هنر نیوز - ری؛ نماد بیداری مذهب و تمدن کهن ایران زمین

بخشی از فلات ایران و دشت وسیع ری واقع در دامنه جنوبی سلسله جبال البرز مرکزی، منطقه ای مسکونی با اراضی گسترده زراعی است که در جنوب شهر فعلی تهران واقع شده است.

از نظر موقعیت جغرافیایی، شهرستان ری در ناحیه دشت واقع شده و تنها کوه این شهرستان، بی بی شهربانو در شمال شرقی و کوه آراد در 21 کیلومتری جنوبی غربی آن است.

وسعت شهرستان ری در حال حاضر 2293 کیلومتر مربع و متشکل از 163 آبادی است. شهرری مرکز این شهرستان است که از شمال به تهران، از جنوب به فشافویه، از شرق و جنوب به ورامین و از غرب به اسلامشهر محدود می شود.

تاریخچه ری

نام ری در متون پارسی باستان، اوستا، تورات و مآخذ یونانی و لاتین به ترتیب رگا، رگها و راگس و در دوره ماد و هخامنشی راگا و رگای بوده است.

در دوران اسلامی، ری یکی از سه شهر معتبر در اقلیم شرق اسلام به شمار می رفت تا جایی که نویسنده کتاب "احسن التقاسیم" آن را عروس شهر و سکه جهان اسلام نامیده است.

ری پس از فراز و نشیب های فراوانی که در طول تاریخ پشت سر گذاشت، در سال 617 هجری قمری توسط مغولان به طور کامل تخریب شد.

هر چند از زمان صفویه به بعد این شهر بزرگ، جمعیتی را در خود دید و رونق گرفت اما هرگز به عظمت گذشته خود دست نیافت.

آثار تاریخی موجود در این منطقه، به لحاظ قدمتی که این شهرستان دارد، دارای اهمیت فوق العاده زیادی برای باستان شناسان است.

اگر خواهان آن هستید که در حال و هوای تاریخ ایران قرار گیرید، کافی است با نیم ساعت حرکت از مرکز تهران به سرزمین کهن ری برسید؛ در این صورت روزی خوش را در میان میراث ارزشمند و فراوان تاریخی و گردشگری بر جای مانده از دوران رونق ری سپری خواهید کرد که با زیارت حرم عبدالعظیم (ع) سفرتان جنبه معنوی هم خواهد یافت.

در بازگشت از ری نیز می توانید سری به بازار قدیمی و جدید شهرری زده و خاطره خوش این سفر را با خرید سوغات، دلنشین تر کنید.

آستان مقدس حضرت عبدالعظیم حسنی (ع)

حضرت عبدالعظیم (ع) ملقب به سید الکریم با کنیه ابوالقاسم، فرزند علی بن حسن بن زید بن حسن بی علی ابن ابی طالب (ع) است.

مجموعه آستان ایشان مدفن امامزاده حمزه (ع) و نیز امامزادگان طاهر و مطهر (ع) است.

ضریح نقره حضرت عبدالعظیم (ع) در زمان فتحعلی شاه ساخته شده و سردر آجری مربوط به دوران سلجوقی، صندوق چوب عود، فوفل و گردو آن متعلق به قرن هشتم است.

آئینه کاری های چشم نواز این آستان، اجرای عهد ناصر الدین شاه و دو گلدسته 24 متری آن، ساخته سال 1270 است.

ایوان وسیع شمالی آستان عبدالعظیم حسنی (ع) نیز مربوط به زمان شاه طهماسب صفوی است.

گورستان حضرت عبدالعظیم نیز اعتبار ویژه ای دارد؛ آیت الله کاشانی، قاآنی شیرازی، خاندان قائم مقام فراهانی، بدیع الزمان فروزانفر، علامه محمد قزوینی، ستارخان و فرزندان آیت الله بهبهانی و بسیاری مشاهیر دیگر در این مکان آرمیده اند.

مرقد مطهر حضرت امام خمینی (ره)

مرقد مطهر حضرت امام خمینی (ره) در جنوب غربی بهشت زهرا بنا شده و در طول سال پذیرای هزاران نفر زائر از سراسر ایران وسایر کشورها است.

در طراحی و ساخت این آستان مقدس، از مجموعه معماری با نمادهای اسلامی همچون گنبد، گلدسته، ایوان و صحن استفاده شده است.

مقبره بی بی شهربانو (س)

این مقبره در دامنه جنوبی کوهی معروف به نام بی بی شهربانو واقع شده است.

جالب است بدانید بر اساس روایات، بی بی شهربانو (س) همسر امام حسین (ع) و مادر امام سجاد (ع) است. این مقبره علاوه بر آنکه یکی از مقاصد مهم گردشگران است، از اماکن زیارتگاهی مهم استان تهران نیز محسوب می شود.

