هنر نیوز - بر اين رواق مقرنس

درباره شعر علي معلم بايد بدانيم كه شعر او دو وجه دارد: وجهي عام كه به زبان خواص است و وجهي خاص كه به زبان عوام نزديك‌تر است. وجه نخست شامل مثنوي است و وجه دوم شامل غزليات، قطعات و قصايد. معلم در مثنوي‌هاي خود نوآوري بنياديني را در امتداد قالب‌هاي شعر كلاسيك پي افكنده است. به كار گرفتن اوزان غزل و قصيده در مثنوي و رويكرد به فضاي شعر نيمايي، ضمن حفظ موازين كلاسيك، تعريفي فشرده از شعري است كه معلم به ادبيات دهة اخير عرضه داشته است. در اشعار معلم، تقريباً هيچ گاه به بيت يا مصراعي بر نمي‌خوريم كه در آن‌ها وجه ادبي فداي حوادث و جريانات و هيجانات سياسي و اجتماعي و... شده باشد. او تأثير سنّت هزار و اند سالة شعر فارسي را به نحوي بسيار شگفت‌انگيز و زياد در شعرش عرضه مي‌كند. شعر او به واسطة نظم ممتاز، ديدگاه فكورانه و بينش عميق شاعر، ممتاز و مشخص شده است. اما به گفتة سعيد هوشنگي و اكبر بهداروند به كارگيري تعبيرات مستعمل و تكراري، يكي از كاستي‌هاي موجود در غزل معلم است. استفاده از صحنه‌هاي خيال ديگر شاعران، از نمودهاي ديگر نقص كلام وي است؛ به‌ويژه در غزل‌ها. دكتر صابر امامي مي‌گويد: «آفرينش و توجه به اسطوره‌هاي خلقت، از مضمون‌هاي اساسي شعر معلم است.» از سوي ديگر محمد‌كاظم كاظمي در نقد اشعار معلم بيان مي‌كند: «علي معلم يك سلسله هنرنمايي‌هاي زباني دارد كه بعضي‌شان اندك‌اند اما مجموعة اين‌ها، زبان او را متمايز و پُربار ساخته است. وجه مشترك همه اين كارهاي زباني، خارج ساختن جمله از ساختار عادي و هنجار آن است.» جواد صالحي مي‌‌گويد: «به گمان من، شعرهاي اين شاعر، مثل شاعران سبك هندي، برخوردار از ابهامي است كه شاعر به عمد در شعرهاي خود اعمال كرده است، و اين ابهام ناشي از ديدگاه معرفت‌شناسي اوست و...» در اين كتاب همچنين شاعران و نويسندگان ديگري نيز به نقد و تحليل اشعار علي معلم پرداخته كه از ميان آن‌ها برخي يك شعر را برگزيده و آن را مورد نقد قرار داده‌اند.

گزيده متن
«... جز آنكه در انكار مي‌تند، هر كه سر سوزن ذوقي داشته باشد، علي معلم دامغاني را مي‌شناسد و به حق او در شعر دهة اخير معترف است. شاعري كه سال‌ها خلوت گزيده بود و در فروردين 1358 آفتابي شد، با شعري كه در امتداد شهر كهن بود بي‌آنكه كهنه باشد، و نو بود و از شعر نو بهره‌اي تمام داشت، بي‌آنكه شاعرش با نيما و پس از نيما موافق باشد.

گردآورنده: مركز آفرينش‌هاي ادبي حوزه هنري

تعداد صفحات: 543 قيمت: 9900 تومان

شابک: 4-596-506-964-978 قطع: رقعی

نوبت چاپ: اول ١٣٨٨ شمارگان: 2500