از تفاوت‌های مهم این مناظرات با مناظرات قبلی در مسائل مهم دیگر هم بود . از جمله اینکه فضای احساسی جای خود را به فضای نقد و بررسی کارشناسی داده بود و با توجه به حضور همه ی کاندیداهای ریاست جمهوری، این مسئله که برخی بخواهند با غوغاسالاری یا احساسی کردن فضا، از طرح مباحث کارشناسی و عینی بپرهیزند به حداقل ممکن رسید . اما به واقع باید گفت در کلیت قضیه مناظرات انتخاباتی ریاست جمهوری سال ۹۲ همهٔ مردم را هیجان زده کرد! به طوری‌که شاید کمتر کسی می‌توانست پیش‌بینی کند که سبک برگزاری مناظره اینگونه باشد. اما علاوه بر اینکه خود کاندیدا‌ها انتقاداتی به این سبک مناظره داشته‌اند، رسانه‌ها و مردم هم تا حدودی انتقاداتی را وارد می‌دانستند که برخی از آن‌ها درست است ولی توجه به چند نکته هم ضروری است. اولا در باب این انتقاد که مناظرهٔ ۸ نفره عملا امکان قضاوت صحیح و منطقی را برای مردم فراهم نمی‌کرد، باید گفت که قرار هم نبود در این مناظرهٔ ۸ نفره مردم به گزینهٔ نهایی خود برسند. چرا که کاندیداها در طول زمان تبلیغات – حتی در تلویزیون - فرصت‌های زیادی برای ارائهٔ برنامه‌های خود به طور مفصل و مبسوط داشته و دارند و لذا اینکه گفته می‌شود مردم امکان قضاوت ندارند می‌تواند توجیه شود. از سوی دیگر نباید فراموش کنیم که تعداد کاندیدا‌ها ۸ نفر بوده و عملا امکان مناظرات دو نفره وجود نداشت. از سویی مناظرات با تعداد کمتر هم شائبه دار می‌شد و هرگز مناسب فضای کنونی نبود؛ لذا با در نظر گرفتن تعدد کاندیدا‌ها دو راه بیشتر پیش راه رسانهٔ ملی یا اینکه مناظرات ۸ نفره برگزار شود یا اصلا برگزار نشود. بنابر این طبیعی‌ست که مناظرات ۸ نفره بهتر از برگزار نکردن مناظره است. لذا اصل مناظره تایید می‌شود ولی مکانیسم مناظره محل مناقشه است. طبیعتا یک مناظرهٔ ۸ نفره نیاز به زمان طولانی دارد ولی اگر از یک حد خاصی هم طولانی‌تر شود با واکنش منفی مخاطب مواجه می‌گردد. لذا زمان استانداردی که نه کم باشد که نتوان به هیچ بحثی پرداخت، و نه‌ زیاد و خارج از تحمل باشد،‌‌ همان ۳ تا ۴ ساعت است. اما یک نکتهٔ مهم که در بارهٔ این مناظرات باید گفت اینست که این مناظرات حتی با وجود همهٔ این انتقاد‌ها تنور انتخابات را گرم‌تر کرده است و تاثیرات آن تا الان هم ادامه دارد. اینکه عده‌ای معتقدند که شور انتخاباتی این مناظره‌ها کم بوده است شاید با انتخابات ۸۸ که دو قطبی بوده و کمی هم احساساتی بوده مقایسه می‌شود. در حالی که مناظرهٔ ۸ نفره‌ای که هنوز برخی از مردم کاندیداهای خود را قطعی انتخاب نکرده‌اند و البته از احساسات کمتری هم برخوردار است و هنوز قریب به دو هفته تا انتخابات هم باقی است، مسلما فضای قبلی حاکم نخواهد شد مگر اینکه روز‌های منتهی به انتخابات شرایط تغییر کند. ولی با همهٔ این تفاسیر هنوز هم می‌توان روی مناظرات انتخاباتی حتی با همهٔ این انتقاد‌ها به عنوان یکی از مهم‌ترین ابزار‌های تهییج افکار عمومی حساب باز کرد. ایوب توکلیان

هنر نیوز