گذری بر تازه های نشر؛
«سرمایه اجتماعی» حلقه مفقوده در توسعه سیاسی ایران
28 آذر 1391 ساعت 12:36
کتاب «سرمایه اجتماعی؛ حلقه مفقوده در توسعه سیاسی ایران» نوشته محمد قادری از سوی انتشارات مهرآوه عصر منتشر شد.
سرمایه اجتماعی از مفاهیم کلیدی و پر اهمیت در مباحث جامعه شناسی روز دنیاست که در کنار مقوله هایی چون سرمایه انسانی، سرمایه مالی، سرمایه اقتصادی مورد مطالعه و بهره برداری قرار گرفته است.
سرمایه اجتماعی به معنای میزان اتحاد و اعتماد و مشارک افراد جامعه در شکل گیری تعاملات اجتماعی در روند زندگی اجتماعی است که به کسب سود متقابل و بهبود زندگی اجتماعی می انجامد.
سرمایه اجتماعی در جایگاه مفهوم پیشینه تاریخی چندانی ندارد و نخستین بار این اصطلاح قبل از سال ۱۹۱۶ طی مقاله ای توسط «هانی فان» در دانشگاه ویرجینیای غربی مطرح شد. «کاربرد این مفهوم به تدریج از دهه ۱۹۹۰ به این سو در تزها و مقالات دانشگاهی به ویژه در رشته های جامعه شناسی، اقتصاد، سیاست و آموزش با کارهای افرادی چون «جیمز کلمن»، «پیر بوردیو»، «رابرت پاتنام» و »فرانسیس فوکویاما» افزایش یافته است».این مفهوم در ایران نیز طی چند سال گذشته از مناظر گوناگون و با رویکرد های مختلف کم و بیش به صورت مقاله یا گزارش علمی و موارد انگشت شماری کتاب بررسی شده است.
استفاده از سرمایه اجتماعی در روند جهانی شدن جوامع و تضعیف نقش دولت ها به عنوان راه حلی مهم و حیاتی در حوزه های متفاوت توسعه مورد توجه سیاستگذاران و مسئولان قرار گرفته است که توسعه سیاسی از جمله مهم ترین این حوزه ها به شمار می رود.
محمد قادری در کتاب حاضر به تعریف و تبیین مفهوم سرمایه اجتماعی پرداخته و ضمن اشاره به سیر مطالعاتی آن در کشور و بررسی برخی پژوهش های گذشته، تناسب این مفهوم با آموزه های اسلامی و اهمیت آن در توسعه سیاسی را مطرح نموده است. قادری عدم توجه به اهمیت سرمایه اجتماعی از سوی سیاست گذاران و برنامه ریزان را به مانند حلقه مفقوده در توسعه سیاسی ایران بیان کرده است.
او در این پژوهش، تلاش نموده تا ضمن تبیین و واکاوی مفهوم تئوریک سرمایه اجتماعی از یک سو و تعریف جامع و مانعی از مدل توسعه سیاسی بومی(ایرانی _ اسلامی) از سویی دیگر، به بررسی نسبت این مفهوم با توسعه سیاسی در جمهوری اسلامی ایران بپردازد. وی محور اصلی پژوهش خود را این پرسش قرار داده است که «سرمایه اجتماعی در فرآیند توسعه سیاسی جمهوری اسلامی ایران تا چه میزان نقش داشته است؟» و در بیان آن از تعریف مفهوم سرمایه اجتماعی آغاز کرده و پس از پرداختن به نسبت این مفهوم با آموزه های اسلامی و جایگاه آن در برنامه ریزی توسعه سیاسی در ایران، با ارائه راهکارهای بهره برداری از این مفهوم در فرآیند توسعه سیاسی به پایان برده است.
قادری در مقدمه پژوهش خود ، با اشاره به عدم سیر منطقی و عقلانی در فرآیند گذار به توسعه سیاسی در جمهوری اسلامی ایران و تبعات سوء ناشی از این توسعه نیافتگی در برخی مقاطع می نویسد: «عدم درک صحیح و کارگشا از مفهوم سرمایه اجتماعی سبب شده تا برنامه ریزان و استراتژیست های توسعه و به طور اخص توسعه سیاسی ایران، عملا این شرط لازم توسعه را نادیده انگاشته و د فرآیند توسعه سیاسی بهره لازم را از آن نبرند. به بیان بهتر غفلت از اثرگذاری مستقیم اجتماعی در فرآیند توسع سیاسی از سوی مجریان و برنامه ریزان امر، سبب شده تا این رابطه گسست ناپذیر در پردازش راهبرد های اصولی جهت نیل به توسعه سیاسی در نظر گرفته نشود.»
کتاب «سرمایه اجتماعی» ضمن ارائه تعاریف جامع و مانع از مفهوم سرمایه اجتماعیو تبیین دقیق آن و ارتباط آن با توسعه سیاسی و تبیین نسبت آن ها با یکدیگر، می تواند مخاطب را به اهمیت این مسئله واقف سازد و با طرح سرمایه اجتماعی به عنوان حلقه مفقوده فرآیند توسعه سیاسی در جمهوری اسلامی ایران، اذهان سیاست گذاران و مجریان توسعه سیاسی در کشور را به خود معطوف کند.
اعتماد از مولفه های اصلی و حیاتی درمفهوم سرمایه اجتماعی است؛ اگر آموزه های اخلاقی و رفتاری دین اسلام را از مقوله های مهم اعتماد فرض کنیم، تردیدی نخواهیم داشت که اسلام تأکید فراوانی بر ایجاد، حفظ و تحکیم سرمایه اجتماعی داشته و دارد. قادری در فصل دوم کتاب در نظر داشتن این موضوع می نویسد: «آموزه های اسلامی با تکیه بر عناصر و مفاهیمی چون اخلاق، صداقت و راستگویی، کمک به هم نوع، فداکاری، ایثار، انفاق، مقدم داشتن دیگران بر خود و ... قطع به یقین دستی پیشتر از آموزه های اومانیستی لیبرال دموکراسی غرب در تقویت و تحکیم شاخص ها و مولفه های سرمایه اجتماعی دارد. در واقع مفهوم سرمایه اجتماعی با ادبیات حاضر، اگرچه در مباحث علوم انسانی و به خصوص جامعه شناسی سیاسی مفهوم جدید و گم شده ای تازه پیدا شده به حساب نی اید، اما قطعا می توان رگه های دینی و مذهبی آن را در ادیان الهی و به ویژه اسلام، با ادبیات خاص خودش پیدا کرد.»
کتاب «سرمایه اجتماعی؛ حلقه مفقوده در توسعه سیاسی ایران»، پژوهشی است از محمد قادری با همین موضوع که از سوی انتشارات مهرآوه عصر روانه بازار نشر شده است. این کتاب ۱۹۲ صفحه و شمارگان ۳۰۰۰ نسخه به چاپ رسیده و با قیمت ۶۰۰۰ توامن منتشر شده است.
کد خبر: 51143
آدرس مطلب: http://www.honarnews.com/vdcdsf0k.yt0fo6a22y.html