هنر نیوز - کتاب «تکه وتکه چی» منتشر شد

کتاب تکه وتکه چی، قاصدان بهار، آیین بهاری تکه گردانی درآذربایجان به قلم پوپک عظیم‌پور تبریزی منتشر شد.

به گزارش هنرنیوز؛ در دیباچه این کتاب که به همت پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری به چاپ رسیده، آمده است: فرهنگ ایرانی، فرهنگی مانا و پایدار است و سبب این ماندگاری سه ویژگی انعطاف پذیری، تعامل فرهنگی و در‌‌نهایت هویت ملی می‌باشد که علیرغم تنوع و تکثر موجود درجامعه امروزی به انسجام ملی کمک کرده است.

شناخت فرهنگ گسترده این سرزمین کهنسال تنها راه شناخت هویت ملی است و آن نیز عزم ملی را به همراه می‌آورد. عزت ملی از گسیختگی فرهنگی ممانعت نموده و سرانجام انسجام وقدرت ملی رافراهم می‌کند.

به علت گستردگی حوزه فرهنگ وتعدد عوامل تاثیرگذار برآن حرکت برای معرفی و شناسایی فرهنگ ملی و میراث مرتبط با آن می‌تواند اولین گام باشد.

آیین پیش بهاری تکه گردانی متعلق به قوم آذری یکی از شاد‌ترین آیین‌هایی است که از سالیان گذشته برای امدن بهار درآذربایجان برگزارمی شده است.

بیم آن می‌رفت که این آیین کهن متعلق به جوامع کشاورز و دامداربا تغییرات نوین و رشد شهرنشینی به فراموشی سپرده شود ولی درسال ۱۳۹۰با تلاش مسئولان میرا ث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی استان اردبیل و به همت اقای محمد تقی اسماعیلی درفهرست آثار ملی ثبت شد.

تکه عروسکی چوبی است به شکل بز ولی در بعضی مناطق دراشکال دیگری همچون ش‌تر هم ساخته می‌شود واساسا تکم کلمه‌ای ترکی است که ازواژه تکه به معنی بز نر و ضمیر ملکی» م «تشکیل شده و به معنای بز نر من است تکه در گذر زمان به صورت تکم و تکه چی به صورت تکمچی درآمده است.

استفاده از نشانه‌های نمادین در آراستن این عروسک آیینی نشانگر اعتقادات و برگرفته از رسومات رایج در آذربایجان است.

استفاده نمادین ازآینه درتنه عروسک تکه نشان از ارتباط معنی آن با تفکر و باورهای باستانی دارد.
آینه همواره نمادی از روشنایی و نور است، همچنان که هنوز هم رسم حضور آینه علاوه بر سفره نوروز، برسرسفره عقد نیز رایج است.

تکه گردان برای رقصاندن بزمیله‌ای چوبی را به زیر شکم بز وصل می‌کند که عامل حرکتی تکه محسوب می‌شود.

همراهی تماشاگران باحرکات تکه گردان وحضور تکه فضایی کامل ایجاد می‌کندکه در آن نقش تمام عوامل اعم از تماشاگر، نمایشگر و عروسک به گونه‌ای درهم تنیده مشاهده می‌شود.

بدین ترتیب سه دایره چرخش عروسک، عروسک گردان وتماشاگران در آمیختگی بایکدیگر مجموعه‌ای کامل را از اجرای نمایشی همراه با رقص فراهم می‌آورد.

نویسنده که عضو هیات علمی دانشکده نمایش و موسیقی پردیس هنرای زیبای دانشگاه تهران است، در ادامه ودرمعرفی این آیین می‌نویسد: تمهید ظهور و تکوین نمایش آیینی – عروسکی تکه گردانی، ورای امر پژوهش یا توجه آکادمیک، ظریف‌ترین اندیشه‌های مردمی درنگاه به مجموعه عوامل پیرامون زندگی اجتماعی است.

تکه چی همراه تکه به درمنازل می‌رودو نوید فرارسیدن بهار را می‌دهدو تقاضای پاداش می‌کند و از انجا که تکه چی‌ها افراد مورد احترامی هستند مردم در اواخر سال چشم انتظار آن‌ها هستند و همراه با ورود تکه چی و رقصاندن تکه‌اش بچه‌ها اولین کسانی هستند که به استقبالش می‌روند.

تکه چی‌ها با خواندن سرودهایی آرزوی برکت برای اهالی خانه می‌کنند و درمقابل قند، برنج، روغن، نقل و نبات، پنیر، گندم و آرد انعام می‌گیرند.

تکم ترجمان ذهن جامعه در آرزومندی و امیدبه آینده است. اجرای مضامین اشعارو روایت‌هایی که زبان تکم را تشکیل می‌دهدفراگیرو همه جانبه است و سرانجام مارا متقاعدمی سازدکه تکوین آن به مرور زمان و باتوجه به باورهای مردم در روندی نه چندان کوتاه شکل گرفته است.

این کتاب روز شنبه ۱۸مهرماه در مجموعه فرهنگی –تاریخی نیاوران رونمایی می‌شود.