراین کمیته با همین نگاه تشکیل شده و حتما یک کارگردان و یک تهیه‌کننده و یکی دو کارشناس فرهنگی در آن عضو هستند که با کارگردان و تهیه‌کننده اثر جلساتی را برگزار می‌کنند تا آنچه را به جمع‌بندی و توافق می‌رسند روی کار اعمال کنند که در نهایت اثر قابل نمایش عمومی شود. حیدریان اظهار کرد:‌ من در این مدتی که درسازمان سینمایی هستم، تمام وقت خود را مشغول صحبت با کانون‌ها و انجمن‌ها کرده‌ام تا رویکرد جدیدمان را با یکدیگر درمیان بگذاریم و آن‌ها را از برنامه‌ها مطلع کنم تا بدانند از چه سمتی حرکت می‌کنیم، چون واقعیت این است که به واسطه سابقه بیش از ۳۶ ساله‌ام دولت و مدیران را با آن‌ها یک خانواده می‌بینم و می‌خواهم این موضوع را در عمل پیاده کنم. همانطور که از روز اول با خانه سینما به عنوان یک عضو اصلی سازمان همکاری می‌کنیم و همین مشی را هم ادامه خواهیم داد. رییس سازمان سینمایی همچنین در پاسخ به اینکه شنیده می‌شود جشنواره جهانی فجر به زمان قبلی خود (بهمن‌ماه) برمی‌گردد، گفت: خیر ما اصلا دراین‌باره به جمع بندی نرسیدم و آقای میرکریمی هم به جمعی که درباره جشنواره بازنگری می‌کرد اضافه شده است. در حال حاضر سازوکار برگزاری جشنواره بررسی می‌شود که در یکی دو جلسه دیگر به جمع‌بندی نهایی می‌رسیم. از سوی دیگر، معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی نیز با اشاره به اینکه هنوز تکلیف هیچ فیلمی در کمیته ویژه بررسی فیلم‌های مشکل‌دار مشخص نشده است، تاکید کرد: هر فیلمی که در این کمیته رفع مشکل شد، باید دوباره از شورای پروانه نمایش مجوز اکران بگیرد. حبیب ایل‌بیگی درباره روند کاری کمیته‌ای که برای رسیدگی به فیلم‌های مشکل‌دار و توقیفی در سازمان سینمایی تشکیل شده است، در گفت‌وگویی با ایسنا بیان کرد: کار این کمیته با فیلم‌هایی شروع شده که پروانه نمایش دارند، اما به دلیلی متوقف شده‌اند. این بررسی توسط کارشناسان مختلفی انجام می‌شود که براساس هر فیلم متفاوت هستند، مثلا برای یک فیلم ممکن است حتما کارگردان حضور داشته باشد یا برای فیلمی دیگر حتما تهیه‌کننده. درواقع طبق هر فیلم کارشناسان حوزه سینما تغییر می‌کنند. او توضیح داد: ما در میان آثاری که مشکل نمایش دارند، سه دسته فیلم داریم؛ یک دسته آثاری هستند که پروانه نمایش داشته و به دلایلی امکان اکران پیدا نکرده‌اند، مثل «خانه پدری»، «رستاخیز»، «عصبانی نیستم» و «خانه دختر». یک دسته دیگر فیلم‌هایی هستند که نتوانسته‌اند از شوراهای پروانه نمایش و عالی نظارت مجوز نمایش بگیرند مثل «ارداتمند، نازنین، بهاره، تینا» که در هر دو شورا رد شد. دسته سوم هم آثاری هستند که بدون مجوز ساخته شده‌اند. وی ادامه داد: قانون درباره آثاری که بدون مجوز ساخته شده‌اند به صراحت اعلام کرده که وزارت ارشاد در قبال آن‌ها هیچ‌گونه مسئولیتی ندارد. بنابراین افرادی که بدون مجوز فیلم ساخته‌اند کارشان تخلف محسوب می‌شود و باید شرایط قانونی را طی می‌کردند. پس این فیلم‌ها نمی‌توانند با دو دسته دیگر برابر باشند، چون فیلم‌های آن دو گروهی که اشاره کردم مراحل قانونی را طی کرده‌اند و طبق نظر شورای پروانه نمایش به دلایل سیاسی و فرهنگی از نمایش آن‌ها جلوگیری به عمل آمده است. ایل‌بیگی درپاسخ به اینکه چه تعداد فیلم توقیفی قرار است در این کمیته بررسی شوند؟ با اشاره به اینکه تعداد خیلی زیادی نیستند، گفت: ارقامی در رسانه‌ها اعلام شد، اما باید توجه کرد که این آثار مربوط به چه دورانی هستند. معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی در پاسخ به این که آیا درست است که برخی فیلم‌ها عنوان «غیر قابل اصلاح» دریافت کرده‌اند و اگر اینطور باشد در کمیته ویژه چطور بررسی می‌شوند؟ اظهار کرد: ما اصلا چنین عنوانی نداریم و همین الان یکی از وظایف کمیته این است که بررسی کند و ببیند به لحاظ فنی چطور می‌شود آن فیلم را اصلاح کرد. حال با فیلم برداری دوباره، حذف بخش‌هایی از فیلم یا حتی صداگذاری، چون به هر حال یک فیلم با هزینه زیاد و تلاش دسته جمعی یک گروه ساخته می‌شود و نباید این شکلی بماند. او افزود: در آیین‌نامه‌ها این طور پیش‌بینی شده که اگر در شورای پروانه نمایش اصلاحات زیادی به یک فیلم وارد شد یا آن را غیرقابل نمایش تشخیص دادند،بتواند در مرحله‌ای بالاتر توسط یک گروه دیگر دیده شود که یا رأی شورا تایید شود یا به اجازه نمایش آن رأی داده شود. براین اساس در حال حاضر فیلمی که در هر دو شورا رد شده در این کمیته بررسی می‌شود، چون نگاه آقای حیدریان و وزیر محترم بر این است که فیلم‌ها از این بن ‌بست درآیند و فکری برای آن‌ها شود حتی اگر قرار باشد بخشی‌هایی از فیلم دوباره فیلمبرداری شود چون این کار می‌تواند خسارت کمتری داشته باشد تا این که فیلم اصلا مجوز نگیرد. این کمیته ویژه موازی شورای پروانه نمایش عمل نخواهد کرد و فقط دنبال راه چاره‌ای برای حل مشکل فیلم است. ضمن اینکه در این کمیته هر تصمیمی که برای فیلمی گرفته شود پس از انجام اصلاحات و تغییرات، فیلم باید دوباره باید به شورای پروانه نمایش ارائه شود تا مجوز اکران بگیرد. در واقع باید گفت که کمیته ویژه کار شورای پروانه نمایش را انجام نمی‌دهد و هیچ تداخلی در آن‌ها ندارد بلکه به عنوان یک کمیته فنی با جزئیات بیشتری به دنبال راهی است که چطور می‌توان مشکل نمایشی فیلم را بنا بردلایلی که وجود داشته برطرف کند. او در پاسخ به اینکه آیا در این کمیته فیلمی هست که تعین تکلیف شده باشد، بیان کرد: خیر، ما تازه کار را در این کمیته شروع کرده‌ایم و هنوز وضیعت هیچ فیلمی نهایی نشده است. البته بررسی اولیه‌ای روی فیلم «خانه پدری» انجام شده و باید با خود آقای عیاری جلسه‌ای داشته باشیم تا به توافق برسیم و بعد از گفتگو نتیجه را اعلام خواهیم کرد. این فیلم پروانه نمایش دارد، اما بنا به دلایلی اکران آن متوقف شده که می‌تواند حل شود و به سرعت پروانه نمایش بگیرد، بنابر این تا وقتی به نتیجه نرسیم گفتن هر اعلام نظر قطعی در این باره به نفع فیلم نیست به همین دلیل باید از هیجانی شدن درباره کاری که این کمیته قرار است انجام دهد پرهیز شود. امید به رفع توقیف برخی فیلم ها «خانه پدری» محصول سال ۱۳۸۹ است و در دولت دهم توقیف شد. البته سال ۹۲ در جشنواره فیلم فجر ۳۲ پس از سه سال فرصت اکران یافت و به نمایش در آمد. فیلم حدود یک سال بعد امکان نمایش محدود را در گروه هنر و تجربه هم به مدت دو روز پیدا کرد، اما با طرح اعتراضاتی از سوی برخی گروه ها و فشار به وزارت ارشاد و دولت یازدهم، فیلم به ناچار از پرده پایین کشیده شد. عیاری سال گذشته نیز در جریان ارسال فیلم «کاناپه» به جشنواره فیلم فجر گرفتار همین مسئله بود و از رقابت کنار گذاشته شد. گرچه مشکل «خانه پدری» با «کاناپه» تفاوت دارد و در فیلم دوم گویا نداشتن حجاب و استفاده از کلاه گیس برای بازیگران زن کار را دشوار کرده و فیلم را به محاق برده است. در هر صورت اگر تلاش های معاونت سینمایی و وعده های جدید برای بازنگری در مورد سرنوشت فیلم های بایگانی شده، هر چه زودتر شکل اجرایی به خود بگیرد، در آستانه استقرار دولت دوازدهم قطعاً اتفاقات امید بخشی در این حوزه روی خواهد داد. اتفاقی که احتمالاً منجر به تصمیم گیری دوباره درباره فیلم هایی همچون «رستاخیز»، «خانه دختر»، «آشغالهای دوست داشتنی» و… خواهد شد.