همزمان با برگزاری نمایشگاه بین المللی کتاب تهران که در اردیبهشت ماه هرسال برگزار می شود رسانه ی ملی برنامه های متنوع و گوناگونی با رویکردهای مختلف و در قالب های متفاوت برگزار نمود. اصل موضوع توجه ویژه و همه جانبه به موضوع نمایشگاه کتاب که نشانه توجه و برنامه‌ریزی خاص رسانه ملی به این مقوله ی مهم است به نوبه ی خود قابل ستایش است و مسیر جامعه ای که فرهنگ کتاب و کتاب خوانی در آن روشن شود و این فرهنگسازی توسط متولیان امر نهادینه شود قطعا مسیر پیشرفت و رشد و بالندگی خواهد بود. یکی از برنامه هایی که همزمان با نمایشگاه کتاب ازشبکه ی یک سیما پخش می شد «ماه کاغذی» بود. برنامه ای که دکور آن کتابی بود، مجری و میهمان برنامه کتابی بود، آیتم های جالب و متنوع برنامه موضوع کتاب بود و اساسا یک برنامه ی کاملا کتابی بود که از شبکه ی یک پخش می شد. اما این برنامه چه ویژگی های مثبتی داشت که اینگونه مورد استقبال واقع شد و به عنوان برنامه ای موفق قلمداد شد؟ در پاسخ به این سوال در ابتدا باید گفت که اگر پرداختن به موضوعاتی همچون کتابخوانی با خلاقیت و خوش ذوقی دست اندرکاران و سازندگان انجام نگیرد قطعا نزد مخاطبین خسته کننده و کسل کننده جلوه می نماید و از جذابیت آن کاسته می شود و نتیجتا مخاطبین علاقه ای به ادامه ی آن نخواهند داشت. بنابراین اولین نکته ی کلیدی در باب موفقیت ای نبرنامه جذابیت آن است. واین یک هنر است. هنر جذابیت بخشی به موضوعاتی که ذاتا کمی خشک ممکن است به نظر برسند. یعنی آیتم های جالب و حتی بعضا نیمه طنز در باره ی کتابخوانی و موضوعات پیرامون آن که در قالب هایی همچون پانتومیم هم بعضا اجرا می شد و یا نوع دکور برنامه که در آن افرادی از ابتدای برنامه تا انتهای آن مشغول مطالعه بودند و یا کتاب هایی که در بخش هایی از دکور به شکلی جالب چیده شده بود. این سبک برنامه و دکور تقریبا یک اتفاق نو و تازه در برنامه های مشابه محسوب می شدو همین خلاقیت و تنوع کمک بسیاری به افزایش جذابیت و جلب مخاطبین نمود. اما رویکرد برنامه هم در نوع خود جالب بود. یک نویسنده که صاحب تالیف یکی از کتاب های پرتیراژ یا برگزیده بود در این برنامه شرکت می کرد. در ابتدا هم از سوی مجریان و تهیه کننده برنامه یک کتاب به درخواست خود میهمان به ایشان هدیه می شد که همین عمل نوعی تبلیغ برای ارج نهادن به کتاب و اهمیت کتاب به عنوان یکی از بهترین هدایا محسوب می شد. اما موضوع مهمتر که روح اصلی برنامه را شامل می شد دعوت از مولف یک کتاب مفید و برگزیده با دو هدف بود. یکی معرفی یک نویسنده ی موفق و برجسته و دیگری معرفی یک کتاب خوب ! این برخورد رسانه ی ملی با نویسندگان موفق بسیار ارزشمند و قابل تحسین است. معرفی و آشنایی با چهره های کتابی و عناصر فعال در این حوزه که علاوه بر تبلیغ و فرهنگسازی برای کتاب و کتابخوانی موجب افزایش شان اجتماعی اهالی کتاب و نویسندگی و تالیف هم می شود. اما خود معرفی یک کتاب در هر برنامه و کالبدشکافی آن با حضور نویسنده که از هر کسی به محصول خود مسلط تر و مشرف تر است از مهمترین دلایل موفقیت این برنامه بود. به عنوان مثال وقتی یک کتاب با موضوع تمدن ایرانی اسلامی و تاریخ پیشرفت های علمی مسلمانان و جایگاه تمدن و علوم اسلامی در قرون گذشته با حضور نویسنده ی آن مورد بحث واقع شد نه تنها یک کتاب معرفی شده است و نه تنها یک نویسنده مورد ارج واقع شده است بلکه یک مقوله ی مهم هم برای بینندگان موشکافی شده است. آن هم با ادبیاتی عوام فهم و شیوا. یک ابتکار زیبای دیگری هم که در این برنامه به خرج داده شد این بود که مجری همیشه از نویسندگان این سوال را می پرسید که اگر چند صفحه یا چند قسمت از این کاب خودتان را بخواهید توصیه به خواندن کنید کدام قسمت است؟ این سوال و پاسخ آن از این جهت مهم است که بسیاری از مخاطبین و مردم جامعه ی ما امکان مطالعه ی همه ی کتاب را ندارند و عمدتا دنبال کلیدی ترین و یا به عبارتی اصل مطلب هستند که این موضوع کمک زیادی به تحقق این هدف و تسهیل کار مخاطبین می نمود. اما در پایان این یادداشت باید اشاره شود که برنامه ی ماه کاغذی می تواند در همه ی ماههای سال پخش شود و نباید محدود شود به ایام برگزاری نمایشگاه کتاب. چرا که توجه به مقوله ی کتاب و کتاب خوانی یک وظیفه و رسالت همیشگی است و در حالی که چنین برنامه های موفقی از سوی رسانه ملی پخش شده است با تقویت همین برنامه ها می توان به این رسالت مهم عمل نمود و در این راستا گام برداشت.

مریم کبیریان

هنر نیوز