به گزارش هنرنیوز به نقل از روابط عمومی سومین جشنواره جایزه ادب و هنر محتشم، رئیس سابق انجمن موسیقی ایران و عضو هیات داوران سومین جایزه ادب و هنر محتشم ادامه داد: موسیقی ملی ایران را با حذف موسیقی عاشورایی نمی‌توان بررسی کرد. در مناطق مختلف کشور در سوگ ائمه انواع موسیقی‌ها و سازها را داریم مانند کرنا در مازندران که صدای دوربرد و حزینی داشته و کارکردش در مراسم عاشوراست.

وی در مورد تاثیر متقابل سوگ عاشورایی و موسیقی ایران ادامه داد: در حوزه موسیقی آئینی و مذهبی چه موسیقی ردیفی و در چه در بخش مقامی که مبنای وحدت اندیشه‌های فکری در مناطق مختلف کشور است، عموما موسیقی در سایه سار سوگ مذهبی به ویژه عاشورا حفظ شده و روضه، مرثیه و نوحه تاثیر مهمی در حفظ آن داشته‌اند.

وی تصریح کرد: تمام کسانی که در موسیقی مذهبی بعد از دوره صفویه فعالیت کرده‌اند مانند نوحه‌خوان‌ها، موسیقی‌شان بر پایه ردیف شکل می‌گرفت و اشعار خوانی‌ها برپایه گوشه‌های موسیقی طراحی شده بود و این‌گونه نبوده که شعرخوانی صرفا بر اساس بیان مطلب بوده باشد.

عضو وابسته فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران تاکید کرد: تمام جزئیات موسیقی دستگاهی و ردیفی را در فرم‌های تعزیه داریم و در واقع به لطف تعزیه است که توانستیم موسیقی ردیفی و دستگاهی را حفظ کنیم. این مساله نشان می‌دهد موسیقی ردیفی به جز اشعار عرفانی بیشتر کارکرد مذهبی داشته است. موسیقی ردیفی ما در قالب غزل وقتی در محرم اجرا می‌شود تصنیف‌های خوبی در نوحه‌ها به ظهور می‌رساند. به طور نمونه قطعاتی که مرحوم علی‌اکبر شیدا در دوران صفویه برای تعزیه ساخته بود بعد از وی کپی شده و تصنیف‌هایی بر اساس آن ساخته شد.

وی همچنین با تاکید بر اینکه باید در حوزه فرهنگ عاشورا به آثار بزرگانی همچون محتشم که در موضوع عاشورا و سوگ ائمه تاثیر گذار بودند پرداخته شود و در غیراین صورت به نوعی در تحلیل و نقد موسیقی آئینی دچار مشکل می‌شویم گفت: آثار محتشم در بخش مربوط به عاشورا از سطح عمیق‌تری نسبت به اشعار دیگر بزرگان در طول دوران گذشته و نه تنها معاصر برخوردار است.

نعیمایی با تاکید بر اینکه محتشم در فرهنگ و هنر عاشورایی بسیار اثرگذار است تصریح کرد: باید زمینه خلاقیت و نوآوری در این حوزه ایجاد شود و چه کسی بهتر از محتشم می‌تواند در این زمینه راهگشا باشد. جشنواره‌هایی مانند جایزه ادب و هنر محتشم می‌تواند در تقویت زمینه‌های تولید آثار ارزشمند در حوزه موسیقی مذهبی و عاشورایی اثر جدی داشته باشد و باید در آینده به شکل گسترده‌تری ادامه پیدا کند.

این پژوهشگر موسیقی با اشاره به انتقاد فعالان فرهنگی در مورد آفت اشاعه برخی اشعار و موسیقی‌های سخیف در مراسم‌های عزاداری‌ گفت: در فرهنگ عاشورایی شاهد نوعی از فعالیت‌های موسیقیایی هستیم که نه تنها اصالت و هویت ندارد بلکه با موضوع سوگواری امام حسین علیه‌السلام نیز متناسب نیست. این اشعار محاوره و سخیف که با ادبیات و شعر فاخر ما هیچ ارتباطی ندارد، توهین به باورهای مردم است.

به گفته وی، اشاعه موسیقی و اشعار سخیف یکی از ویژگی‌های اصلی عدول و خروج جریان عاشورایی از اصالت‌های خود است، اصالت‌هایی که به باورها، آداب و سنن و ملیت ما برمی‌گردد. در سال‌های اخیر تحت تاثیر فضاهای ارتباطی و رسانه‌های مجازی، نوحه‌گری و مراسم عاشورایی تحت تاثیر جریان انحرافی قرار گرفته که این انحراف تنها در اشعار نیست و رهبر معظم انقلاب نیز پیش از این به درستی بروز چنین خطری را هشدار دادند.

وی با تاکید بر اینکه باید در دو حوزه نفی و اثبات با این جریان برخورد کرد افزود: در حوزه نفی باید مراقب بود این آثار در معرض شنیده شدن قرار نگیرد. در مبحث اثبات نیز باید الگوهای مناسبی را که از گذشته در فرهنگ خود داریم با استفاده از امکانات به روز موسیقی مانند تنظیم، بازیافت و معاصر کنیم به نحوی که نیاز جامعه در این زمینه برآورده شود. باید جوانان فعال در این حوزه با قابلیت‌ها و اشعاری که شاعران و بزرگان ما در حوزه سوگ مذهبی داشته‌اند آشنا شوند چرا که این بزرگان به بخش عرفانی و معرفتی آموزه‌ای امام حسین علیه السلام توجه می‌کردند. امام حسین برای رهبری و الگویی است نه صرفا عزاداری و سوگواری برای ائمه باید همراه با معرفت و کمال انسان باشد که در این صورت بسیاری از انحراف‌ها در این مسیر رخ نخواهد داد.

اخبار سومین جشنواره ادب و هنر محتشم در پورتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به نشانی www.farhang.gov.ir قابل دسترسی است.

هنر نیوز