مدفن اصلی حرم از در شرقی است که ساخته دوران شاه طهماسب اول است، ولی اصل بنا به دوره آل بویه نسبت داده می شود.

بقعه ابن بابویه (ره)

مقبره ابن بابویه یا شیخ صدوق در خیابانی که به نام وی نامیده می شود، قرار دارد.

محوطه اطراف بقعه، باغ بزرگی از گورستان های معتبر تهران و ری است و بزرگان و مشاهیر زیادی در آن مدفون هستند که شیخ رجبعلی خیاط، جهان پهلوان تختی، استاد بهزاد، علامه دهخدا، میرزاده عشقی و میرزا ابوالحسن طباطبایی از جمله آنها به شمار می آیند.

مقبره شیخ صدوق در دوره قاجاریه پس از سیلی عظیم پدیدار شد و سپس برای آن بقعه و آرامگاهی ساخته شد که در دوره های بعدی نیز مورد مرمت قرار گرفت.

شهرری؛ شهر متبرک به امامزادگان با اماکن دیدنی

امامزاده عبدالله (ع)

در خیابان فدائیان اسلام کوچه ای بنام همین امامزاده قرار دارد که بنای امامزاده عبدالله (ع) در آن قرار گرفته است.

بنای امامزاده دارای گنبد و ایوان رفیعی است که آینه کاری شده و کتیبه کاشیکاری شده هفت رنگی از دوره قاجار، سرتاسر زیر قوس ایوان را گرفته است.

در این امامزاده تماماً خاتمکاری شده و بسیار دلنواز و دلنشین به چشم می آید.

گورستان اطراف بقعه، مشاهیر زیادی همچون عماد الکتاب، حسن وحید دستگردی، اسماعیل خان صولت الدوله قشقایی و عبرت نائینی را در خود جای داده است.

امامزاده بی بی زبیده (س)

بنای اصلی این امامزاده مربوط به قرن 9 هجری است که در اوایل دوره قاجار، بخشهائی به آن الحاق شده است.

از جمله اضافات به این بقعه شریف، صندوق چوبی حرم است که متعلق به همان دوران است. مردم معتقدند که این امامزاده، فرزند امام حسین (ع) و بی بی شهربانو (س) است.

امامزاده هاجر خاتون (س)

این امامزاده در شرق روستای اشتهازان از بخش فشافویه قرار دارد و امامزاده هاجر خاتون را از اولاد امام موسی بن جعفر (ع) می دانند.

بنای امامزاده خشتی بوده و ورودی بنا رو به شمال باز می شود. حرم این بنا مربع شکل است که در جنوب آن محراب است و در شرق آن طاقچه ای با طاق جناقی قرار دارد.

قسمت بیرونی نیز با راه پله ای به پشت بام و گنبد نوک تیز این بنا راه دارد. این بنا اخیراً مورد مرمت قرار گرفته است.

مقبره شیخ کلینی

اگر به شهر ری سفر کردید، حتماً به این مقبره که در شرق روستای کلین واقع شده سری بزنید.

این مقبره متعلق به پدر محمد کلینی مؤلف کتاب اصول کافی است و در عهد صفویه ساخته شده، هر چند در دوره فتحعلی شاه مرمت شده است.

در فاصله اندک از منطقه ای که مقبره شیخ کلینی در آن واقع شده است، تپه ای تاریخی و یک یخچال طبیعی قرار دارد.

مسجد افضلیه

روبروی بقعه بی بی زبیده و در جانب شرقی خیابان فدائیان اسلام، مسجدی کوچک با گلدسته ای زیبا و رنگ و لعاب مساجد تاریخی و معماری سنتی به چشم می خورد.

این مسجد از نوع پلان دو ایوانی با تزئینات کاشیکاری، تلفیق کاشی و آجر و کتیبه های کاشی است.

اسم این مسجد برگرفته از نام بانی آن یعنی مرحوم علی اکبر افضلی است که در سال 1350 درگذشته و مدفنش در یکی از حجره های جنوبی مسجد قرار دارد.

زندان هارون

در سه کیلومتری شمال غربی غنی آباد و سمت چپ جاده خراسان، روستای متروکه زندان هارون قرار گرفته که بنای سنگی زندان هارون در مقابل آن است.

قدمت این زندان به دوره های ساسانی و سلجوقی نسبت داده می شود و بنای آن از سنگ های آتشفشانی با ملاط گچ است و به شکل مکعب به ارتفاع حدود 9 متر در دو طبقه ساخته شده است.

با توجه به اینکه اطراف زندان، حوضچه بزرگی از آب و درختان میوه وجود دارد، شما می توانید هنگام بازدید از این زندان، از زیبائی این درختان نیز بهره مند شوید.